Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo atomowe

Th234+ Pa-234m
U-230+
Th-226, Ra-222, Rn-218, Po-214
U-232+
Th-228, Ra-224, Rn-220, Po-216, Pb-212, Bi-212, Tl-208, Po-212
U-235+ Th-231
U-238+ Th-234,
Pa-234m.
U-238nat
Th-234, Pa-234m, U-234, Th-230, Ra-226, Rn-222, Po-218, Pb-214,
Bi-214, Pb-210, Bi-210, Po-210, Po-214
U-240+ Np-240
Np-237+ Pa-233
Am-242m+ Am-242
Am-243+ Np-239



11/05EP


9
U Z A S A D N I E N I E

Zasadniczym celem niniejszej ustawy zmieniającej ustawę z dnia 29 listopada
2000 r. – Prawo atomowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276) jest wdrożenie do
prawa krajowego postanowień dyrektywy Rady 2006/117/EURATOM z dnia
20 listopada 2006 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad przemieszczaniem odpa-
dów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego (Dz.Urz. UE L 337
z 5.12.2006 s. 21). Przedmiotowa dyrektywa ustanawia system nadzoru i kon-
troli nad transgranicznym przemieszczaniem odpadów promieniotwórczych
i wypalonego paliwa jądrowego. Dyrektywa ustanawia zasady przemieszczania
odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego pomiędzy pań-
stwami członkowskimi Unii Europejskiej, a także pomiędzy nimi oraz państwami
nie będącymi członkami Unii Europejskiej. Dyrektywa stanowi, iż transgraniczne
przemieszczenie odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliwa jądrowego
oparte jest na systemie zezwoleń oraz zgód wydawanych przez właściwe
w sprawach nadzoru i kontroli przemieszczania odpadów promieniotwórczych
oraz wypalonego paliwa jądrowego organy państw członkowskich Unii Europej-
skiej, a w pewnych sytuacjach także państw nie będących członkami Unii Euro-
pejskiej.
Stosownie do przepisu art. 22 ust. 1 przedmiotowej dyrektywy, państwa człon-
kowskie Unii Europejskiej mają obowiązek wprowadzić w życie do dnia
25 grudnia 2008 r. przepisy niezbędne do jej wykonania.
W zakresie regulowanym przez wdrażaną dyrektywę obecnie obowiązuje dyrek-
tywa Rady 92/3/Euratom z dnia 3 lutego 1992 r. w sprawie nadzoru i kontroli
przesyłania odpadów radioaktywnych między Państwami Członkowskimi oraz
do Wspólnoty i poza jej obszar (Dz.Urz. WE L 35 z 12.02.1992, str. 24; Dz.Urz.
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 2, str. 90). Została ona wdrożona do
prawa polskiego przepisami art. 62 ust. 1a-3 oraz ust. 4 pkt 2 ustawy – Prawo
atomowe oraz przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 kwietnia
2004 r. w sprawie udzielania zgody na przywóz na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej, wywóz z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i tranzyt przez to teryto-
rium odpadów promieniotwórczych (Dz. U. Nr 98, poz. 985).
Nowa dyrektywa Rady 2006/117/EURATOM, w odróżnieniu od dotychczas
obowiązującej dyrektywy Rady 92/3/Euratom dokonuje jednoznacznego rozróż-
nienia na zezwolenia oraz zgody wymagane na dokonanie transgranicznego
przemieszczenia odpadów promieniotwórczych i wypalonego paliw jądrowego,
określając odrębne przesłanki i tryb ich wydawania. Dyrektywa Rady
2006/117/EURATOM obejmuje zakresem obowiązywania odpady promienio-
twórcze i całe wypalone paliwo jądrowe, podczas, gdy dotychczas obowiązują-
ca dyrektywa obejmowała swoim zakresem odpady promieniotwórcze oraz nie
każde wypalone paliwo jądrowe, a jedynie wypalone paliwo jądrowe przezna-
czone do składowania (będące odpadem promieniotwórczym). Wdrażana dy-
rektywa wprowadza nową definicję odpadów promieniotwórczych. Dyrektywa
Rady 2006/117/EURATOM nie ma zastosowania do przemieszczania wycofa-
nych z użytkowania (zużytych) zamkniętych źródeł promieniotwórczych prze-
mieszczanych do dostawcy, wytwórcy albo obiektu przeznaczonego do prze-
chowywania lub składowania zamkniętych źródeł promieniotwórczych oraz do
odpadów zawierających wyłącznie naturalne substancje promieniotwórcze, któ-
rych obecność nie została spowodowana działalnością człowieka. Ze względu
na powyższe różnice pomiędzy dotychczas obowiązującą a nową dyrektywą
istnieje konieczność dokonania zmian w polskim prawie. Z uwagi na fakt, iż
kwestie regulowane dyrektywą Rady 2006/117/EURATOM w zasadniczej czę-
ści stanowią materię ustawową (między innymi określenie formy reglamentacji
transgracznicznego przemieszczania odpadów promieniotwórczych i wypalone-
go paliwa jądrowego – zezwolenie oraz zgoda, przesłanki ich udzielania, wła-
ściwość organów, zakazy dokonywania określonych przemieszczeń, obowiązki
stron, koszty), przyjęto koncepcję uregulowania ich w ustawie – Prawo atomo-
we. W akcie wykonawczym do ustawy postanowiono uregulować kwestie o cha-
rakterze technicznym (to jest: tryb postępowania, dokumenty jakie należy dołą-
czyć do wniosku, czynności jakich należy dopełnić po przeprowadzeniu prze-
mieszczenia).
Ponadto projektowana ustawa w zakresie dotyczącym zmiany definicji źródła
wysokoaktywnego oraz źródła niekontrolowanego dokonuje wdrożenia do pra-
wa polskiego postanowień dyrektywy Rady 2003/122/Euratom z dnia 22 maja
2003 r. w sprawie kontroli wysoce radioaktywnych źródeł zamkniętych i odpa-

2
dów radioaktywnych (Dz.Urz. UE L 346 z 31.12.2003, str. 57; Dz. Urz. UE Pol-
skie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 7, str. 694).
Przygotowując niniejszą nowelizację postanowiono ponadto dokonać innych
nielicznych zmian w istniejących rozwiązaniach, potrzeba dokonania których
wynikła z dotychczasowej kilkuletniej już praktyki stosowania przepisów ustawy
Prawo atomowe. Zmiany te dotyczą w zasadniczej mierze postanowień dotych-
czasowego rozdziału 3a ustawy – Prawo atomowe regulującego kwestie stoso-
wania promieniowania jonizującego w celach medycznych.
Stosownie do art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej
w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt ustawy został
zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej Państwowej Agencji Atomistyki
oraz Biuletynie Informacji Publicznej Ministra rodowiska. aden podmiot nie
zgłosił zainteresowania pracami nad projektem ustawy (zgłoszenie w rozumie-
niu art. 7 ustawy o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa).
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji zgodnie z przepisami rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjono-
wania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239,
poz. 2039, z późn. zm.).
Projekt ustawy podlega obowiązkowi przedstawienia, na podstawie art. 33 Trak-
tatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Traktat Eura-
tom), do zaopiniowania Komisji Europejskiej.
1. Art. 1 pkt 1 lit. a projektu.
Postanowiono rozszerzyć definicję ochrony fizycznej tak, żeby objąć nią nie
tylko materiały jądrowe, ale także obiekty jądrowe. Dotychczas obowiązują-
ca definicja ochrony fizycznej, zawarta w art. 3 pkt 19 ustawy – Prawo ato-
mowe odnosi się jedynie do materiałów jądrowych. Merytorycznie uzasad-
nione jest położenie mocniejszego nacisku na właściwą ochronę nie tylko
miejsc, w których znajdują się materiały jądrowe, ale także tych miejsc
w obiektach jądrowych, których zakłócenie funkcjonowania może spowodo-
wać skutki istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony
radiologicznej, pomimo tego że nie znajdują się w nich materiały jądrowe
(np. sterownia reaktora).

3
2. Art. 1 pkt 1 lit. b projektu.
Zmiana zawartej w art. 3 pkt 22 ustawy – Prawo atomowe definicji odpadów
promieniotwórczych związana jest z uchyleniem dotychczasowego art. 62
ust. 1a ustawy – Prawo atomowe. W dotychczasowym stanie prawnym
art. 62 ust. 1a ustawy – Prawo atomowe zawiera specjalną definicję odpa-
dów promieniotwórczych tylko na potrzeby art. 62 ustawy – Prawo atomowe.
W związku z tym na końcu dotychczasowego art. 3 pkt 22 ustawy – Prawo
atomowe znajduje się zastrzeżenie, ze definicja odpadów promieniotwór-
czych z art. 3 pkt 22 ustawy – Prawo atomowe nie ma zastosowania do
art. 62 ustawy – Prawo atomowe. W przedstawianym projekcie ustawy no-
welizującej proponuje się przeniesienie specjalnej definicji odpadów promie-
niotwórczych na potrzeby przemieszczania transgranicznego tych odpadów
do nowego rozdziału 8a. W tej sytuacji nie jest potrzebne dotychczasowe
zastrzeżenie w art. 3 pkt 22 ustawy – Prawo atomowe.
3. Art. 1 pkt 1 lit. c projektu.
Używane dotąd w ustawie – Prawo atomowe pojęcie programu bezpieczeń-
stwa jądrowego i ochrony radiologicznej rodziło rozliczne wątpliwości inter-
pretacyjne, w szczególności w związku z realizacją obowiązków ciążących
na Rzeczypospolitej Polskiej na mocy umów międzynarodowych. Stosownie
do postanowień art. 13 Konwencji bezpieczeństwa jądrowego sporządzonej
w Wiedniu dnia 20 września 1994 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 42, poz. 262) na
państwach – stronach Konwencji ciąży obowiązek podjęcia odpowiednich
kroków dla zagwarantowania opracowania i wdrożenia programów zapew-
nienia jakości, które zagwarantują spełnianie określonych wymagań odno-
szących się do wszelkich działań ważnych dla bezpieczeństwa jądrowego
przez cały okres istnienia obiektu jądrowego. Zgodnie z art. 23 Wspólnej
konwencji bezpieczeństwa w postępowaniu z wypalonym paliwem jądrowym
i bezpieczeństwa w postępowaniu z odpadami promieniotwórczymi, sporzą-
dzonej w Wiedniu dnia 5 września 1997 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 202,
poz. 1704) każde z państw – stron Konwencji ma obowiązek podjąć działa-
nia właściwe dla zagwarantowania opracowania i wdrożenia odpowiednich
programów zapewnienia jakości odnoszących się do postępowania z wypa-

4