Poselski projekt ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych

Warszawa, 30 czerwca 2008 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

DSPA-140-87 (4)/08


Pan

Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej






Przekazuję przyjęte przez Radę Ministrów stanowisko wobec
poselskiego projektu ustawy


- o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych
(druk nr 353).

Jednocześnie informuję, że Rada Ministrów upoważniła Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji do reprezentowania Rządu w tej sprawie w toku
prac parlamentarnych.



(-) Donald Tusk

Stanowisko Rządu do poselskiego projektu ustawy o czynnościach operacyjno-
rozpoznawczych (druk 353)

Idea poselskiego projektu ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych
zmierza do wprowadzenia rozwiązania, zgodnie z którym wszystkie istotne kwestie –
co do zasady – związane z czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi byłyby
regulowane w jednym akcie prawnym.
We współczesnych warunkach polskich, prawo zezwala na prowadzenie czynności
operacyjno-rozpoznawczych następującym służbom:
1) Centralnemu Biuru Antykorupcyjnemu - na podstawie art. 13 ustawy z dnia
09 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym (Dz. U. Nr 104,
poz. 708, z późn. zm.),
2) Policji – na podstawie art. 14 ustawy z dnia 06 kwietnia 1990 r. o Policji
(Dz. U. z 2007 r. Nr 43, poz. 277, z późn. zm),
3) Straży Granicznej – na podstawie art. 9 ustawy z dnia 12 października 1990
r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2005 r. Nr 234, poz. 1997, z późn. zm),
4) Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu – odpowiednio
na podstawie art. 21 i art. 22 ustawy z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji
Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676,
z późn. zm),
5) Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Służby Wywiadu Wojskowego –
odpowiednio na podstawie art. 25 i art. 26 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r.
o Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego
(Dz. U. Nr 104, poz. 709, z późn. zm.),
6) Żandarmerii Wojskowej – na podstawie art. 4 ustawy z dnia 24 sierpnia
2001 r. o Żandarmerii Wojskowej i wojskowych organach porządkowych
(Dz. U. Nr 123, poz. 1353, z późn.zm.),
7) Wywiadowi Skarbowemu – na podstawie art. 36 ustawy z dnia 28 września
1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 65, z późn. zm.) .


1
Wszystkie przytoczone wyżej przepisy zawierają ogólne upoważnienie do
prowadzenia czynności operacyjno – rozpoznawczych, nie precyzując ich definicji,
istoty i zakresu, w tym również zakresu kontroli nad nimi.
Poselski projekt ustawy o czynnościach operacyjno-rozpoznawczych, zwany dalej
„projektem ustawy”, definiuje pojęcie czynności operacyjno-rozpoznawczych, określa
metody ich prowadzenia oraz formy, w jakich są one realizowane.
Ponadto projekt ustawy określa warunki i zasady prowadzenia czynności operacyjno-
rozpoznawczych, sposób ich dokumentowania oraz organy państwowe uprawnione do
ich kontroli.
Zgodnie z projektem ustawy czynności operacyjno-rozpoznawcze będą mogły być
prowadzone przez uprawnione służby państwowe na podstawie upoważnień
zawartych w ustawach.
Rząd – dostrzegając korzyści z powyższych rozwiązań - opracowywał w grupie
ekspertów poszczególnych służb własne rozwiązania ustawowe. Jednak wobec
przedstawienia już gotowego projektu, co do ideii zgodnego z tym, co
przygotowywano w gronie ekspertów, najwłaściwsze wydaje się procedowanie nad
projektem poselskim, uzupełniając go jednakże przemyśleniami wypracowanymi w
ramach pracy nad koncepcją rządową.
Oczywiście nie wszystkie rozwiązania proponowane w projekcie poselskim są
całkowicie zgodne z uwagami zgłoszonymi w tracie prac eksperckich.
W pełni akceptując koncepcje odrębnej ustawy regulującej sposób wykonywania
czynności operacyjno-rozpoznawczych zaznaczyć należy, że nie wszystkie z
proponowanych rozwiązań uwzględniają specyfikę funkcjonowania wszystkich
uprawnionych służb – w szczególności służb specjalnych.
Po dogłębnej analizie projektu poselskiego należałoby wskazać na obszary budzące
największe wątpliwości, a przede wszystkim:
- przepisy projektu regulują głównie czynności operacyjno-rozpoznawcze
związane z rozpoznawaniem, zapobieganiem i wykrywaniem przestępstw,
podczas gdy czynności operacyjno-rozpoznawcze (zwłaszcza te prowadzone
przez służby specjalne) wykonywane są głównie w celu rozpoznawania,
zapobiegania i przeciwdziałania zagrożeniom godzącym np. w
bezpieczeństwo państwa, jego obronność, podstawowy interes

2
ekonomiczny państwa, a także w celach uzyskiwania stosownych
informacji, niezbędnych dla funkcjonowania organów władzy państwowej;
konsekwencją takiego założenia jest pominięcie w projekcie ustawy zadań
wykonywanych przez Agencję Wywiadu oraz Służbę Wywiadu Wojskowego,
- projekt przywołując unormowania zawarte w ustawach dotyczących
poszczególnych służb uprawnionych do wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych, powoduje zbędne powtórzenie istniejącej
materii ustawowej,
-
projekt nie zapewnia skutecznej ochrony prawnej funkcjonariuszom
wykonującym czynności operacyjno-rozpoznawcze w przypadkach
niezamierzonego ujawnienia faktu prowadzenia tych czynności.
Nie są to zarzuty mające charakter dyskwalifikujący, dostrzeżone wady z całą
pewnością można usunąć w trakcie prac legislacyjnych.
Niezależnie od powyższych uwag celowe wydaje się rozważenie uregulowania w
ustawie dotyczącej wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych
następujących kwestii:
- określenia zakresu podmiotowego projektowanej ustawy w taki sposób, aby
w przypadku uzyskania uprawnień do wykonywania czynności operacyjno-
rozpoznawczych przez służbę państwową, służba taka została
automatycznie objęta regulacjami przedmiotowego projektu,
- terminologii
używanej w przepisach regulujących wykonywanie czynności
operacyjno-rozpoznawczych;
- precyzyjnego określenia zasad wykonywania czynności operacyjno-
rozpoznawczych oraz celów, w których mogą być wykonywane,
- rodzajów czynności operacyjno-rozpoznawczych, które mogą być
wykonywane przez uprawnione służby,
- wprowadzenia nowych, niezbędnych w pracy operacyjnej służb, instytucji
prawnych, takich jak: możliwość wprowadzenia funkcjonariusza do grupy
przestępczej lub obcego wywiadu, stosowanie zakupu kontrolowanego
i przesyłki niejawnie nadzorowanej w stosunku do osób będących ofiarami
przestępstwa handlu ludźmi oraz nielegalnej imigracji, a także możliwości

3
korzystania przez służby specjalne z tajnej współpracy osoby, która
prowadziła działalność szpiegowską na rzecz obcego wywiadu,
- wykorzystania w postępowaniu karnym, jako dowodów popełnienia
przestępstwa, materiałów uzyskanych w trakcie wykonywania czynności
operacyjno-rozpoznawczych,
- zasad występowania przez funkcjonariusza realizującego czynności
operacyjno-rozpoznawcze w charakterze świadka w postępowaniu karnym,
- związanych z kontratypami chroniącymi funkcjonariuszy skierowanych do
wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych.
Reasumując, zamiar opracowania ustawy regulującej kompleksowo problematykę
wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych należy bezsprzecznie ocenić jako
trafny i potrzebny.
Projekt ustawy wymaga oczywiście doprecyzowania zawartych w nim propozycji, w
tym uwzględnienia w jego treści przedstawionych powyżej uwag i propozycji.





4