Rządowy projekt ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów

na ocenę stanu technicznego przedmiotu finansowania oraz zawierające opis możliwych
wariantów przedsięwzięcia wraz ze wskazaniem wariantu optymalnego. Załącznikiem
do wniosku o przyznanie premii remontowej powinien być z kolei audyt budynku (art.
12), będący podstawą oceny, czy planowane przedsięwzięcie remontowe zapewni speł-
nienie minimalnych warunków dotyczących uzyskanych w jego wyniku oszczędności w
zużyciu energii oraz będzie mieściło się w kryterium racjonalności działań inwestycyj-
nych, określonych w art. 7 projektu ustawy. Zgodnie z art. 15 projektu ustawy, wyma-
gania techniki sporządzania i weryfikacji audytów, jak również sposób, tryb i upraw-
nienia w zakresie ich weryfikacji, określi w drodze rozporządzenia minister właściwy
ds. budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.
Przepisy art. 13-14 projektu ustawy określają zasady rozpatrywania wniosków
o premie oraz procedurę rozpatrywania wniosków o premie przez Bank Gospodarstwa
Krajowego. Proponowane rozwiązania opierają się na wspieraniu przedsięwzięć w ra-
mach ciągłej akcji udzielania premii przez BGK (a nie np. w ramach cyklów półrocz-
nych). Z tego też względu w ustawie przyjęto zasadę przyznawania premii w granicach
wolnych środków Funduszu Termomodernizacji i Remontów, z jednoczesnym zapew-
nieniem:
- aktualnego informowania inwestorów o braku wolnych środków Funduszu (art. 13
ust. 2)12),
- zachowania praw nabytych inwestora w przypadku przejściowego braku środków w
Funduszu – uwzględniająca termin wpłynięcia wniosku kolejność rozpatrywania
(art. 13 ust. 2 pkt 2).
Zasady przekazywania premii przez Bank Gospodarstwa Krajowego zostały określone
w przepisie art. 16 projektu ustawy. Bezpośrednim odbiorcą premii przysługującej be-
neficjentowi jest bank kredytujący, który udzielił inwestorowi kredytu na realizację
inwestycji objętej wsparciem – z chwilą wpływu środków do kredytodawcy, premia
zmniejsza kwotę wykorzystanego przez inwestora kredytu. Warunkiem przekazania
premii bankowi kredytującemu jest realizacja odpowiedniego przedsięwzięcia zgodnie z
projektem budowlanym oraz zakończenie kredytowanej inwestycji w terminie określo-
nym w umowie kredytu.

12) Lista banków kredytujących będzie zawsze znana Bankowi Gospodarstwa Krajowego. Zgodnie
z art. 19 projektu ustawy, podstawą dla współpracy pomiędzy BGK a bankiem kredytującym będzie
umowa, określająca w szczególności tryb i terminy rozliczeń z tytułu przekazywania premii, jak
również przysługującej Bankowi Gospodarstwa Krajowego opłaty, o której mowa art. 18 projektu
ustawy.

13

Podobnie, jak to ma miejsce w przypadku obecnie obowiązującej ustawy z dnia 18
grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych (Dz. U. Nr 162,
poz. 1121, z późn. zm.), zgodnie z przepisami art. 18-19, z tytułu przyznania premii
BGK będzie pobierał od inwestora wynagrodzenie prowizyjne, potrącane przez bank
kredytujący z pierwszej transzy kredytu, zaś związane z tym zasady współpracy BGK z
bankiem kredytującym będzie określała umowa.
ródłem finansowania wszystkich komponentów wsparcia udzielanego na podstawie
rozwiązań proponowanych w projekcie ustawy jest Fundusz Termomodernizacji i Re-
montów, przejmujący – zgodnie z art. 20 ust. 5 projektu – aktywa i zobowiązania Fun-
duszu Termomodernizacji utworzonego na podstawie ustawy o wspieraniu przedsię-
wzięć termomodernizacyjnych. Określeniu zasad dotyczących funkcjonowania Fundu-
szu Termomodernizacji i Remontów, odnoszących się m.in. do statusu prawnego fundu-
szu, zasad gospodarowania środkami funduszu, źródeł finansowania, planowania finan-
sowego oraz obowiązków sprawozdawczych związanych z wydatkowaniem środków,
poświęcone zostały przepisy art. 20-24. Zastosowano tu rozwiązania analogiczne do
zawartych
w ustawie o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Najistotniejsza zmiana
w stosunku do tych rozwiązań polega na poszerzeniu obowiązków sprawozdawczych
BGK, o informację na temat planowanych zmian zapotrzebowania na paliwa oraz pla-
nowanego zmniejszenia zapotrzebowania na energię, przewidywanych w wyniku zre-
alizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych.
Ostatni rozdział projektu ustawy zawiera przepisy zmieniające inne ustawy oraz przepi-
sy końcowe.
Pierwszy artykuł rozdziału 5 (art. 25) przewiduje wprowadzenie zmian w ustawie z dnia
30 listopada 1995 r. o pomocy państwa w spłacie niektórych kredytów mieszkanio-
wych, udzielaniu premii gwarancyjnych oraz refundacji bankom wypłaconych premii
gwarancyjnych. Proponowane zmiany mają na celu wprowadzenie dodatkowych roz-
wiązań bezpośrednio służących osiągnięciu celów zakładanych przez niniejszą inicja-
tywę legislacyjną i stanowią element w istotnym stopniu uzupełniający proponowane w
projekcie ustawy formy wsparcia. Dodanie do art. 3 tej ustawy punktu 10 poszerza kata-
log czynności uprawniających właściciela książeczki mieszkaniowej do uzyskania pre-
mii gwarancyjnej o niektóre prace remontowe dotyczące lokalu mieszkalnego, którego
posiadacz książeczki jest właścicielem lub którym włada na podstawie spółdzielczego
prawa do lokalu. Do robót takich proponuje się zaliczyć wymianę okien, instalacji ga-
zowej lub instalacji elektrycznej, pod warunkiem, że wartość wykonanych prac prze-

14

kracza wartość zgromadzonego na książeczce wkładu wraz z premią gwarancyjną.
Wprowadzenie takiej możliwości jest istotnym uzupełnieniem systemu wspierania re-
montów budynków mieszkalnych proponowanego przedkładaną ustawą. Jednocześnie,
zgodnie z art. 25 pkt 2 projektu ustawy, aby zrealizować to uprawnienie do premii gwa-
rancyjnej, właściciel książeczki może złożyć wniosek o wypłatę premii gwarancyjnej
tylko w określonym roku, zależnie od tego, w którym roku książeczka mieszkaniowa
została założona. Ograniczenie to wynika z potrzeby równomiernego rozłożenia na po-
szczególne lata obciążeń budżetu państwa z tytułu refundacji premii gwarancyjnych.
Harmonogram realizacji tych uprawnień do premii gwarancyjnej określi w drodze roz-
porządzenia minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i
mieszkaniowej, po zasięgnięciu opinii ministra właściwego do spraw finansów publicz-
nych.
Za przyjęciem proponowanego rozwiązania przemawiają też względy społeczne. Sys-
tematycznie w ostatnich latach malejąca liczba likwidowanych książeczek może świad-
czyć o wyczerpywaniu się liczby właścicieli książeczek zdolnych finansowo do zreali-
zowania któregokolwiek z istniejących tytułów do uzyskania premii. Wprowadzenie
możliwości uzyskania premii w zamian za remont poprawiający bezpieczeństwo lub
właściwości cieplne budynku da szanse na odzyskanie zgromadzonych w przeszłości
środków. Należy pamiętać, że w powszechnym przekonaniu dzisiejsza wartość wkładu
wraz z premią gwarancyjną jest niewspółmiernie mała w stosunku do wysiłku finanso-
wego związanego z gromadzeniem wkładu w przeszłości. Budzi to duże niezadowole-
nie społeczne.
Na koniec trzeciego kwartału 2007 r. istniało 1.491.436 rachunków książeczek miesz-
kaniowych z prawem do premii. W okresie od IV kwartału 2006 r. do końca III kwarta-
łu 2007 r. zlikwidowano 47.939 książeczek, co oznacza, że przy obecnym tempie likwi-
dacji problem zaszłości z okresu PRL zostanie rozwiązany za 31 lat. Istotnie w ostat-
nich latach zmalały również wydatki budżetu państwa na refundację premii. W 2007 r.
wypłacono tylko nieco ponad 290,8 mln zł premii, które zostały zrefundowane ze środ-
ków budżetu państwa. Dla porównania, średnie nakłady budżetowe na refundację pre-
mii dla lat 1991-2006 wynoszą 879 mln zł. Rekordowy był rok 2001, kiedy zrefundo-
wano premie wartości 2 227 mln zł.
W art. 26 wprowadzono przepis uchylający ustawę z dnia 18 grudnia 1998 r.
o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Przepis ten stanowi konsekwencję
rozwiązań wprowadzonych w poprzednich rozdziałach projektu ustawy. Ponieważ pro-
gram wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych będzie nadal kontynuowany na

15

zmodyfikowanych zasadach określonych w niniejszym projekcie, zgodnie z zapisem
art. 27 zachowane zostały prawa nabyte inwestorów, którzy w oparciu o przepisy usta-
wy z dnia 18 grudnia 1998 r. złożyli lub złożą przed dniem wejścia w życie nowych
przepisów wnioski o udzielenie premii termomodernizacyjnej na obowiązujących do
tego czasu zasadach.
Art. 28 projektu ustawy zakłada wejście w życie przepisów w terminie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja
Projekt ustawy oddziałuje w sposób najbardziej bezpośredni na potencjalnych inwe-
storów, którzy są uprawnieni do skorzystania z dofinansowania w formie premii
termomodernizacyjnej lub premii remontowej. Dofinansowanie to stanowi zachętę
do ponoszenia przez nich nakładów na inwestycje ważne z punktu widzenia interesu
publicznego, w wysokości kilkukrotnie przekraczającej wysokość tego dofinanso-
wania. Jednocześnie dofinansowanie to pozwala na skrócenie okresu czasu, w któ-
rym inwestorzy ci będą ponosili wysiłek finansowy związany z wieloletnim okre-
sem spłaty kredytów zaciąganych na sfinansowanie inwestycji. Krąg tych potencjal-
nych inwestorów jest najszerszy w przypadku posiadania uprawnień do skorzystania
z premii termomodernizacyjnej, obejmując – z wyłączeniem jednostek budżetowych
– wszystkich właścicieli lub zarządców budynków mieszkalnych, budynków zbio-
rowego zamieszkania, budynków służących do wykonywania przez jednostki samo-
rządu terytorialnego zadań publicznych i będących ich własnością, lokalnych sieci
ciepłowniczych lub lokalnych źródeł ciepła. Z kolei, w przypadku premii remonto-
wej, inwestorami tymi mogą być wyłącznie osoby fizyczne, wspólnoty mieszka-
niowe z większościowym udziałem osób fizycznych, towarzystwa budownictwa
społecznego lub spółdzielnie mieszkaniowe, które są właścicielami lub zarządzają
wielorodzinnymi budynkami mieszkalnymi, których użytkowanie rozpoczęto przed
14 sierpnia 1961 roku.
Projekt ustawy oddziałuje bezpośrednio również na osoby zamieszkujące budynki,
których będą dotyczyły realizacje premiowanych przedsięwzięć, gdyż odniosą one
korzyści w postaci poprawy warunków zamieszkiwania, oraz ponoszenia niższych
kosztów w związku ze zmniejszeniem zapotrzebowania na energię dostarczaną do
tych budynków na potrzeby podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania. Po-

16

dobne korzyści odniosą również osoby fizyczne, które uzyskają możliwość wyko-
rzystania wkładów zgromadzonych na książeczkach mieszkaniowych wraz z premią
gwarancyjną na pokrycie kosztów wymiany okien, instalacji gazowej lub instalacji
elektrycznej, w lokalu mieszkalnym, którego dana osoba fizyczna jest właścicielem,
lub do którego przysługuje jej spółdzielcze prawo do lokalu.

W sposób już nie tak bezpośredni, projekt ustawy oddziałuje również na wiele in-
nych podmiotów, poprzez generowanie popytu na ich produkty i usługi. W szcze-
gólności będą to instytucje finansowe ustawowo upoważnione do udzielania kredy-
tów, przedsiębiorcy budowlani, producenci materiałów budowlanych, producenci
maszyn budowlanych, a także ich pracownicy.
Pośrednio, korzyści z projektowanej regulacji odniosą również wszystkie osoby,
których dotyczy problem niedoboru mieszkań (zmniejszenie luki remontowej wpły-
nie na obniżenie tempa wypadania z obiegu najstarszych zasobów mieszkanio-
wych), a także wszyscy obywatele, gdyż wzrośnie poziom bezpieczeństwa energe-
tycznego kraju i niższy będzie poziom zanieczyszczeń generowanych w procesie
wytwarzania energii.
Projektowana regulacja będzie również oddziaływała na podmioty sektora publicz-
nego, a w tym na ich budżety, generując zarówno wydatki, jak i przychody.

2. Wpływ regulacji:
Na rynek pracy
Realizacja przedsięwzięć, które będą wspierane ze środków publicznych na zasa-
dach określonych w projekcie ustawy będzie bezpośrednio oddziaływała na zwięk-
szenie zatrudnienia w sektorze budowlanym oraz w branżach powiązanych. Chociaż
w ostatnich latach nasila się zjawisko niedoboru na niektórych lokalnych rynkach
pracy osób pracujących w sektorze budowlanym, jest to sektor, w którym w warun-
kach nadal wysokiego bezrobocia będą mogły najłatwiej znajdować zatrudnienie
osoby nieposiadające wystarczających kwalifikacji do zatrudnienia w innych sekto-
rach gospodarki. W przypadku remontów i modernizacji budynków mieszkalnych
stosunkowo wysoki jest udział robocizny w ich całkowitych kosztach13). W rezulta-
cie, wsparcie remontów i modernizacji tworzy znacznie więcej miejsc pracy niż co-

13) Do oszacowania skutków budżetowych przyjęto, że udział ten wynosi przeciętnie 45%.

17