Zwrócony wniosek o ogłoszenie upadłości: co dalej?

Przeczytaj także: Wniosek o ogłoszenie upadłości

Wnioskodawcy będącemu wierzycielem lub osobą trzecią pozostaje możliwość wystąpienia z nowym wnioskiem, przy czym oczywiście skutki będą uwzględniane dopiero od dnia jego złożenia. Wszelkie próby wywołania wstecznego działania będą więc bezcelowe. Jeśli wnioskodawcą jest dłużnik, teoretycznie również nie można wykluczyć możliwości ponownego wystąpienia z wnioskiem - wciąż w ramach przewidzianego ustawą terminu 14 dni – i uniknięcia tym samym negatywnych konsekwencji złożenia go po terminie. W praktyce jednak wydaje się to mało realne, jako że czas przygotowania wniosku – mając na uwadze liczbę załączników, które muszą być do niego dołączone (vide art. 22 i 23 p.u.n.) – jest raczej długi. Trudno wyobrazić sobie, by w ciągu dwóch tygodni od powstania przesłanek złożenia wniosku mogło dojść najpierw do złożenia pierwszego, wadliwego wniosku, później do bezskutecznego wezwania do uzupełnienia, następnie zwrotu i na koniec jeszcze skutecznego złożenia nowego wniosku.

Po trzecie: zażalenie

Wobec powyższego powstaje pytanie o możliwość skorzystania z ewentualnego środka zaskarżenia na doręczone zarządzenie o zwrocie. Jeżeli bowiem z jakichś przyczyn wnioskodawca nie zgadza się z ustaleniami przewodniczącego co do braków we wniosku i ma ku temu realne podstawy, warto rozważyć przedłożenie swych argumentów przed sąd drugiej instancji. Przepisy p.u.n. nie stanowią wyraźnie o możliwości zaskarżenia zarządzenia przewodniczącego o zwrocie wniosku. Niemniej jednak możliwość taką można wywieść z przepisu art. 394 § 1 k.p.c. w związku z art. 35 p.u.n. Przywołany przepis Kodeksu przyznaje prawo do wnoszenia zażaleń na zarządzenia przewodniczącego, których przedmiotem jest zwrot pozwu. W wypadku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości odpowiednikiem pozwu będzie wniosek o ogłoszenie upadłości, a więc zarządzenie o zwrocie wniosku należy konsekwentnie uznać za zaskarżalne zażaleniem. Do tego poglądu przychyla się też większość autorów w doktrynie.
Kwestia dopuszczalności zażalenia na zarządzenie o zwrocie wniosku była także przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, wyrażonych w uchwale z dnia 5 lutego 2004 r. (sygn. akt III CZP 111/03). Ustalenia te należy uznać za aktualne mimo późniejszej zmiany brzmienia art. 28 p.u.n. SN stanął na stanowisku, że „rozpoznawczy charakter postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, jako sui generis postępowania cywilnego, sprawia, że w sprawach nieuregulowanych w nowej ustawie [chodzi o ustawę Prawo upadłościowe i naprawcze – przyp. B.T.] przepis art. 35 p.u.n. nakazuje stosować odpowiednio do tego postępowania przepisy księgi pierwszej części pierwszej kodeksu postępowania cywilnego, tj. przepisy o procesie, z wyłączeniem jedynie przepisów o zawieszeniu i wznowieniu postępowania. (…) W tej sytuacji, ponieważ podstawą wydania zarządzenia przewodniczącego, którego przedmiotem jest zwrot wniosku o ogłoszenie upadłości, nie jest art. 130¹ k.p.c., lecz art. 28 ust. 1 p.u.n., na takie zarządzenie przysługuje zażalenie do sądu drugiej instancji na podstawie stosowanego odpowiednio art. 394 § 1 pkt 1 k.p.c. w związku z art. 35 p.u.n.”.

W myśl zatem stosowanych odpowiednio przepisów k.p.c. zażalenie na zarządzenie przewodniczącego o zwrocie wniosku winno być wniesione do sądu drugiej instancji za pośrednictwem sądu I instancji, czyli tego, do którego składany był wniosek. Od zażalenia winna być uiszczona opłata sądowa w wysokości 30 zł. Termin do wniesienia zażalenia jest tygodniowy i rozpoczyna bieg począwszy od dnia doręczenia zarządzenia. Należy przy tym pamiętać, że skuteczność zażalenia zależy przede wszystkim od podniesionych zarzutów. Bez nich złożenie zażalenia spowoduje jedynie odsunięcie negatywnych konsekwencji w czasie, ale w dalszej perspektywie nie uchroni przed nimi.

Bartosz Trocha, aplikant radcowski, członek Zespołu Upadłości i Restrukturyzacji kancelarii