Przeniesienie nieruchomości z majątku wspólnego do osobistego

Przeczytaj także: Małżeńska umowa majątkowa a odpowiedzialność za długi

Prawa majątkowe małżonków zostały uregulowane w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm., dalej „ustawa”). Małżeńska wspólność majątkowa jest rodzajem małżeńskiego ustroju majątkowego, zakładająca współwłasność przedmiotów nabytych przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa. Wspólność majątkowa powstaje z mocy prawa już z chwilą zawarcia małżeństwa, można ją jednak wyłączyć m.in. poprzez zawarcie małżeńskiej umowy majątkowej. Należy przy tym wskazać, że wspólność ta jest szczególnym rodzajem współwłasności łącznej bezudziałowej, ponieważ w czasie jej trwania małżonkowie nie mogą rozporządzać swoimi prawami do majątku wspólnego, jako całości.

Powstanie wspólności majątkowej powoduje, że istnieją trzy masy majątkowe: majątek wspólny małżonków oraz dwa majątki osobiste każdego z małżonków. Warto wyjaśnić, że majątek wspólny małżonków obejmuje co do zasady przedmioty majątkowe, które zostaną nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub przez jednego z nich, a także np. pobrane wynagrodzenie za pracę, czy środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków. Co istotne, każde z małżonków może sprawować tzw. zwykły zarząd tymże majątkiem, zaś do dokonania niektórych czynności wskazanych w ustawie (np. zbycie nieruchomości), potrzebna jest zgoda drugiego małżonka.

Jak zostało wyżej wskazane, poza majątkiem wspólnym małżonków istnieją jeszcze ich majątki odrębne, zwane majątkami osobistymi. Majątek osobisty każdego z małżonków stanowią przede wszystkim przedmioty majątkowe nabyte przed zawarciem małżeństwa. W skład majątków osobistych wchodzą również m.in. przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba, że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Każdy z małżonków może swobodnie dysponować swoim majątkiem osobistym, bez uzyskiwania zgody drugiego małżonka na zbycie, bądź obciążenie danego przedmiotu.

Istotnym zagadnieniem, który pojawia się często w praktyce, jest kwestia możliwości przeniesienia własności nieruchomości, należącej do majątku wspólnego małżonków, do majątku osobistego jednego z małżonków, a więc na jego wyłączną własność.

Wyjaśniając powyżej przedstawiony problem, należy zaznaczyć, iż przeniesienie nieruchomości z majątku wspólnego do majątku odrębnego małżonka jest dopuszczalne, jednakże należy do czynności wymagających zgody drugiego małżonka.

Przeniesienia własności nieruchomości można dokonać m.in. poprzez zawartą w formie aktu notarialnego umowę darowizny, sprzedaży, czy zamiany. Z praktycznego punktu widzenia, najlepszym i najczęściej stosowanym rozwiązaniem w przypadku przeniesienia prawa własności nieruchomości z majątku wspólnego do majątku odrębnego jednego z małżonków, jest darowizna. Umową tą obydwoje małżonkowie przenoszą nieodpłatnie nieruchomość z majątku wspólnego do majątku osobistego jednego z małżonków.

W konsekwencji zawarcia takiej umowy, nieruchomość wchodzi do majątku odrębnego jednego z małżonków, który staje się jej wyłącznym właścicielem i może nią dalej swobodnie rozporządzać. Warto przy tym wskazać, że jako darowizna dokonana pomiędzy małżonkami, czynność ta jest zwolniona z podatku od spadków i darowizn, wymaga jednak dokonania stosownego zgłoszenia do urzędu skarbowego.

Podsumowując, w świetle obowiązujących przepisów, przeniesienie nieruchomości z majątku wspólnego małżonków do majątku osobistego jednego z nich, jest dopuszczalne. Najczęściej takie przeniesienie następuje poprzez zawarcie umowy darowizny, w formie aktu notarialnego.