Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług

W projekcie ustawy przewiduje się implementacje art. 2 i 3 dyrektywy Rady 2008/8/WE, które
powinny być wprowadzone do krajowych porządków prawnych odpowiednio do dnia 1 stycznia
2010 r. i 2011 r. Z uwagi na termin implementacji art. 4 i art. 5 dyrektywy Rady 2008/8/WE
(odpowiednio dnia 1 stycznia 2013 r. i 2015 r.) dla przejrzystości projektowanej noweli
proponuje się, aby artykuły tej dyrektywy zostały implementowane w terminie późniejszym
odrębną nowelą.
Ponadto zmiany zaproponowane w projekcie wynikające z implementacji dyrektywy Rady
2008/117/WE, w szczególności dotyczące skrócenia okresu, za który podatnicy mają obowiązek
składać informacje podsumowujące (z kwartału do miesiąca) oraz skrócenia, co do zasady,
terminu składania informacji podsumowujących (z 25 do 15 dnia miesiąca następującego po
okresie sprawozdawczym, w którym powstał obowiązek podatkowy) mają na celu usprawnienie
systemu wymiany informacji o transakcjach wewnątrzwspólnotowych między państwami
członkowskimi, co z kolei powinno przyczynić się do zwalczania uchylania się od
opodatkowania w zakresie podatku VAT.
W projekcie noweli proponuje się skorzystanie z przepisów fakultatywnych wprowadzonych
dyrektywą 2008/117/WE zezwalających na składanie informacji podsumowujących za okresy
kwartalne (w terminie do 15 dnia miesiąca następującego po kwartale, w którym powstał
obowiązek podatkowy). Opcja ta dotyczyłaby tych podatników, u których zgodnie
z ww. dyrektywą wartość wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów oraz dostaw w transakcjach
uproszczonych, bez podatku od wartości dodanej, nie przekroczyła w danym kwartale ani
w żadnym z czterech poprzednich kwartałów kwoty 50.000 euro (po przeliczeniu zgodnie
z przepisami dyrektywy – 250.000 zł).
Proponuje się również wykorzystanie przewidzianego dyrektywą 2008/117/WE fakultatywnego
rozwiązania o charakterze przejściowym polegającego na podwyższeniu (do dnia 31 grudnia
2011 r.) limitu uprawniającego do składania informacji podsumowujących w systemie
kwartalnym z 50.000 euro do 100.000 euro (po przeliczeniu z 250.000 zł do 500.000 zł). Dla
umożliwienia miesięcznej porównywalności danych z informacjami otrzymywanymi z innych
państw członkowskich proponuje się, aby podatnicy lub osoby prawne niebędące podatnikami,
które dokonują wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów składali, co do zasady, miesięczne
informacje podsumowujące (możliwość składania informacji podsumowujących kwartalnych

2
przyznano by tylko podmiotom, u których wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w
danym kwartale nie przekroczyła 50.000 zł).
Zmiany zaproponowane w projekcie wynikające z implementacji dyrektywy Rady 2008/9/WE
zakładają m.in. składanie wniosku o zwrot podatku zapłaconego w innym państwie
członkowskim w urzędzie skarbowym państwa na terytorium którego podatnik ma siedzibę lub
miejsce zamieszkania, umożliwienie przekazywania wniosków o zwrot podatku drogą
elektroniczną, uregulowanie kwestii odsetek w przypadku niedokonania przez organ podatkowy
zwrotu podatku podmiotom nieposiadającym siedziby lub miejsca zamieszkania w danym
państwie członkowskim. Zmiany te mają na celu umożliwienie uproszczenia i unowocześnienia
procedury zwrotu podatku VAT (z uwzględnieniem wykorzystania nowoczesnych technologii)
podatnikom z państw członkowskich Unii Europejskiej od zakupów dokonanych przez nich
w innych państwach członkowskich. Zmiany w ustawie o podatku od towarów i usług w tym
zakresie obejmują w odniesieniu do podatników podatku od towarów i usług wprowadzenie
niezbędnych przepisów prawa materialnego wprowadzających w szczególności możliwość
składania do właściwego organu podatkowego wniosków o zwrot podatku VAT zapłaconego
w nabywanych w innym niż Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej towarach
i usługach oraz stosownych przepisów upoważniających (umożliwiających uregulowanie
m.in. zasad i trybu składania takich wniosków).
Ponadto proponuje się w odniesieniu do podatników podatku od wartości dodanej lub innego
podatku o podobnym charakterze wprowadzenie w ustawie przepisów upoważniających do
określenia w akcie wykonawczym przypadków, warunków, terminów i trybu zwrotu podatku
podmiotom zagranicznym (nieposiadającym siedziby, stałego miejsca zamieszkania, stałego
miejsca prowadzenia działalności, zwykłego miejsca prowadzenia działalności lub zwykłego
miejsca pobytu na terytorium kraju), niedokonującym sprzedaży oraz niezarejestrowanym na
potrzeby podatku od towarów i usług na terytorium kraju oraz naliczania i wypłaty odsetek od
kwot podatku niezwróconych w terminie. Proponuje się również wprowadzenie upoważnienia
w ustawie do określenia w drodze rozporządzenia przypadków, w których zagraniczne podmioty
składają wnioski o dokonanie zwrotu w formie elektronicznej i rozpatrywanie ich w tej formie
przez organ podatkowy oraz wzór wniosku o zwrot podatku w przypadku, gdy nie jest on
składany przez zagraniczne podmioty w formie elektronicznej. Ta zmieniona w stosunku do
obecnej delegacja ustawowa umożliwi realizację podstawowego celu dyrektywy Rady

3
2008/9/WE w zakresie uproszczenia i unowocześnienia procedury zwrotu podatku VAT
podatnikom z państw członkowskich Unii Europejskiej, z uwzględnieniem wykorzystania
nowoczesnych technologii.
Zmiana w art. 8 ust. 4 (art. 1 pkt 1 projektu) jest konsekwencją zmiany numeracji artykułów
w zakresie miejsca świadczenia usług. Zmiana ma charakter techniczny.
Zaproponowane w art. 17 ustawy (art. 1 pkt 2 projektu) zmiany dostosowują zasady rozliczania
podatku VAT, sposób stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia oraz podmioty
odpowiedzialne za rozliczenie podatku VAT do zasad wprowadzonych dyrektywą 2008/8/WE.
Ponadto w art. 17 ust. 1 pkt 5 proponuje się zmianę o charakterze doprecyzowującym, polegającą
na wykreśleniu zastrzeżenia do art. 135 – 138. Należy zauważyć, że w przypadku
wewnątrzwspólnotowych transakcji trójstronnych rozliczanych w procedurze uproszczonej, do
których stosuje się art. 135 – 138 ustawy, podmiot nabywający towary, jeżeli dokonującym ich
dostawy na terytorium kraju jest podatnik nieposiadający siedziby, stałego miejsca zamieszkania
lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju, jest podatnikiem z tytułu
ww. transakcji, a jedynie uznaje się, że wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów zostało
opodatkowane u drugiego w kolejności podatnika VAT. Zastosowanie zatem procedury
uproszczonej z art. 135 – 138 ustawy nie oznacza zatem, że trzeci w kolejności podatnik nie jest
podatnikiem z art. 17 ustawy. Zastrzeżenie zawarte w obecnym brzmieniu art. 17 ust. 1 pkt 5
ustawy może zatem budzić wątpliwości interpretacyjne. Proponuje się zatem ww. zastrzeżenie
z art. 17 ust. 1 pkt 5 wykreślić.
W art. 17 po ust. 1 proponuje się dodać ust. 1a, który zobowiązuje usługobiorcę lub
dokonującego nabycia towarów do stosowania mechanizmu odwrotnego obciążenia również
w przypadku, gdy usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada stałe miejsce
prowadzenia działalności na terytorium kraju, przy czym to stałe miejsce prowadzenia
działalności lub inne miejsce prowadzenia działalności usługodawcy lub dokonującego dostawy,
jeżeli usługodawca lub dokonujący dostawy towarów posiada takie inne miejsce prowadzenia
działalności na terytorium kraju, nie uczestniczy w dokonywanych transakcjach. Przepis ten
wprost implementuje zapis art. 192a lit. b dyrektywy 2008/8/WE.
W art. 17 ust. 2 proponuje się wprowadzić obowiązek rozliczania podatku należnego przez
usługobiorcę usług, o których mowa w proponowanym art. 28b, oraz wykreślić zapis dotyczący

4
usług obecnie uregulowanych w art. 27 oraz art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 z uwagi na zmianę przepisów
dyrektywy 2008/8/WE w tym zakresie. Wprowadzenie, co do zasady, obowiązku rozliczania
podatku należnego przez podatnika będącego usługobiorcą usług świadczonych przez osobę
niemającą siedziby na terytorium kraju jest związane ze zmianą miejsca świadczenia
w odniesieniu do tych usług (nowe brzmienie art. 28b). W celu uproszczenia rozliczeń dyrektywa
2008/8/WE wprowadza stosowanie obligatoryjnego mechanizmu odwrotnego obciążenia
w szerszym niż to wynikało z dotychczasowych przepisów dyrektywy zakresie, co oznacza, że
podatnik jest zobowiązany sam naliczyć odpowiednią kwotę VAT z tytułu nabytych usług,
o których mowa w art. 28b, i nie jest możliwe zwolnienie z tego obowiązku przez fakt
ewentualnego rozliczenia podatku VAT przez usługodawcę.
W art. 17 ust. 3 proponuje się wprowadzić zastrzeżenie, że obowiązek stosowania mechanizmu
odwrotnego obciążenia w przypadku usług ma miejsce, gdy usługobiorcą jest podatnik, o którym
mowa w art. 15, natomiast w przypadku usług, o których mowa w art. 28b, również, jeżeli
usługobiorcą jest osoba prawna niebędąca podatnikiem, ale zarejestrowana jako podatnik VAT
UE, zgodnie z art. 97. Takie doprecyzowanie przepisów pełniej oddaje założenia dyrektywy.
W art. 17 proponuje się uchylić ust. 4 z uwagi na zmianę przepisów dyrektywy 2008/8/WE
w odniesieniu do nabycia usług obecnie uregulowanych w art. 28 ust. 3, 4, 6 i 7 (obecne
brzmienie tego przepisu byłoby niezgodne z dyrektywą 2008/8/WE z uwagi na generalną zmianę
określania miejsca świadczenia usług na miejsce, w którym usługobiorca będący podatnikiem
jest zlokalizowany).
Zmiana w art. 19 ust. 13 pkt 9 (art. 1 pkt 3 projektu) jest konsekwencją zmiany numeracji
artykułów w zakresie miejsca świadczenia usług. Zmiana ma charakter techniczny.
Zmiana w art. 19 ust. 19 jest zmianą o charakterze porządkowym, związaną z propozycją dodania
ust. 19a i 19b w tym artykule.
W art. 19 po ust. 19 proponuje się dodać ust. 19a oraz ust. 19b określający moment powstania
obowiązku podatkowego w odniesieniu do importu usług, których miejsce świadczenia określane
jest zgodnie z art. 28b ustawy. Należy podkreślić, że zgodnie z art. 66 dyrektywy 2006/112/WE
dla tych usług moment ten powinien być określany jednolicie (bez stosowania wyjątków).
Zgodnie z art. 64 dyrektywy 2006/112/WE proponuje się również określić w sposób szczególny
moment powstania obowiązku podatkowego w odniesieniu do importu niektórych usług

5
o charakterze ciągłym, których miejsce świadczenia określane jest zgodnie z art. 28b ustawy.
W przypadku gdy do tych usług wykonywanych w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok nie
upływa termin płatności w okresie tego roku, obowiązek podatkowy powstaje z upływem
każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tych usług. Należy
zaznaczyć, że pojęcie roku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług jest
pojęciem tożsamym z rokiem kalendarzowym (vide art. 11 ustawy – Ordynacja podatkowa).
Rozumienie pojęć zdefiniowanych w art. 22 ust. 5 (art. 1 pkt 4 projektu) proponuje się
zastosować również do art. 28i ust. 2 określającego miejsce świadczenia usług restauracyjnych
i cateringowych, które są faktycznie wykonywane na pokładach statków, statków powietrznych
lub pociągów podczas części transportu pasażerów wykonaną na terytorium Wspólnoty. Sposób
zdefiniowania w art. 22 ust. 5 następujących pojęć: „części przewozu osób wykonywanej na
terytorium Wspólnoty”, „miejsca rozpoczęcia przewozu osób”, „miejsca zakończenia przewozu
osób”, oraz „w przypadku podróży w obie strony powrotnego odcinka podróży” jest tożsamy
z
definicjami zawartymi w dyrektywie 2008/8/WE w odniesieniu do określenia miejsca
świadczenia przy świadczeniu usług restauracyjnych i cateringowych.
W związku z dodawanymi art. 28a – 28o, które dotyczą określenia miejsca świadczenia usług,
proponuje się uchylić dotychczasowe art. 27 i art. 28 (art. 1 pkt 5 projektu).
W art. 28a (art. 1 pkt 6 projektu) proponuje się określić podmioty uznane za podatników na
potrzeby wprowadzonych w rozdziale 3 działu V nowych zasad dotyczących miejsca
świadczenia usług. Zgodnie z art. 28a wyłącznie dla potrzeb określenia miejsca świadczenia
usług przez podatnika rozumieć należy oprócz podatnika zdefiniowanego w art. 15 ustawy
również podatnika podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze oraz osobę
prawną niebędącą podatnikiem, która zidentyfikowana została na potrzeby podatku, podatku od
wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze.
W ten sposób pełne spektrum podmiotów (z dyrektywy) objęte zostanie określeniem podatnika
będącego kryterium wyznaczającym miejsce świadczenia we wskazanych przepisach.
Wprowadzenie tej definicji czyni przepisy rozdziału 3 działu V bardziej czytelnymi. Należy
podkreślić, że w stosunku do obecnie obowiązujących regulacji poszerzono przypadki, w których
miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługobiorca będący podatnikiem ma
siedzibę. Zastosowana definicja pozwala lepiej te przypadki określić.

6