Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw

10
rach samorządowych oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Wprawdzie art. 6 ust. 1
pkt 9 stwierdza, że prawo dostępu do tych informacji przysługuje „organom administracji
rządowej, organom samorządu terytorialnego oraz innym organom wykonującym zadania
publiczne, w przypadkach kiedy jest uzasadnione potrzeba wykonania nałożonych na nie za-
dań, określonych w ustawie”. Przejrzystość systemu prawnego oraz ranga prawna obowiąz-
ków komisji wyborczych związanych z oceną czy kandydaci uczestniczący w procesie wy-
borczym posiadają prawo wybieralności nakazuje wyodrębnienie wyra nej podstawy prawnej
dla pozyskiwania przez te organy informacji z Krajowego Rejestru Karnego.
Po drugie, dodanie nowego ust. 1a do art. 6 stanowi konsekwencję przyjęcia mechani-
zmu weryfikacji oświadczeń o posiadaniu prawa wybieralności przez kandydatów na Prezy-
denta RP, posłów, senatorów oraz posłów do Parlamentu Europejskiego w oparciu o informa-
cje z Krajowego Rejestru Karnego. Przepis ma na celu zagwarantowanie niezwłocznego
przekazania informacji właściwym organom wyborczym tak, aby nie zakłócić sprawnego
przebiegu procesu rejestracji kandydatów.

7. Zmiany w ustawie z dnia 23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu
Europejskiego (art. 4) zakładają wprowadzenie analogicznych rozwiązań prawnych do propo-
nowanych w odniesieniu do ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu oraz ustawy o wyborze
Prezydenta RP. Motywem zmian – wykraczających poza potrzeby ustawowej implementacji
art. 99 Konstytucji – jest zachowanie spójności prawa wyborczego, tzn. wprowadzanie – tam
gdzie jest to możliwe – podobnych regulacji w różnych wyborach. Skoro w wyborach do Par-
lamentu Europejskiego, tak jak wyborach do Sejmu i Senatu oraz Prezydenta RP, obowiązuje
cenzus niekaralności, to zasadne jest wprowadzenie mechanizmów analogicznych do wpro-
wadzanych do obu wspomnianych wyżej ustaw wyborczych.
Zmiany nr 1 i 2 odnoszą się do procesu rejestracji kandydatów. Wprowadza się każdo-
razowy obowiązek niezwłocznego – po przyjęciu zgłoszenia listy okręgowej – występowania
przez okręgową komisję wyborczą do Ministra Sprawiedliwości z zapytaniem o informację z
Krajowego Rejestru Karnego w stosunku do każdego kandydata z listy. Ponadto ustanawia się
bezwzględną przesłankę odmowy rejestracji kandydata, jeżeli okaże się, iż nie posiada on
prawa wybieralności. Z kolei zmiana nr 3 zakłada wprowadzenie nowego art. 142a, który
nakłada na Ministra Sprawiedliwości obowiązek analogiczny do obowiązków przewidzianych
w art.177a oraz art. 213a ustawy Ordynacja wyborcza do Sejmu RP i do Senatu RP. Ustawa
regulująca procedurę wyborczą do Parlamentu Europejskiego powierza Marszałkowi Sejmu
kompetencje związane z wygaszaniem mandatu posła do Parlamentu Europejskiego w sytu-

11
acji zaistnienia przesłanek z art. 142 ust. 1. Obowiązki te odpowiadają rodzajowo obowiąz-
kom Marszałka Sejmu oraz Marszałka Senatu dotyczącym, odpowiednio, wygaśnięcia man-
datu posła na Sejmu i mandatu senatora. Spójność systemu prawa nakazuje przyjęcie jednoli-
tych zasad dostępu organu rozstrzygającego o wygaśnięciu mandatu do informacji z Krajo-
wego Rejestru Karnego wskazujących na utratę prawa wybieralności. Skoro obowiązki Mar-
szałka Sejmu zarówno w odniesieniu do mandatu posła na Sejm, jak i mandatu posła do Par-
lamentu Europejskiego pozostają zbieżne, to dostęp do informacji z KRK powinien być re-
alizowany na tych samych zasadach.

8. Przepisy Ordynacji wyborczej do Sejmu RP i do Senatu RP, w brzmieniu nadanym
projektem, będą miały zastosowanie do kadencji Sejmu i Senatu następujących po kadencji, w
czasie której ustawa wejdzie w życie (art. 5). W pozostałym zakresie przepisy ustawy będą
miały zastosowanie z chwilą jej wejścia w życie, czyli po upływie 14 dni (art. 6).

9. Projekt nie rodzi żadnych skutków finansowych. Jakkolwiek weryfikacja przesłanek
prawa wybieralności przez właściwe komisje wyborcze, w oparciu o dane pochodzące z
KRK, wiąże się z niewielkimi nakładami finansowymi, to jednak należy pamiętać, że w tym
zakresie już w obecnym stanie normatywnym istnieje podstawa prawna do prowadzenia ta-
kich działań, a i koszt powinien być uwzględniany w budżetach organów uczestniczących w
tej procedurze. W tym zakresie przewidziane w projekcie zmiany mają wyłącznie charakter
porządkujący.

10. Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Warszawa, 27 stycznia 2010 r.
BAS-WAL-90/10

Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Marek Wójcik)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47 oraz Nr 81, poz. 998) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt zakłada zmianę ustaw: z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja
wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1056), z
dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.
U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544, ze zmianami), z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym
Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 292, ze zmianami) oraz z dnia
23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U.
Nr 25, poz. 219, ze zmianami). Zmiana dotyczy prawa wybieralności. W
ustawie – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej proponuje się wprowadzenie przepisu, zgodnie z
którym prawa wybieralności nie mają osoby skazane prawomocnym wyrokiem
na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego. Pozostałe zmiany zaproponowane w projekcie dotyczą procedur
weryfikacji cenzusu niekaralności osób kandydujących w wyborach Prezydenta
RP, wyborach do Sejmu i do Senatu oraz do Parlamentu Europejskiego.
Projekt zawiera przepis przejściowy. Proponowana ustawa ma wejść w
życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Ze względu na przedmiot projektu ustawy należy wskazać dyrektywę
Rady 93/109/WE z dnia 6 grudnia 1993 r. ustanawiającą szczegółowe warunki
wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu
Europejskiego przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w państwie
członkowskim, którego nie są obywatelami (Dz. Urz. WE L 329 z 30.12.1993 r.,
str. 34; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne rozdz. 20, t. 1, str. 12).
Dyrektywa ustanawia szczegółowe warunki, według których obywatele UE
mający miejsce zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie są
obywatelami, wykonują prawo głosowania i kandydowania w wyborach do
Parlamentu Europejskiego, jeśli spełniają warunki określone w dyrektywie oraz
pozostałe wymogi określone w prawie krajowym dla obywateli tego państwa
(art. 3 dyrektywy).

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Projekt należy ocenić z punktu widzenia zgodności z prawem Unii
Europejskiej w zakresie, w jakim dotyczy on zmiany ustawy – Ordynacja
wyborcza do Parlamentu Europejskiego. Przepis art. 9 obowiązującej ustawy
stanowi, że nie ma prawa wybieralności do PE osoba karana za przestępstwo
popełnione umyślnie, ścigane z oskarżenia publicznego. Zgodnie z art. 4 pkt 2
projektu, dotyczącym zmiany art. 66 ustawy, okręgowa komisja wyborcza
postanawia o odmowie rejestracji kandydata nieposiadającego prawa
wybieralności. Projekt przewiduje też przekazywanie Marszałkowi Sejmu
informacji o posłach do PE karanych za przestępstwo popełnione umyślne,
ścigane z oskarżenia publicznego, oraz o posłach do PE pozbawionych praw
publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu (proponowany art. 142a ustawy).
Zgodnie z dyrektywą Rady 93/109/WE obywatel Unii mający miejsce
zamieszkania w państwie członkowskim, którego nie jest obywatelem oraz
którego – w wyniku odrębnego wyroku lub orzeczenia wydanego na gruncie
prawa karnego lub cywilnego państwa członkowskiego miejsca zamieszkania
lub państwa członkowskiego pochodzenia – pozbawiono prawa kandydowania
w wyborach, nie może wykonywać tego prawa w wyborach do PE w państwie
członkowskim miejsca zamieszkania (art. 6 ust. 1 dyrektywy).
Analiza proponowanej regulacji wskazuje, że nie narusza ona przepisów
dyrektywy Rady 93/109/WE.

4. Konkluzja
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych
innych ustaw nie narusza prawa Unii Europejskiej.







Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski


2
Warszawa, 27 stycznia 2010 r.
BAS-WAL-91/10


Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz
niektórych innych ustaw (przedstawiciel wnioskodawców: poseł Marek
Wójcik) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Projekt zakłada zmianę ustaw: z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja
wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej
Polskiej (Dz. U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360 oraz z 2008 r. Nr 171, poz. 1056), z
dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.
U. z 2000 r. Nr 47, poz. 544, ze zmianami), z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym
Rejestrze Karnym (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 292, ze zmianami) oraz z dnia
23 stycznia 2004 r. – Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz. U.
Nr 25, poz. 219, ze zmianami). Zmiana dotyczy prawa wybieralności. W
ustawie – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu
Rzeczypospolitej Polskiej proponuje się wprowadzenie przepisu, zgodnie z
którym prawa wybieralności nie mają osoby skazane prawomocnym wyrokiem
na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia
publicznego. Pozostałe zmiany zaproponowane w projekcie dotyczą procedur
weryfikacji cenzusu niekaralności osób kandydujących w wyborach Prezydenta
RP, wyborach do Sejmu i do Senatu oraz do Parlamentu Europejskiego.
Projekt ustawy nie narusza prawa Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja wyborcza do Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych
innych ustaw nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii
Europejskiej.



Dyrektor
Biura
Analiz
Sejmowych



Michał Królikowski