Odwołanie członka zarządu a wykreślenie z KRS

Przeczytaj także: Wykreślenie spółki z KRS a odpowiedzialność członków zarządu

Choć w doktrynie dominuje pogląd, że odwołanie członka zarządu spółki z o.o. odnosi skutek prawny z chwilą podjęcia tej decyzji, zarząd spółki powinien jak najszybciej zadbać o zgłoszenie odwołania do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS). Niedopełnienie obowiązków w tym zakresie, skutkujące brakiem wykreślenia odwołanego członka zarządu z KRS, może narazić spółkę na negatywne konsekwencje, np. zaciągnięcie w jej imieniu przez tę osobę niekorzystnych zobowiązań.

Reprezentacja spółki

Zgodnie z treścią art. 38 k.c., osoba prawna działa przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i oparty na niej statucie. W przypadku spółki z o.o. organem, który reprezentuje ją na zewnątrz, jest zarząd, który składa się z jednego lub więcej członków, powoływanych i odwoływanych uchwałą wspólników. Prawo członka zarządu do prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych, w tym również czynności prawnych dokonywanych z osobami trzecimi. Warto przy tym wskazać, że prawo do reprezentowania spółki nie może zostać ograniczone ze skutkiem prawnym wobec osób trzecich. W konsekwencji, o ile nic innego nie będzie wynikało z przepisów szczególnych, umowy spółki lub innych regulacji, w tym uchwał zgromadzenia wspólników, członek zarządu będzie zasadniczo uprawniony do zawarcia np. umowy handlowej z osobą trzecią, bez dodatkowych formalności np. bez zgody zgromadzenia wspólników.

Odwołany zawiera umowę

Wątpliwości mogą pojawić się, gdy umowa handlowa będzie zawierana przez odwołanego członka zarządu (została podjęta uchwała wspólników o jego odwołaniu), nadal widniejącego w KRS. Wynika to w szczególności z faktu, że zgodnie z utrwalonym w doktrynie tematu poglądem, odwołanie członka zarządu wywołuje skutki prawne od chwili, w której odwoływany członek zarządu mógł się zapoznać z treścią uchwały o jego odwołaniu.

Wydawać by się mogło, że nie będzie możliwe skuteczne zawarcie umowy handlowej w imieniu spółki przez odwołanego członka zarządu. Z drugiej jednak strony pamiętać należy o tym, że zgodnie z treścią art. 17 ust. 1 ustawy o KRS domniemywa się, iż dane wpisane do KRS są prawdziwe. Co więcej, podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS (wpisem jest również wykreślenie odwołanego członka zarządu) nie może powoływać się wobec osób trzecich działających w dobrej wierze na dane, które nie zostały z KRS wykreślone. Powyższe mogłoby wskazywać na możliwość skutecznego zawarcia umowy handlowej przez odwołanego członka zarządu, który nie został wykreślony z KRS.

Orzecznictwo

Powstaje pytanie, której z prezentowanych koncepcji należy przyznać prymat, a w konsekwencji, która z nich znajdzie zastosowanie w praktyce. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 05 grudnia 2008 r., sygn. akt: III CZP 124/08, stwierdził, że: „osoba trzecia nie może skutecznie podnieść zarzutu nieważności umowy zawartej przez spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowaną przez odwołanego członka zarządu, który w chwili zawierania umowy był nadal wpisany do rejestru przedsiębiorców”. Pogląd ten został potwierdzony i utrwalony w późniejszym orzecznictwie Sądu Najwyższego m. in. w wyroku z dnia 10 września 2009 r., sygn. akt: II FSK 385/08. Co więcej, w wyroku tym wskazano, że z systemu domniemania prawdziwości wpisu w KRS, uregulowanego w art. 17 ustawy o KRS, wynikają pewne rygory i domniemania prawne, służące zapewnieniu pewności i bezpieczeństwa obrotu, a składające się na domniemanie wiary publicznej rejestru.

Konsekwencje braku wykreślenia

Wobec powyższego zasadnym wydaje się być twierdzenie, że jest prawnie dopuszczalne zawarcie w imieniu spółki umowy handlowej z osobą trzecią działającą w dobrej wierze przez odwołanego członka zarządu spółki z o.o., niewykreślonego z KRS. Tak zawarta umowa będzie uprawniała osobę trzecią do ewentualnego dochodzenia wykonania umowy na drodze sądowej. Warto zatem pamiętać, aby po odwołaniu członka zarządu ze spółki z o.o., fakt ten zgłosić jak najszybciej do KRS, celem wykreślenia tej osoby. Pozwoli to na uniknięcie negatywnych konsekwencji, gdyby np. zawierana w imieniu spółki umowa handlowa była dla niej niekorzystna.