Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

§ 24. 1. W podziemnych zakładach górniczych zaliczeniu do jednego z trzech stopni zagrożenia klima-
tycznego podlegają stanowiska pracy.
2. Do pierwszego stopnia zagrożenia klimatycznego zalicza się stanowiska pracy, na których temperatura
zastępcza klimatu jest większa niż 26 °C i nie jest większa niż 30 °C.
3. Do drugiego stopnia zagrożenia klimatycznego zalicza się stanowiska pracy, na których temperatura
zastępcza klimatu jest większa niż 30 °C i nie jest większa niż 32 °C.
4. Do trzeciego stopnia zagrożenia klimatycznego zalicza się stanowiska pracy, na których temperatura
zastępcza klimatu jest większa niż 32 °C lub temperatura zmierzona termometrem wilgotnym lub wyznaczo-
na w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 118 ust. 1 ustawy z dnia
..................................... — Prawo geologiczne i górnicze jest większa niż 34 °C lub temperatura zmierzona
termometrem suchym lub czujnikiem pomiarowym jest większa niż 35 °C.
§ 25. Dokumentacja, na podstawie której dokonuje się zaliczenia stanowisk pracy do poszczególnych
stopni zagrożenia klimatycznego, zawiera wyniki pomiarów parametrów mikroklimatu powietrza kopalnia-
nego na stanowiskach pracy, wykonywanych w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie
art. 118 ust. 1 ustawy z dnia ..................................... — Prawo geologiczne i górnicze.

Rozdział 7
Zagrożenie wodne
§ 26. Zagrożenie wodne powstaje, jeżeli istnieje możliwość zwiększonego lub niekontrolowanego do-
pływu albo możliwość wdarcia: wody, solanki, ługów lub wody z luźnym materiałem, do wyrobisk, stwarza-
jące niebezpieczeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego.
§ 27. 1. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających kopaliny inne niż sól zaliczeniu do jed-
nego z trzech stopni zagrożenia wodnego podlegają złoża lub ich części.
2. Do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni są izolowane warstwą skał nieprzepuszczalnych od części góro-
tworu, w której istnieją lub są projektowane wyrobiska, lub
2) poziomy wodonośne są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk warstwą skał o wystar-
czającej miąższości i ciągłości lub z poziomów wodonośnych odprowadzono zasoby statyczne wód,
a dopływ z zasobów dynamicznych ma stałe natężenie umożliwiające bieżące odwadnianie wyrobisk, lub
3) podziemne zbiorniki wodne są izolowane od istniejących oraz projektowanych wyrobisk warstwą skał
nieprzepuszczalnych o wystarczającej miąższości i ciągłości.
3. Do drugiego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni oraz podziemne zbiorniki wodne mogą w sposób pośredni,
w szczególności przez infiltrację, przeciekanie lub ich odwadnianie, spowodować zwiększenie zawod-
nienia istniejących lub projektowanych wyrobisk, lub
2) w stropie lub spągu złoża albo części górotworu, w której istnieją lub są projektowane wyrobiska, znaj-
duje się poziom wodonośny typu porowego, nieoddzielony wystarczającą pod względem miąższości
i ciągłości warstwą skał izolującą od złoża albo wyrobisk, lub
3) występują uskoki wodonośne rozpoznane pod względem zawodnienia i lokalizacji, lub
4) występują otwory wiertnicze niezlikwidowane prawidłowo albo nie ma danych o sposobie ich likwidacji,
jeżeli otwory te stwarzają możliwość przepływu wód z powierzchniowych lub podziemnych zbiorników
wodnych oraz poziomów wodonośnych do wyrobisk.

9
4. Do trzeciego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni oraz podziemne zbiorniki wodne stwarzają możliwość bezpo-
średniego zwiększonego, niekontrolowanego dopływu albo możliwość wdarcia wody do wyrobisk, lub
2) w stropie lub spągu złoża albo części górotworu, w której istnieją lub są projektowane wyrobiska, znaj-
duje się poziom wodonośny typu szczelinowego lub szczelinowo-kawernistego, nieoddzielony wystar-
czającą pod względem miąższości i ciągłości warstwą skał izolującą od złoża albo wyrobisk, lub
3) w części górotworu, w której istnieją lub są projektowane wyrobiska, albo w ich bezpośrednim sąsiedz-
twie występują zbiorniki wodne zawierające wodę pod ciśnieniem w stosunku do spągu tych wyrobisk,
lub
4) występują uskoki wodonośne o niedostatecznie rozpoznanym zawodnieniu bądź lokalizacji, lub
5) istnieje możliwość wdarcia się wody lub wody z luźnym materiałem z innych źródeł niż określone w pkt
1—4.
§ 28. 1. W podziemnych zakładach górniczych wydobywających sól zaliczeniu do jednego z trzech stop-
ni zagrożenia wodnego podlegają złoża lub ich części.
2. Do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli istnieje warstwa
izolująca między złożem a występującymi w jego otoczeniu zbiornikami wodnymi lub poziomami wodono-
śnymi, uniemożliwiająca przepływ wód do wyrobisk.
3. Do drugiego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) istnieje warstwa izolująca między złożem a występującymi w jego otoczeniu zbiornikami wodnymi lub
poziomami wodonośnymi, lub
2) w złożu występują naturalne zbiorniki cieczy, a dopływ z nich do wyrobisk jest malejący.
4. Do trzeciego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) nie istnieje warstwa izolująca między złożem a występującymi w jego otoczeniu zbiornikami wodnymi
lub poziomami wodonośnymi, lub
2) seria utworów izolujących nie stanowi wystarczającego zabezpieczenia ze względu na naruszenie jej ro-
botami górniczymi.
§ 29. 1. W odkrywkowych zakładach górniczych zaliczeniu do jednego z dwóch stopni zagrożenia wod-
nego podlegają złoża lub ich części.
2. Do pierwszego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) w przypadku wystąpienia gwałtownych opadów atmosferycznych wyrobiska odkrywkowe są narażone
na częściowe zatopienie, lub
2) zbiorniki i cieki wodne na powierzchni są tak usytuowane lub posiadają taką objętość albo wielkość
przepływu, że nie istnieje możliwość zatopienia wyrobisk odkrywkowych, jednak występuje infiltracja
wody z tych zbiorników lub cieków do wyrobisk odkrywkowych, lub
3) występują wypływy wody ze skarp lub spągu wyrobisk odkrywkowych, a ilość wypływającej wody lub
wody z luźnym materiałem nie ma istotnego znaczenia dla bezpieczeństwa pracowników lub ruchu za-
kładu górniczego.
3. Do drugiego stopnia zagrożenia wodnego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli:
1) w przypadku wystąpienia gwałtownych opadów atmosferycznych wyrobiska odkrywkowe są narażone
na zatopienie, lub
2) istnieje możliwość bezpośredniego wdarcia się wody ze zbiorników i cieków wodnych na powierzchni
do wyrobisk odkrywkowych, lub

10
3) występują wypływy wody ze skarp lub spągu wyrobisk odkrywkowych, a ilość wypływającej wody lub
wody z luźnym materiałem może stworzyć zagrożenie dla bezpieczeństwa pracowników lub ruchu za-
kładu górniczego.
§ 30. Jeżeli w odkrywkowym zakładzie górniczym istnieją lub są projektowane wyrobiska podziemne,
dla tej części złoża dokonuje się oceny zagrożenia wodnego według kryteriów określonych w § 26.
§ 31. Dokumentacja, na podstawie której dokonuje się zaliczenia złóż lub ich części do odpowiedniego
stopnia zagrożenia wodnego, zawiera:
1) opis budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych;
2) opis źródeł zagrożenia wodnego;
3) obliczenie oraz określenie granic przestrzeni proponowanego zaliczenia do odpowiedniego stopnia za-
grożenia wodnego wraz z uzasadnieniem, a w przypadku podziemnych zbiorników wodnych wyznacze-
nie szerokości strefy wokół podziemnych zbiorników wodnych stwarzających zagrożenie wodne;
4) mapy wyrobisk, w skali nie mniejszej niż 1 : 10 000, z wyszczególnionymi źródłami zagrożenia wodne-
go oraz propozycjami granic zaliczenia złoża lub jego części do odpowiedniego stopnia zagrożenia wod-
nego;
5) przekroje hydrogeologiczne;
6) mapy poziomów wodonośnych, stwarzających zagrożenie wodne.

Rozdział 8
Zagrożenie osuwiskowe
§ 32. Zagrożenie osuwiskowe powstaje, jeżeli, w wyniku naruszenia stanu równowagi w górotworze, ist-
nieje możliwość przemieszczenia się mas skalnych budujących skarpę lub zbocze, stwarzającego niebezpie-
czeństwo dla pracowników lub ruchu zakładu górniczego.
§ 33. 1. W odkrywkowych zakładach górniczych zaliczeniu do jednego z dwóch stopni zagrożenia osu-
wiskowego podlegają złoża lub ich części.
2. Do pierwszego stopnia zagrożenia osuwiskowego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli w górotworze,
w którym istnieje złoże, nie występują kryteria określone dla drugiego stopnia zagrożenia osuwiskowego,
mogące wpływać na możliwość utraty stateczności skarp i zboczy.
3. Do drugiego stopnia zagrożenia osuwiskowego zalicza się złoża lub ich części, jeżeli w skarpie lub
zboczu występują:
1) warstwy nachylone w stronę wyrobiska, a spękania umożliwiające odspajanie się większych mas skal-
nych są ułożone równolegle do skarpy, lub
2) przewarstwienia skał o różnych parametrach wytrzymałościowych i właściwościach geomechamicznych,
przewarstwienia skał wodonośnych lub powierzchnie podzielności ławicowej, lub
3) strefy wietrzeniowe lub strefy zmian hydrotermalnych, w szczególności żyły kruchych minerałów, zaile-
nia, serytyzacja lub chlorytyzacja, lub
4) uskoki, brekcje tektoniczne lub spękania ciosowe, lub
5) strefy drgań spowodowanych ruchem pojazdów, wstrząsy wywołane robotami strzałowymi lub pracą
maszyn, mogące wpływać na możliwość utraty stateczności skarp i zboczy.

11
§ 34. Dokumentacja, na podstawie której dokonuje się zaliczenia złóż lub ich części do odpowiedniego
stopnia zagrożenia osuwiskowego, zawiera:
1) opis budowy geologicznej i warunków geologiczno-inżynierskich;
2) opis rejonów, w których istnieją warunki geologiczno-inżynierskie sprzyjające powstawaniu zagrożenia
osuwiskowego wraz określeniem potencjalnych płaszczyzn poślizgu;
3) określenie granic przestrzeni proponowanego zaliczenia do odpowiedniego stopnia zagrożenia osuwi-
skowego wraz z uzasadnieniem;
4) mapy wyrobisk, w skali nie mniejszej niż 1 : 10 000, z wyszczególnionymi rejonami, w których może
wystąpić zagrożenie osuwiskowe, oraz propozycjami granic zaliczenia złoża lub jego części do odpo-
wiedniego stopnia zagrożenia osuwiskowego;
5) przekroje geologiczno-inżynierskie.

Rozdział 9
Zagrożenie erupcyjne
§ 35. Zagrożenie erupcyjne powstaje, jeżeli istnieje możliwość wystąpienia erupcji wiertniczej, rozumia-
nej jako niekontrolowany przypływ płynu złożowego do otworu lub odwiertu, spowodowany naruszeniem
równowagi między ciśnieniem złożowym a ciśnieniem wynikającym z hydrostatycznego oddziaływania
słupa płuczki wiertniczej.
§ 36. 1. W zakładach górniczych wydobywających ropę naftową lub gaz ziemny oraz zakładach prowa-
dzących roboty geologiczne mające na celu poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż tych kopalin zaliczeniu do
jednej z dwóch klas zagrożenia erupcyjnego podlegają otwory lub odwierty.
2. Do klasy A zagrożenia erupcyjnego zalicza się otwory i odwierty o gradiencie ciśnienia złożowego
powyżej 0,13 Mpa/10 m oraz otwory wiercone w rejonach nierozpoznanych geologicznie i nieznanej charak-
terystyce złożowej.
3. Do klasy B zagrożenia erupcyjnego zalicza się otwory i odwierty w rejonach o znanej budowie geolo-
gicznej i znanej charakterystyce złożowej, jeżeli gradient ciśnienia złożowego nie jest większa niż 0,13
MPa/10 m.
4. Podczas ustalania klasy zagrożenia erupcyjnego wykorzystuje się dane uzyskane z najbliżej wykona-
nych otworów.
§ 37. Dokumentacja, na podstawie której dokonuje się zaliczenia otworów i odwiertów do poszczegól-
nych klas zagrożenia erupcyjnego, obejmuje w szczególności dane otrzymane w trakcie opróbowań; w do-
kumentacji tej określa się:
1) gradienty ciśnienia złożowego;
2) wydajność otworu (odwiertu);
3) wykładnik gazowy w ropie lub solance;
4) zawartość procentową siarkowodoru w gazie.

12
Rozdział 10
Zagrożenie siarkowodorowe
§ 38. 1. Zagrożenie siarkowodorowe powstaje, jeżeli istnieje możliwość wypływu płynu złożowego, za-
wierającego siarkowodór, podczas erupcji otwartej z otworów lub odwiertów, stwarzającego niebezpieczeń-
stwo dla pracowników, ruchu zakładu górniczego i okolicznej ludności.
2. Erupcją otwartą jest niekontrolowany wypływ płynu złożowego na powierzchnię w wyniku uszkodze-
nia urządzeń zabezpieczających wylot otworu wiertniczego.
§ 39. 1. W zakładach górniczych wydobywających ropę naftową lub gaz ziemny oraz zakładach prowa-
dzących roboty geologiczne mające na celu poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż tych kopalin zaliczeniu do
jednej z czterech kategorii zagrożenia siarkowodorowego podlegają otwory lub odwierty w rejonach o zna-
nej wydajności i koncentracji siarkowodoru.
2. Do pierwszej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się otwory i odwierty, z których możli-
wy wypływ siarkowodoru jest większa niż 120 m3/min.
3. Do drugiej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się otwory i odwierty, z których możliwy
wypływ siarkowodoru jest większa niż 18 m3/min, lecz nie jest większa niż 120 m3/min.
4. Do trzeciej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się otwory i odwierty, z których możliwy
wypływ siarkowodoru jest większa niż 6 m3/min, lecz nie jest większa niż 18 m3/min.
5. Do czwartej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się otwory i odwierty, wokół których ist-
nieje możliwość wystąpienia zagrożenia siarkowodorem o stężeniu powyżej 7 ppm, a możliwy wypływ siar-
kowodoru z tych otworów i odwiertów nie jest większa niż 6 m3/min.
§ 40. Podczas ustalania kategorii zagrożenia siarkowodorowego:
1) dla otworów oraz odwiertów, z których eksploatuje się płyn złożowy przez rurki wydobywcze, przyjmu-
je się największą możliwą wydajność wypływu siarkowodoru wydobywającego się z otworu lub odwier-
tu przez ostatnią kolumnę rur okładzinowych podczas erupcji otwartej, przy przeciwciśnieniu na wylocie
otworu równym ciśnieniu atmosferycznemu;
2) w rejonach nierozpoznanych, przy wierceniu otworów, wypływ siarkowodoru określa się szacunkowo
dla danej struktury geologicznej;
3) ustalenia szacunkowe, określone w pkt 2, koryguje się po opróbowaniu pierwszego odwierconego otwo-
ru na danej strukturze;
4) wykorzystuje się dane uzyskane z najbliżej wykonanych otworów.
§ 41. 1. W zakładach górniczych wydobywających siarkę zaliczeniu do jednej z dwóch kategorii zagro-
żenia siarkowodorowego podlegają miejsca występowania siarkowodoru w powietrzu.
2. Do pierwszej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się miejsca, w których przy normalnych
warunkach pracy stężenie siarkowodoru w powietrzu nie jest większa niż 7 ppm, ale istnieje możliwość
okresowego wystąpienia zwiększonego stężenia w wyniku uszkodzenia instalacji lub urządzeń ochronnych.
3. Do drugiej kategorii zagrożenia siarkowodorowego zalicza się miejsca, w których istnieje możliwość
występowania siarkowodoru w powietrzu o stężeniu większym niż 7 ppm.
§ 42. 1. W dokumentacji, na podstawie której dokonuje się zaliczenia otworów lub odwiertów do po-
szczególnych kategorii zagrożenia siarkowodorowego, określa się:
1) przewidywane własności kolektorskie skał;
2) przewidywane medium złożowe: woda złożowa, ropa naftowa lub gaz ziemny;

13