Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

z przeznaczeniem na cele związane z zaspokajaniem roszczeń byłych właścicieli mienia
przyjętego przez Skarb Państwa.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych FRD lokuje swoje środki
w celu osiągnięcia ich maksymalnego bezpieczeństwa i rentowności.
Przekazane z procesów prywatyzacyjnych środki zgodnie z proponowanym projektem
ustawy byłyby lokowane w wartościowych papierach emitowanych przez Skarb Państwa.
Sposób lokowania środków pochodzących z prywatyzacji w papierach wartościowych
emitowanych przez Skarb Państwa byłyby określane przez ministra właściwego do spraw
zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw finansów
publicznych w drodze rozporządzenia. W celu zapewnienia ciągłości zasilania FRD częścią
składki emerytalnej i przychodami z prywatyzacji proponuje się, aby ustawa weszła w życie
z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 1 stycznia 2009 r.
Za takim rozwiązaniem przemawia ważny interes państwa, a zasady demokratycznego
państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie.


3
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1. Podmioty, na które oddziałuje projekt

Proponowane w projekcie zmiany dotyczą ubezpieczonych i Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych – przez zwiększenie bezpieczeństwa wypłat świadczeń emerytalnych.

2. Konsultacje społeczne

Projekt ustawy został poddany wymaganym konsultacjom z partnerami społecznymi.

Rada Nadzorcza Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pozytywnie zaopiniowała projekt
ustawy. Uważając za szczególnie cenną propozycję zagwarantowania FRD wpływów
z prywatyzacji, zaproponowała, aby przepis ustanawiający tę gwarancję przewidywał, że
udział FRD we wpływach z prywatyzacji będzie wynosił nie 40 %, ale co najmniej 40 %, tak,
aby możliwość zwiększenia tego udziału rozważano corocznie w procesie uchwalania
budżetu państwa.
Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych popiera propozycję
ustawowego określenia poziomu przychodów FRD z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa.
Zwraca także uwagę, że równoczesne zamrożenie wzrostu części składki odprowadzanej
przez Zakład do FRD (art. 112 ust. 4) będzie rzutować na zmniejszenie wpływów, w stosunku
do obowiązujących obecnie regulacji, w kolejnych latach.
Forum Związków Zawodowych wyraziło wątpliwości związane z kontynuowaniem po
2008 r. zasilania FRD częścią składki emerytalnej i pomniejszaniem w ten sposób wysokości
rzeczywiście odprowadzonej składki na fundusz emerytalny. Zwrócono uwagę, że
w uzasadnieniu nie wyjaśniono w jaki sposób pobranie części składki wpłynie na wysokość
przekazanych środków na indywidualne konto emerytalne osób ubezpieczonych i czy będzie
to miało wpływ na wysokość pobieranych w przyszłości świadczeń emerytalnych obliczanych
z uwzględnieniem indywidualnie zgromadzonego kapitału. FZZ zaproponowało również
zwiększenie części wpływów z prywatyzacji, odprowadzanej na FRD.
Według Business Centre Club projekt ustawy jest niezwykle ważnym rozwiązaniem
funkcjonowania FRD, a zatem całego systemu ubezpieczeń społecznych. Korzystnym dla
funduszu rozwiązaniem jest również według BCC założenie przekazywania do niego aż 40 %
przychodów uzyskanych z prywatyzacji. BCC zgłosił zastrzeżenia do proponowanej
w projekcie wysokości składki odprowadzanej do FRD w wysokości 0,35 % twierdząc, że jest

4
zbyt niska, przynajmniej w pierwszych latach dofinansowania FRD ponieważ zgromadzone
obecnie środki nie są w stanie spełnić roli stabilizatora systemu emerytalnego w momencie
niekorzystnej sytuacji demograficznej. Jednocześnie BCC zwraca uwagę, iż lokowanie
środków FRD będących przychodami z prywatyzacji wyłącznie w skarbowe papiery
wartościowe opiewające na świadczenia pieniężne uprawniające do określonych świadczeń
niepieniężnych w zamian za te papiery ogranicza swobodę inwestycyjną wyłącznie
w pasywne skarbowe papiery wartościowe i uzależnia całkowicie od decyzji emisyjnych
Skarbu Państwa. Ponadto BCC zwrócił uwagę, że możliwość wykorzystywania środków FRD
po 2009 r. nie spowoduje wzmocnienia finansowego FRD i nie pozwoli na spełnienie przez
niego roli stabilizatora systemu. Zaznaczył, że w przedłożonym projekcie nie znalazł się zapis
o przedłużeniu tego okresu na kolejne lata.
Twórcy reformy ubezpieczeń społecznych założyli, że FRD od 2002 r. będzie zasilane
kwotą wynoszącą 1 % podstawy wymiaru składki, czyli około 3 mld zł rocznie do 2009 r.
Zmiana wysokości przekazywanych składek do FRD oraz brak przekazania wpływów z
prywatyzacji spowodował, że FRD w niewielkim stopniu zwiększa bezpieczeństwo wypłat
emerytalnych. Powoduje to konieczność dalszego bezterminowego zasilania FRD zarówno
częścią składki emerytalnej jak i przychodami z prywatyzacji. Jednakże przewidywane
wyższe wydatki w najbliższych latach na świadczenia emerytalno-rentowe spowodowane
m.in. wcześniejszymi emeryturami dla mężczyzn oraz przyśpieszeniem likwidacji starego
portfela nie pozwalają w najbliższym czasie na zwiększenie wysokości składki zasilającej
FRD. Konieczność precyzyjnego określenia wysokości przychodów z prywatyzacji
zasilających FRD uniemożliwia również wprowadzenie zapisu o przekazaniu co najmniej
40 % przychodów z prywatyzacji do FRD – bez określenia pułapu tych przychodów.
Uzasadnionym również jest możliwość uruchomienia środków po 2009 r. – ponieważ
zgodnie z prognozami demograficznymi większe przyrosty ludności w wieku
poprodukcyjnym nastąpią już po 2010 r. (w wiek poprodukcyjny wejdą roczniki wyżu z lat
1946 – 1969). Stąd zasadnym jest 2009 r., od którego według ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych będzie możliwe wykorzystanie środków FRD. Należy również zaznaczyć, że
projekt proponuje bezterminowe zasilanie FRD częścią składki emerytalnej oraz przychodami
z prywatyzacji, co przyczyni się do zwiększenia stabilności funduszu emerytalnego przy
jednoczesnym zachowaniu dyscypliny budżetowej.
FRD lokuje swoje środki w celu osiągnięcia ich maksymalnego bezpieczeństwa
i rentowności. W 2007 r. zarządzanie portfelem aktywów FRD odbywało się w oparciu
o model pasywnego inwestowania. Przyjęta strategia inwestowania środków FRD okazała się

5
skuteczna, czego potwierdzeniem jest osiągnięcie w 2007 r. stopy zwrotu z całości aktywów
FRD na poziomie 5,5 % oraz zajęcie przez FRD czołowego miejsca wśród funduszy dłużnych
papierów wartościowych.
Część składki emerytalnej odprowadzanej do Fundusz Rezerwy Demograficznej nie
zmniejsza wysokości składki emerytalnej zapisywanej na indywidualnym koncie
emerytalnym ubezpieczonych. Odprowadzenie składek do FRD nie wpływa również na
wysokość pobieranych w przyszłości świadczeń emerytalnych obliczanych z uwzględnieniem
indywidualnie zgromadzonego kapitału. Wysokość składki emerytalnej wynosi 19,52 % płacy
brutto i jest płacona w równych częściach przez pracodawcę i pracownika. W przypadku
członka otwartego funduszu emerytalnego część składki w wysokości 7,3 % płacy jest
przekazywana przez ZUS do wybranego przez niego OFE. Pozostała część czyli 12,2 %
pozostaje w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych. Cała składka zapisywana jest na koncie
emerytalnym ubezpieczonego.

Projekt ustawy uzyskał poparcie Zespołu do Spraw Ubezpieczeń Społecznych
Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych.

3. Wpływ projektu na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety
jednostek samorządu terytorialnego

Szacunkowe skutki finansowe przedłużenia po 2008 r. odprowadzania przez ZUS
składek na Fundusz Rezerwy Demograficznej zostały wyliczone przez Zakład Ubezpieczeń
Społecznych.

Prognoza deficytów rocznych funduszu emerytalnego sporządzona została w dwóch
wariantach:
– WARIANT I – odprowadzanie części składki na ubezpieczenie emerytalne do FRD
odbywałoby się wyłącznie do dnia 31 grudnia 2008 r. (obecny stan prawny),
– WARIANT II – część składki na ubezpieczenie emerytalne nadal, tzn. po 2008 r.,
odprowadzana byłaby do FRD, przy czym od 2009 r. część składki odprowadzanej do
FRD wynosiłaby 0,35 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne
(projektowany stan prawny).



6
Założenia
1. Szacunków dokonano przy założeniach makroekonomicznych z uzasadnienia do
projektu ustawy budżetowej na rok 2009 – druk nr 1001
rednioroczny wskaźnik
Wskaźnik realnego
Stopa bezrobocia
Rok
cen towarów i usług
wzrostu przeciętnego
(na koniec roku)
konsumpcyjnych ogółem
wynagrodzenia
2008
104,4 %
106,6 %
9,1 %
2009
102,9 %
103,6 %
8,5 %
2010
102,5 %
102,9 %
8,0 %
2011
102,5 %
102,9 %
7,3 %
2. Przyjęto, że wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw
domowych emerytów i rencistów będzie większy od wskaźnika cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem o 0,2 punktu procentowego. Założenie to przyjęto na
podstawie zakładanej w projekcie ustawy budżetowej na 2009 r. (druk nr 1001)
różnicy między prognozowanym średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług
konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów (103,1
%)
a prognozowanym
średniorocznym wskaźnikiem cen towarów i usług
konsumpcyjnych ogółem (102,9 %).
3. Wskaźniki waloryzacji świadczeń przyjęto na najniższym poziomie, tzn. na poziomie
wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych zwiększonych o 20 % realnego
wzrostu przeciętnego wynagrodzenia. Przy czym przy obliczaniu wskaźników
waloryzacji świadczeń przyjęto, że sformułowanie „zwiększenie o co najmniej 20 %
realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia” oznacza działanie dodania składnika
wynoszącego co najmniej 20 % stopy realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia.
4. Szacunków dokonano przy założeniu utrzymania częstości przyznawania emerytur na
poziomie zaobserwowanym w 2007 r.
5.
ciągalność składek na ubezpieczenia społeczne przyjęto na poziomie 98,5 %, tzn. na
poziomie zakładanym w planie finansowym FUS na 2009 r.
6. W szacunkach uwzględniono zmiany przepisów wprowadzone ustawą z dnia 28 marca
2008
r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 67, poz. 411).

7