Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej

spotyka się z zarzutami niejawności i ograniczenia praw podmiotów
zainteresowanych – dzisiejszych dysponentów spornych nieruchomości oraz
niesprawiedliwego ponoszenia kosztów funkcjonowania komisji wyłącznie
przez stronę rządową. Wnioskodawcy chcą również dostosować prawne
umocowanie funkcjonowania Komisji Majątkowej i prowadzenia postępowania
regulacyjnego do postanowień Konstytucji RP (m.in. zastąpienie zarządzenia
rozporządzeniem).

W art. 1 proponowanej ustawy wnioskodawcy proponują dokonanie
następujących zmian:

- w art. 62 zmienianej ustawy:
- nowe brzmienie ust. 1: określenie liczby członków Komisji Majątkowej
jako organu składającego się z 14 przedstawicieli wyznaczonych w
równej liczbie przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych
oraz mniejszości narodowych i etnicznych i Sekretariat Konferencji
Episkopatu Polski (dziś liczebność Komisji określona jest w
Zarządzeniu),
- nowe brzmienie ust. 2 i wprowadzenie nowego ust. 2a: rozszerzenie listy
uczestników postępowania regulacyjnego o: organ wykonawczy gminy,
na terenie której znajduje się sporna nieruchomość, oraz o niepaństwową
osobę trzecią, która nabyła prawo do spornej nieruchomości,
- wprowadzenie nowych ust. 2b, 2c i 2d: umożliwienie stowarzyszeniom i
fundacjom (których zadania statutowe obejmują sprawy funkcjonowania
kościołów i związków wyznaniowych albo działanie na rzecz
społeczności lokalnej, na obszarze której znajduje się dana nieruchomość)
przystąpienia do postępowania regulacyjnego,
- wprowadzenie nowego ust. 3a: wprowadzenie jawności wniosków i ich
treści,
- wprowadzenie nowych ust. 8a i 8b: wprowadzenie obligatoryjności
umieszczania informacji o prowadzonych i zakończonych
postępowaniach regulacyjnych w Biuletynie Informacji Publicznej,
- wprowadzenie nowego ust. 8c: wprowadzenie przepisu dotyczącego
wynagradzania członków Komisji Majątkowej wyznaczonych przez
stronę rządową oraz wprowadzenie finansowania obsługi administracyjnej
Komisji z budżetu państwa w części dotyczącej Ministra Spraw
Wewnętrznych i Administracji,
- nowe brzmienie ust. 9 oraz nowy ust. 10: upoważnienie ministra
właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i
etnicznych do określenia w drodze rozporządzenia szczegółowego trybu
postępowania regulacyjnego, zasad wynagradzania członków Komisji
wyznaczonych przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych
oraz zasad wynagradzania personelu pomocniczego Komisji (dziś

10
delegacja ustawowa dotyczy liczebności Komisji, szczegółowego trybu
postępowania oraz wynagrodzenia dla członków Komisji i personelu
pomocniczego),

- w art. 63 zmienianej ustawy:
- nowe brzmienie ust. 8: wprowadzenie możliwości odwołania od
orzeczenia zespołu orzekającego do wojewódzkiego sądu
administracyjnego właściwego według miejsca położenia nieruchomości
w terminie 30 dni od dnia wydania orzeczenia,
- wprowadzenie nowego ust. 8a: wprowadzenie obligatoryjnego
publikowania treści orzeczenia zespołu orzekającego, treści ugody
zawartej przed zespołem orzekającym lub treści orzeczenia sądu w
sprawie odwołania od orzeczenia zespołu orzekającego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Do postępowań regulacyjnych wszczętych na podstawie ustawy z dnia 17 maja
1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej przed
dniem wejścia niniejszej ustawy w życie, mają zastosowanie przepisy niniejszej
ustawy.

W art. 2 proponowanej ustawy wnioskodawcy proponują, aby do postępowań
regulacyjnych, wszczętych na podstawie dotychczasowych przepisów, miały
zastosowanie przepisy niniejszej ustawy.

W art. 3 projektu ustawy wnioskodawcy proponują nałożyć obowiązek na
ministra właściwego do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych
i etnicznych umieszczenia Biuletynie Informacji Publicznej następujących
informacji:
- wykazu złożonych wniosków o wszczęcie postępowania regulacyjnego
ze wskazaniem nieruchomości, których dotyczą,
- informacji o prowadzonych postępowaniach regulacyjnych,
- informacji o zakończonych postępowaniach regulacyjnych,
- składu Komisji Majątkowej.

Przedkładana ustawa weszłaby w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.


D. Skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne

Projekt ustawy pociąga za sobą pozytywne skutki społeczne (zainteresowane
gminy staną się uczestnikami postępowania regulacyjnego, organizacje
społeczne będą mogły przystąpić do postępowania regulacyjnego, zwiększy się
zrozumienie funkcjonowania procesu regulacyjnego w społeczeństwie).

11

Projekt ustawy pociąga za sobą pozytywne skutki prawne (większa
przejrzystość funkcjonowania Komisji Majątkowej oraz prowadzenia
postępowań regulacyjnych, dostosowanie procedur do zasad demokratycznego
państwa prawa – jawność, możliwość odwołania, sądowa kontrola działania
organu quasi-sądowego).

Projekt nie pociąga za sobą negatywnych skutków gospodarczych. W pewnych
sytuacjach wprowadzenie proponowanych w projekcie rozwiązań prawnych
może pociągnąć pozytywne skutki gospodarcze dla jednostek samorządu
terytorialnego lub jednostek państwowych, które są dziś właścicielami
nieruchomości będących przedmiotem wniosków o wszczęcie postępowania
regulacyjnego.

Przyjęcie niniejszego projektu ustawy nie wpłynie zasadniczo na budżet
państwa. Nie jest możliwe precyzyjne wyliczenie wpływu przyjęcia ustawy na
budżet państwa; pojawią się zarówno oszczędności w wydatkach budżetowych,
jak i dodatkowe koszty.
Z jednej strony, zmniejszą się wydatki na wynagrodzenia członków Komisji
Majątkowej (z budżetu państwa będą finansowane wyłącznie wynagrodzenia
członków Komisji wskazanych przez stronę rządową).
Z drugiej strony, pojawią się dodatkowe, stosunkowo niewielkie wydatki
związane z wprowadzeniem jawności i przejrzystości działania Komisji
Majątkowej:
- udział zwiększonej liczby uczestników postępowania regulacyjnego (np.
koszt pism do uczestników, itp.),
- publikowanie określonych informacji w Biuletynie Informacji Publicznej,
- publikowanie treści orzeczenia zespołu orzekającego, treści ugody
zawartej przed zespołem orzekającym lub treści orzeczenia sądu w
sprawie odwołania od orzeczenia zespołu orzekającego w Dzienniku
Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.
Mogą pojawić się dodatkowe wydatki związane z funkcjonowaniem
wojewódzkich sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego
wynikające z pojawienia się odwołań od orzeczeń Komisji Majątkowej.

Projekt nie był przedmiotem konsultacji społecznych.

E. Założenia projektów podstawowych aktów wykonawczych

Projekt ustawy przewiduje wydanie przez ministra właściwego do spraw
wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych rozporządzenia w
sprawie szczegółowego trybu postępowania regulacyjnego, zasad
wynagradzania członków Komisji wyznaczonych przez ministra właściwego do

12
spraw wyznań religijnych oraz zasad wynagradzania personelu pomocniczego
Komisji.

Rozporządzanie powinno uszczegółowić tryb postępowania regulacyjnego. W
szczególności rozporządzenie powinno uwzględnić:
- sposób wewnętrznej organizacji pracy Komisji, w tym wybór
przewodniczącego oraz podział na zespoły orzekające,
- sposób postępowania w trakcie postępowania regulacyjnego, w tym sprawy
opłat, pism, wezwań do udziału w czynnościach postępowania
regulacyjnego, terminów, protokołowania, udostępniania uczestnikom akt,
dowodów w postępowaniu regulacyjnym,
- sposób pracy zespołów orzekających, w tym warunki i sposób zwoływania
posiedzeń i wyznaczania rozpraw,
- dwuinstancyjny charakter postępowania regulacyjnego,
- w zakresie wynagradzania członków oraz personelu pomocniczego -
potrzebę zapewnienia prawidłowej organizacji działalności Komisji, wysoki
poziom sprawności, racjonalności, szybkości i profesjonalizmu przy
wykonywaniu czynności.


F. Zgodność z prawem Unii Europejskiej

Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.



13
Warszawa, 20 stycznia 2010 r.
BAS-WAL-28/10



Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w
Rzeczypospolitej Polskiej (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Izabella
Sierakowska)


Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47) sporządza się następującą opinię:


1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt zakłada zmianę ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku
Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29,
poz. 154, ze zmianami). Projekt przewiduje zmianę przepisów rozdziału 1 działu
IV ustawy, dotyczących postępowania w przedmiocie przywrócenia kościelnym
osobom prawnym własności upaństwowionych nieruchomości lub ich części.
Projekt zakłada m.in. obowiązek publikowania w Biuletynie Informacji
Publicznej informacji o prowadzonych postępowaniach.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Zgodnie z art. 345 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE)
Traktat ten oraz Traktat o Unii Europejskiej nie przesądzają w niczym zasad
prawa własności w państwach członkowskich. Natomiast art. 17 TfUE stanowi,
że Unia szanuje status przyznany na mocy prawa krajowego kościołom i
stowarzyszeniom lub wspólnotom religijnym w państwach członkowskich.
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje kwestii odnoszącej się prawa własności
kościelnych osób prawnych.