Poselski projekt ustawy o odnawialnych zasobach energii i racjonalnym ich wykorzystaniu

zinterpretowane w komunikacie Komisji z dnia 7 grudnia 2005 roku
dotyczącym wsparcia dla wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł
odnawialnych (COM(2005) 627 końcowy; dalej: komunikat Komisji).
b) Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy podlegają również
ocenie z punktu widzenia zgodności z zasadami udzielania pomocy przez
państwo, zawartymi w art. 87 i art. 88 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę
Europejską (Dz. U. z 2004 r. Załącznik nr 2 do nru 90, poz. 864, dalej: TWE).
Zgodnie z art. 87 ust. 1 TWE wszelka pomoc przyznawana przez państwo
członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie,
która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym
przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest niezgodna ze
wspólnym rynkiem w zakresie, w jakim wpływa na wymianę handlową między
państwami członkowskimi. Artykuł 88 ust. 3 TWE nakłada na państwa
członkowskie obowiązek zawiadamiania Komisji Europejskiej, w terminie
odpowiednim do przedstawienia przez nią uwag, o projektach przyznania nowej
lub zmiany przyznawanej pomocy. Zasady stosowania art. 87 i 88 TWE zostały
określone m.in. w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15
grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu do pomocy de
minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28.12.2006 r., str. 5, oraz L 209 z 9.8.2007 r.,
str. 48; dalej: rozporządzenie de minimis).
Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa Unii
Europejskiej
a) Zgodnie z art. 6 dyrektywy 2001/77/WE państwa członkowskie (ich
właściwe organy) oceniają istniejące ramy ustawowe i wykonawcze w
odniesieniu do procedur przyznawania zezwoleń dotyczących budowy nowych
zdolności wytwórczych (wytwarzania energii elektrycznej), m.in. pod kątem
uproszczenia tych procedur. Z komunikatu Komisji wynika, że przepis ten ma
na celu ograniczenie barier administracyjnych, w tym ograniczenie liczby
organów zaangażowanych w wydawanie zezwoleń na rynku energii elektrycznej
wytwarzanej ze źródeł odnawialnych.
Obowiązujące regulacje przewidują udzielanie koncesji na wytwarzanie
energii ze źródeł odnawialnych (art. 32 ustawy – Prawo energetyczne) oraz
koncesji na wydobywanie wód termalnych (art. 15 w związku z art. 5 ust. 4
ustawy – Prawo geologiczne i górnicze). Projekt zakłada zniesienie obowiązku
uzyskania koncesji w odniesieniu do wykonywania działalności gospodarczej w
zakresie wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej wytworzonej z wód
geotermalnych (art. 20 projektu dotyczący zmiany art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy –
Prawo energetyczne) oraz w zakresie wydobywania wód termalnych (art. 18
projektu dotyczący zmiany art. 5 ust. 4 ustawy – Prawo geologiczne i
górnicze).
W art. 8 ust. 3 projektu mowa jest o udzielaniu zezwoleń na „eksploatację
energii z odwiertów”, w art. 8 ust. 4 – zezwoleń na „wykorzystywanie
odnawialnych zasobów wód geotermalnych z odwiertów”, a w art. 15 –
zezwoleń na „eksploatację określonych rodzajów energii geotermalnej”.
Niniejsza opinia opiera się na założeniu, że w przytoczonych przepisach
projektu mowa jest o jednym zezwoleniu, którego przedmiotem jest
wykorzystywanie odnawialnych zasobów wód geotermalnych z odwiertów, oraz
że przedmiot zezwolenia jest tożsamy z zakresem wyłączenia określonego w art.
20 projektu.
Projekt zakłada wyłączenie z obowiązku uzyskania koncesji
wykonywania działalności gospodarczej w zakresie energii elektrycznej i
cieplnej wytworzonej z wód geotermalnych. Tym samym, w przypadku
uchwalenia proponowanej ustawy, dla takiej działalności gospodarczej będzie
obowiązywał reżim wydawania zezwoleń określony w projekcie. Taka regulacja
nie narusza art. 6 dyrektywy 2001/77/WE.
b) W art. 13 ust. 2 projekt przewiduje możliwość uzyskania m.in. przez
uczelnie wyższe dofinansowania ze środków Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej. Przepis ten może stanowić ramy prawne
udzielania indywidualnej pomocy de minimis zainteresowanym podmiotom.
Warunki przyznawania pomocy de minimis określa rozporządzenie Komisji
(WE) nr 1998/2006. Rozporządzenie stanowi, że pomoc nieprzekraczająca
pułapu 200 000 euro w okresie trzech kolejnych lat nie wpływa na handel
między państwami członkowskimi lub nie zakłóca bądź nie grozi zakłóceniem
konkurencji, a zatem nie podlega przepisom art. 87 ust. 1 TWE (motyw ósmy
preambuły oraz art. 2 rozporządzenia). Ponadto rozporządzenie określa
szczegółowe warunki, które muszą spełniać środki przyznawanej przez państwo
pomocy de minimis. Każdy indywidualny przypadek przyznania pomocy de
minimis jest oceniany z punktu widzenia zgodności z rozporządzeniem.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że gdy państwo zamierza przyznać
podmiotowi pomoc de minimis, pisemnie powiadamia ten podmiot o
przewidzianej kwocie pomocy oraz o jej charakterze de minimis, podając
wyraźne odniesienie do rozporządzenia, jego tytuł oraz adres publikacyjny w
Dzienniku Urzędowym UE (art. 3 ust. 1 rozporządzenia).
Z treści art. 13 ust. 2 projektu wynika, że górna granica dofinansowania
(100 tys. złotych) nie przekroczy górnej granicy pomocy de minimis. Pomoc
taka nie będzie więc wymagała powiadomienia Komisji Europejskiej w trybie
art. 88 ust. 3 TWE. Artykuł 13 ust. 2 projektu nie narusza rozporządzenia
Komisji (WE) nr 1998/2006.
c) Artykuły 10 i 11 projektu powołują Wspólnotowe wytyczne 2001/C
37/03 dotyczące pomocy państwa na rzecz ochrony środowiska naturalnego
(Dz. Urz. WE C 37 z 3.2.2001 r., str. 3; Dz. Urz. UE Polskie wydanie
specjalne rozdz. 8, t. 2, str. 76), posługując się ich fragmentami. Wytyczne
były stosowane do 31 grudnia 2007 r. i zostały zastąpione Wytycznymi
wspólnotowymi 2008/C 82/01 w sprawie pomocy państwa na ochronę
środowiska (Dz. Urz. UE C 82 z 1.4.2008 r., str. 1). Wydaje się, że artykuły 10
i 11 mają określać zasady stosowania „mechanizmów wspierania”, o których
mowa w art. 9 projektu. Na podstawie tak skonstruowanych przepisów nie jest
możliwe odczytanie treści normatywnej. Mechanizmy wspierania, o których
mowa w art. 9–11 projektu nie stanowią programu pomocy w rozumieniu
wspólnotowych zasad udzielania pomocy przez państwo.
Konkluzje
Projekt ustawy o odnawialnych zasobach energii i racjonalnym ich
wykorzystaniu jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.
Przyjmując założenie, że w projekcie mowa jest o jednym zezwoleniu –
na wykorzystywanie odnawialnych zasobów wód geotermalnych z odwiertów
(punkt 3 lit. a niniejszej opinii) – projekt nie narusza prawa Unii Europejskiej.
Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych
Michał Królikowski
Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, projekt ustawy, energetyka
Warszawa, 16 czerwca 2009 r.
BAS-WAL-1109/09
Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej
Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o odnawialnych
zasobach energii i racjonalnym ich wykorzystaniu (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Gabriela Masłowska) jest projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej
Celem projektowanej ustawy jest stworzenie warunków rozwoju
energetyki wykorzystującej odnawialne zasoby energii możliwe do pozyskania z
litosfery, hydrosfery, biosfery oraz atmosfery. Ponadto ustawa określa zasady:
1) oceny odnawialnych zasobów energii zawartych w litosferze, hydrosferze,
biosferze oraz atmosferze, 2) przyznawania prawa do korzystania z
odnawialnych zasobów energii, 3) przyznawania praw do korzystania z ciepła
ziemi i wód termalnych oraz 4) wspierania przedsięwzięć związanych z
pozyskiwaniem energii z zasobów odnawialnych. Projekt nie zawiera przepisów
mających na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej.
Projekt nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.
Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych
Michał Królikowski