Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

W ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko na lata

2007 – 2013 około 25 % ogółu środków finansowych przeznaczono na transport
kolejowy, co stanowi kwotę 4,8 mld EUR (alokacja z Funduszu Spójności). Z tej
sumy ok. 88 % zarezerwowano na modernizację linii kolejowych. Razem
z wkładem krajowym, środki finansowe przeznaczone na transport kolejowy
w Programie Operacyjnym Infrastruktura i środowisko wynoszą 5,6 mld EUR.
Zakłada się, że wykorzystanie tych środków pozwoli na zmodernizowanie około
2 tys. km linii kolejowych.
Niemal wszystkie projekty z listy podstawowej mają związek z organizacją
turnieju finałowego EURO 2012, którego goszczenie zostało przyznane Polsce
oraz Ukrainie.
Inwestycjami tymi są:
–
modernizacja linii E65,
–
modernizacja linii E20 na odcinku Warszawa – Poznań (szlaki kolejowe),
–
modernizacja linii E59,
–
modernizacja linii E75 Rail Baltica,
–
modernizacja linii CE59,
–
modernizacja linii E30,
–
modernizacja linii Psary – Kraków,
–
modernizacja linii nr 8 na odcinku Warszawa – Kielce,
–
modernizacja linii Warszawa – Łódź,
– budowa i modernizacja kolejowych połączeń z portami lotniczymi
w Krakowie – Balicach oraz Katowicach – Pyrzowicach.
Jak wynika z powyższego praktycznie wszystkie inwestycje na liniach
kolejowych będą wykonywane przy wsparciu środków z funduszy europejskich.
Program Operacyjny Infrastruktura i środowisko przewiduje, że ok. 10 %
projektu współfinansowanego ze środków UE stanowią koszty przygotowania
18
inwestycji, w tym wykup gruntów. Ponadto wypłata odszkodowań stanowi
element przygotowania realizacji inwestycji na liniach o państwowym znaczeniu
i zgodnie z art. 38 ust. 1 pkt 3 finansowana jest z budżetu państwa. PLK S.A. ma
więc zapewnione źródło finansowania na pozyskanie niezbędnych nieruchomości
pod lokalizacje linii kolejowych o państwowym znaczeniu.
Projektowany art. 77a przewiduje przedłużenie obowiązywania nowelizowanych
przepisów rozdziału 2b ustawy do dnia 31 grudnia 2020 r. Termin ten związany
jest z
założeniami określonymi w decyzji nr 1692/96/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 23 lipca 1996 r. w sprawie wytycznych Wspólnoty
dotyczących rozwoju transeuropejskiej sieci transportowej zmienionej następnie
przez decyzję nr 1346/2001/WE z dnia 22 maja 2001 r. oraz decyzją
nr 884/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r., zgodnie z którymi do 2020 r.
planowane jest zrealizowanie m.in. projektów kolejowych pokrywających się
z transeuropejską siecią transportową.
Projekt ustawy nie podlega notyfikacji zgodnie z trybem przewidzianym
w przepisach dotyczących sposobu funkcjonowania krajowego systemu
notyfikacji norm i aktów prawnych.
Zgodnie z ustawą z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie
stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414) projekt został udostępniony na
stronach Biuletynu Informacji Publicznej. Nie wpłynęły żadne zgłaszenia
dotyczące zainteresowania pracami nad projektem niniejszej ustawy.
W dniu 23 lipca 2008 r. Komisja Wspólna Rządu i Samorządu na posiedzeniu
pozytywnie zaopiniowała przedmiotowy projekt ustawy.
19
OCENA SKUTKÓW REGULACJI

1.
Podmioty, na które oddziałują projektowane regulacje
Bezpośrednim adresatem ustawy jest podmiot realizujący inwestycje
z zakresu budowy, przebudowy i rozbudowy linii kolejowych o znaczeniu
państwowym tj. PKP PLK S.A. Projektowane zmiany ustanawiają szybką
ścieżkę inwestycyjną. Wprowadzane regulacje będą dotykać również
właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości położonych na
terenie lokalizowanych linii kolejowych.

2. Wpływ regulacji na sektor finansów publicznych
Zmiana przepisów dotyczących lokalizacji linii kolejowych oraz
wywłaszczania pod nie nieruchomości będzie mogła mieć wpływ na wydatki
budżetu państwa. Zgodnie z obecnie obowiązującą ustawą odszkodowania
za wywłaszczone nieruchomości zajęte pod lokalizację linii kolejowych
wypłaca Skarb Państwa. Proponowana nowelizacja wprowadza regulacje,
zgodnie z którymi powyższe odszkodowania będzie wypłacała bezpośrednio
Spółka PKP PLK S.A. Należy jednak zwrócić uwagę, iż zgodnie z art. 38
ust. 1 pkt 3 i ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym, koszty przygotowania
inwestycji obejmujących linie kolejowe o znaczeniu państwowym są
finansowane z budżetu państwa w formie dotacji celowej dla PKP PLK S.A.
oraz mogą być finansowane ze środków zarządcy, jednostek samorządu
terytorialnego oraz z innych źródeł, w tym ze środków pomocowych UE.
Dodatkowo, zgodnie z proponowanymi zapisami art. 9y wysokość
odszkodowania za przejęte nieruchomości powiększy się o:
a) 5 % ustalonego odszkodowania w przypadku, gdy dotychczasowy
właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości wyda tę
nieruchomość lub opróżni lokal i inne pomieszczenia niezwłocznie, lecz
20
nie później niż w terminie 30 dni, od dnia, w którym decyzja o ustaleniu
lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna albo od dnia doręczenia
zawiadomienia o nadaniu tej decyzji rygoru natychmiastowej
wykonalności,
b) kwotę równą 10 000 zł w odniesieniu do nieruchomości zabudowanej
budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym wydzielony został
lokal mieszkalny.
Bezpośredni skutek dla budżetu państwa związany z przedmiotową
nowelizacją będzie wynikał wprost z ustawy budżetowej przyjętej na dany
rok.
Maksymalne koszty wykupu nieruchomości z budżetu państwa, jakie mogą
powstać w 2009 r. będą wynosić ok. 120 mln zł. Około 6 mln tej kwoty
przeznaczone będzie na dodatkowe odszkodowanie w wysokości 5 %
wartości nieruchomości natomiast 2 mln zł – na nieruchomości zabudowane
budynkami mieszkalnymi albo budynkami, w których wydzielone zostały
lokale mieszkalne. Oznacza to, że proponowane zmiany wynikające z art. 9y
ust. 3a i 3b dotyczące wykupu nieruchomości pod lokalizacje linii
kolejowych przyczynią się do wzrostu wydatków o ok. 8 mln zł rocznie.
Zgodnie z art. 72 ust. 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603, z późn. zm.) stawka
procentowa pierwszej opłaty z tytułu użytkowania wieczystego wynosi od
15 % do 25 % ceny nieruchomości gruntowej. Biorąc powyższe pod uwagę
wysokość zwolnienia z tytułu pierwszej opłaty zawiera się w przedziale
18 – 30 mln zł. Uśredniając można przyjąć kwotę 24 mln zł.
Zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami maksymalna wysokość
opłaty rocznej wynosi 3 % wartości rynkowej nieruchomości. W związku
z powyższym, przy wskazanej skali planowanych do nabycia nieruchomości,
zwolnienie od podatku będzie wynosiło maksymalnie 4 mln zł. Należy
wskazać, iż nieruchomości zajęte pod linie kolejowe, zgodnie z art. 8 ustawy
21
o transporcie kolejowym, są już zwolnione z opłaty z tytułu użytkowania
wieczystego, tak więc proponowany zapis art. 9s ust. 3c dotyczący opłaty
rocznej wprowadza nowe zwolnienie o
charakterze przedmiotowym.
Dotyczy ono jedynie okresu od dnia nabycia prawa użytkowania
wieczystego do dnia wybudowania linii kolejowej (lub innych elementów
infrastruktury).
Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. ustawy
o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54,
poz. 654, z późn. zm.) przychodem podatkowym jest wartość otrzymanych
nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość
innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem
świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez
zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych,
spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu
terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu
terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie. Zatem
nieodpłatne nabycie z mocy prawa użytkowania wieczystego gruntów staje
się z dniem, kiedy decyzja stała się ostateczna, trwałym przysporzeniem
majątkowym, który stanowiłby przychód Spółki. Jednocześnie wskazać
należy że środki, jakie otrzymałaby PKP PLK S.A. z budżetu państwa,
stanowić będą dotację celową, o jakiej mowa w art. 106 ust. 2 pkt 1 lit. e
ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249,
poz. 2104, z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem dotacjami celowymi są
m.in. wydatki budżetu państwa na finansowanie kosztów realizacji
inwestycji. Taka prawna kwalifikacja znajduje swoje skutki w zakresie
podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie bowiem z art. 17 ust. 1
pkt 47 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób
prawnych wolne od podatku są dotacje otrzymane z budżetu państwa lub
budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z
wyjątkiem dopłat do
oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych
22