Rządowy projekt ustawy - Prawo geologiczne i górnicze

UZASADNIENIE
Jedna z istotnych zmian w porównaniu z dotychczasowym stanem prawnym, przewidzianych
w ustawie z dnia ......................... 2009 r. — Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr ..., poz. ...),
dotyczy kwalifikacji. Regulacje dotyczące kwalifikacji, uprawnień i odpowiedzialności zawodowej,
zarówno w dziedzinie geologii, jak i górnictwa oraz ratownictwa górniczego, zostały — w miejsce
dotychczasowego „rozproszenia” — skupione w dziale IV. W ustawie rozstrzygnięto wszystkie
zasadnicze elementy dotyczące tej tematyki, począwszy od katalogu osób podległych tym regula-
cjom, poprzez katalog wymagań (np. kwalifikacje ogólne i zawodowe; te ostatnie na poziomie
„podstawowym” — w projekcie ustawy zrezygnowano z określania szczegółowych wymagań, gdyż
nadmiernie rozbudowywałyby ustawę) dla poszczególnych osób, aż po tryb postępowania w spra-
wie stwierdzenia kwalifikacji.
Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upoważnienia zamieszczonego w art. 68 ust. 1
pkt 2—5 ustawy z dnia ................................ 2009 r. — Prawo geologiczne i górnicze (na podstawie
art. 68 ust. 1 pkt 1 i 3—5 ustawy zostanie wydane rozporządzenie dotyczące kwalifikacji w zakresie
geologii). Na mocy powołanych przepisów minister właściwy do spraw środowiska został upoważ-
niony do określenia:
1) kwalifikacji zawodowych, które są obowiązane posiadać osoby wykonujące czynności, o któ-
rych mowa w art. 52 ust. 1 pkt 1—8 ustawy (kierownika oraz zastępcy kierownika ruchu zakła-
du górniczego albo zakładu, kierownika oraz zastępcy kierownika działu ruchu, w wyższym do-
zorze ruchu w poszczególnych rodzajach czynnych albo likwidowanych zakładów górniczych,
poszczególnych rodzajach czynnych albo likwidowanych zakładów wykonujących roboty geo-
logiczne oraz poszczególnych rodzajach zakładów prowadzących działalność określoną w art. 2
ust. 1 ustawy, mierniczego górniczego, geologa górniczego, geofizyka górniczego w podziem-
nych zakładach górniczych, kierownictwa oraz specjalistów w podmiotach zawodowo trudnią-
cych się ratownictwem górniczym), oraz wymagań w zakresie określonym w art. 55 pkt 2—6
ustawy, które są obowiązane spełniać osoby wykonujące czynności, o których mowa w art. 52
ust. 6 ustawy (czynności specjalistyczne w ruchu zakładu górniczego);
2) wymagań dotyczących ustalania składów komisji egzaminacyjnej i zespołu egzaminacyjnego;
3) wysokości wynagrodzenia przysługującego osobom wchodzącym w skład komisji egzaminacyj-
nej;
4) wzoru świadectwa stwierdzenia kwalifikacji.
Określając te wymagania minister właściwy do spraw środowiska ma kierować się potrzebą za-
pewnienia adekwatności składów komisji egzaminacyjnych do zakresu wymagań podlegających
sprawdzeniu podczas egzaminu, potrzebami ustalenia wynagrodzenia odpowiadającego nakładowi
pracy osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnej, komunikatywności treści oraz wzorów
świadectw stwierdzenia kwalifikacji, zapewnienia prawidłowego wykonywania czynności zawo-
dowych, potrzebą zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa w zakładach górniczych, a tak-
że adekwatności kwalifikacji zawodowych i wymagań do usytuowania w schemacie organizacyj-
nym zakładu górniczego, zakładu albo podmiotu zawodowo trudniącego się ratownictwem górni-
czym oraz rodzaju zagrożeń związanych z wykonywaniem tych czynności.

22
Projektowane rozporządzenie zastąpi dotychczasowe:
1) rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 11 czerwca 2002 r. w sprawie kwalifikacji wymaga-
nych od osób kierownictwa i dozoru ruchu zakładów górniczych, mierniczego górniczego i geo-
loga górniczego oraz wykazu stanowisk w ruchu zakładu górniczego, które wymagają szczegól-
nych kwalifikacji (Dz. U. Nr 84, poz. 755, z 2004 r. Nr 101, poz. 1035 oraz z 2007 r. Nr 204,
poz. 1474), wydane na podstawie art. 68 ust. 2 i art. 70 ust. 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. —
Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z późn. zm.), obowiązującej
do dnia 30 czerwca 2009 r.
2) rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 15 grudnia 2005 r. w sprawie kwalifikacji wymaga-
nych od osób kierownictwa oraz specjalistów wykonujących czynności w zakresie ratownictwa
górniczego, zatrudnionych w podmiotach zawodowo trudniących się wykonywaniem czynności
w zakresie ratownictwa górniczego (Dz. U. Nr 261, poz. 2186 oraz z 2007 r. Nr 204, poz. 1475),
wydane na podstawie art. 75a ust. 2 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. — Prawo geologiczne i gór-
nicze.
Konstruując projektowany akt w zakresie wymagań kwalifikacyjnych, przyjęto następujące
istotne założenia, zmierzające do:
1) zapewnienia — tak dalece, na ile to będzie możliwe — jednoznaczności przepisów dotyczących
zarówno wykształcenia (uwzględniającego założenia tzw. systemu bolońskiego), jak i doświad-
czenia zawodowego, co m.in. znacząco ułatwi podjęcie przez zainteresowane osoby decyzji o
wszczęciu postępowania administracyjnego mającego na celu uzyskanie stwierdzenia swoich
kwalifikacji oraz przyspieszy prowadzenie postępowań administracyjnych przez organy nadzoru
górniczego;
2) znaczącego zwiększenia roli „górniczego” doświadczenia zawodowego w porównaniu z wy-
kształceniem, gdyż dotychczas „priorytet” wykształcenia w wielu przypadkach stanowił nieuza-
sadnioną formalną barierę w uzyskaniu stwierdzenia kwalifikacji.
Formułując rozwiązania dotyczące ustalania składów komisji egzaminacyjnej i zespołu egzami-
nacyjnego:
1) zapewniono rozszerzenie (otwarcie) katalogu podmiotów, których przedstawiciele są członkami
komisji, a w konsekwencji zespołu, akcentując jedynie specjalizację w poszczególnych dziedzi-
nach wiedzy;
2) wprowadzono jednoznacznie zasadę, że skład zespołu egzaminacyjnego jest ustalany przez
przewodniczącego komisji egzaminacyjnej (zamiast „wyznaczania” konkretnych osób do składu
zespołu);
3) ograniczono maksymalną ilość członków zespołu egzaminacyjnego z 6 do 5 osób.
Projektowane rozporządzenie utrzymuje dotychczasowe wysokości wynagrodzenia przewodni-
czącego, członków i sekretarza komisji egzaminacyjnej, ustalone z dniem 1 maja 2004 r., przyjmu-
jąc, że odpowiadają one nakładowi pracy osób wchodzących w skład komisji egzaminacyjnej.
Projektowane rozporządzenie określa jedynie jeden wzór świadectwa stwierdzenia kwalifikacji
— kształt oraz treść wzoru zostały skonstruowane w sposób uniwersalny, odnosząc się do obydwu
organów stwierdzających kwalifikacje (dyrektora okręgowego urzędu górniczego oraz Prezesa
Wyższego Urzędu Górniczego) oraz każdego z „rodzajów” tych kwalifikacji. Treść wzoru oparto
na art. 57 ustawy z dnia ......................... 2009 r. — Prawo geologiczne i górnicze.
Projektowane rozporządzenie wejdzie w życie równocześnie z ustawą z dnia
.................................... 2009 r. — Prawo geologiczne i górnicze, tj. z dniem 1 lipca 2009 r.

23
Projekt zostanie umieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Mini-
sterstwa rodowiska (http://ww.mos.gov.pl/bip/index.php?idkat=412), stosownie do art. 5 ustawy z
dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz.
1414), w celu umożliwienia zgłoszenia, w trybie art. 7 tej ustawy, zainteresowania pracami nad
przedmiotowym projektem rozporządzenia.
Projekt nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu przepisów rozporządzenia Rady Mi-
nistrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfika-
cji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597) i w związku z
tym nie podlega procedurze notyfikacji Komisji Europejskiej.

24
OCENA SKUTKÓW REGULACJI
1. Podmioty, na które oddziałuje projektowany akt normatywny.
Przepisy zawarte w projekcie rozporządzenia oddziałują w szczególności na:
1) osoby ubiegające się o stwierdzenie kwalifikacji do wykonywania czynności na stanowiskach
objętych rozporządzeniem;
2) organy właściwe w sprawach stwierdzania kwalifikacji wymienionych w pkt 1, tj. Prezesa Wyż-
szego Urzędu Górniczego oraz dyrektorów okręgowych urzędów górniczych;
3) wyższe szkoły techniczne przeprowadzające egzaminy uzupełniające przewidziane projektowa-
nym rozporządzeniem;
4) jednostki organizacyjne prowadzące studia podyplomowe w zakresie przewidzianym projekto-
wanym rozporządzeniem;
5) przedsiębiorców, na których nałożono obowiązki związane z zatrudnianiem odpowiednio wy-
kwalifikowanej kadry górniczej;
6) jednostki ratownictwa górniczego: Centralną Stację Ratownictwa Górniczego S.A. w Byto-
miu (wraz z funkcjonującymi w jej strukturze okręgowymi stacjami ratownictwa górni-
czego), Jednostkę Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie, Ratownicza Stację
Górnictwa Otworowego w Krakowie oraz Jednostkę Ratownictwa Górniczego sp. z o.o. w Tar-
nobrzegu;
7) osoby zatrudnione przez podmioty wymienione w pkt 5 i 6;
8) organy właściwe w sprawach nadzoru nad ruchem zakładu górniczego, uprawnione m. in. do
kontroli posiadania przez osoby zatrudnione w ruchu zakładu górniczego odpowiednich kwali-
fikacji górniczych, określonych rozporządzeniem, tj. dyrektorów okręgowych urzędów górni-
czych i specjalistycznych urzędów górniczych, a w drugiej instancji — Prezesa Wyższego
Urzędu Górniczego.
2. Konsultacje społeczne.
Projekt zostanie rozesłany do:
1) reprezentatywnych organizacji związkowych oraz reprezentatywnych organizacji pracodawców
w rozumieniu ustawy z dnia 6 lipca 2001 r. o Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-
Gospodarczych i wojewódzkich komisjach dialogu społecznego (Dz. U. Nr 100, poz. 1080,
z późn. zm.), tj. do:
a) Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, w tym zrzeszonych
w tym podmiocie górniczych struktur związkowych,
b) Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, w tym zrzeszonych w tym pod-
miocie górniczych struktur związkowych,
c) Forum Związków Zawodowych, w tym zrzeszonych w tym podmiocie górniczych struktur
związkowych,
d) Konfederacji Pracodawców Polskich,
e) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych „Lewiatan”,
f) Business Centre Club — Związku Pracodawców,
g) Związku Rzemiosła Polskiego;

25
2) Marszałków Województw;
3) Stowarzyszenia Gmin Górniczych w Polsce;
4) Forum Przemysłu Wydobywczego;
5) Porozumienia Pracodawców Przemysłu Wydobywczego (Związku Pracodawców Górnictwa
Węgla Kamiennego);
6) Związku Pracodawców Polska Miedź;
7) Polskiego Związku Pracodawców Producentów Kruszyw;
8) Regionalnego Stowarzyszenia Przedsiębiorców Wydobywających Kopaliny Pospolite;
9) Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa S.A.;
10) Przedsiębiorstwa Poszukiwań i Eksploatacji Złóż Ropy i Gazu „Petrobaltic” S.A.;
11) Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie;
12) Politechniki ląskiej;
13) Politechniki Wrocławskiej;
14) Głównego Instytutu Górnictwa;
15) Polskiej Akademii Nauk — Instytutu Geofizyki oraz Instytutu Mechaniki Górotworu;
16) Przedsiębiorstwa Miernictwa Górniczego sp. z o.o.;
17) jednostek ratownictwa górniczego: Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu,
Jednostki Ratownictwa Górniczo-Hutniczego w Lubinie, Ratowniczej Stacji Górnictwa Otwo-
rowego w Krakowie oraz Jednostki Ratownictwa Górniczego sp. z o.o. w Tarnobrzegu;
18) Krajowej Izby Gospodarczej;
19) Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej;
20) Polskiej Izby Gospodarczej „Ekorozwój”;
21) Forum Odbiorców Energii Elektrycznej i Gazu;
22) Zarządu Głównego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Górnictwa.
Ponadto, stosownie do art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 6 maja 2005 r. o Komisji Wspólnej Rządu
i Samorządu Terytorialnego oraz o przedstawicielach Rzeczypospolitej Polskiej w Komitecie Re-
gionów Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 90, poz. 759), projekt zostanie skierowany do zaopiniowania
przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Omówienie wyników konsultacji społecznych zostanie dokonane w wersji projektu kierowanej
do uzgodnień międzyresortowych.
3. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jed-
nostek samorządu terytorialnego.
Obowiązki Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego oraz dyrektorów okręgowych urzędów górni-
czych, związane ze stwierdzaniem kwalifikacji, są określone w ustawie z dnia .........................
2009 r. — Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr ..., poz. ...). Finansowanie realizacji tych obo-
wiązków następuje ze środków związanych z realizacją tej ustawy określanych w ustawie budżeto-
wej (w części dotyczącej Wyższego Urzędu Górniczego). Wpływy z opłat związanych ze stwierdze-
niem kwalifikacji, uiszczanych przez osoby ubiegające się o stwierdzenie kwalifikacji, są natomiast
odprowadzane na rachunek dochodów budżetu państwa, zgodnie z przepisami w sprawie szczegó-
łowego sposobu wykonywania budżetu państwa.

26