Samozatrudnienie zamiast umowy o pracę

Przeczytaj także: Samozatrudnienie czy umowa o pracę?

Umowa o pracę mimo własnej firmy

Nakłanianie pracowników do wykonywania pracy w ramach własnej firmy może okazać się rozwiązaniem przynoszącym bardzo krótkotrwale efekty lub całkowicie bezskutecznym. Wprawdzie pracownik, w celu utrzymania możliwości zarobkowania, w wielu wypadkach zgadza się na ofertę przekształcenia stosunku pracy w samodzielną działalność gospodarczą, jednak po zakończeniu takiej współpracy może skierować sprawę do sądu pracy. Przedmiotem powództwa może być wówczas roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy. Tego rodzaju roszczenie na rzecz pracownika może też wnieść państwowy inspektor pracy, w razie wniesienia skargi przez pracownika czy stwierdzenia nieprawidłowości.

Roszczenie o ustalenie istnienia stosunku pracy, jako mające charakter procesowy, nie ulega przedawnieniu.

Korzystne dla powoda rozstrzygnięcie sądu jest podstawą do przyznania pracownikowi tych świadczeń ze stosunku pracy, które powinien otrzymać od pracodawcy. Do tego dochodzi jeszcze ryzyko poniesienia przez pracodawcę odpowiedzialności za popełnienie wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Zawarcie umowy cywilnoprawnej (np. zlecenia), której przedmiotem jest świadczenie pracy w warunkach odpowiadających zatrudnieniu pracowniczemu, jest bowiem wykroczeniem zagrożonym karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł (art. 281 pkt 1 K.p.).

Na taką odpowiedzialność oraz przegraną sprawę w sądzie pracy naraża się również ten pracodawca, który w dobrej wierze zawiera z pracownikiem kontrakt cywilny, jednak warunki jego wykonywania ustala w taki sposób, że odpowiadają one stosunkowi pracy. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2008 r., sygn. akt I PK 311/07, w którym orzeczono, iż: "W świetle art. 22 § 1 i 1¹ k.p. sąd może ustalić istnienie stosunku pracy także wtedy, gdy strony w dobrej wierze zawierają umowę cywilnoprawną, lecz jej treść lub sposób realizacji odpowiada cechom stosunku pracy".

W celu ułożenia zgodnej z prawem współpracy cywilnoprawnej ze swoim pracownikiem należy więc uważać, żeby jej realizacja nie odbywała się w warunkach określonych w art. 22 § 1 K.p. Odpłatność pracy (co występuje w zdecydowanej większości przypadków), ustalone sztywno dni przychodzenia do pracy, wykonywanie jej w siedzibie zakładu oraz przejęcie wszystkich spraw decyzyjnych (w tym co do bieżącego wykonywania pracy) przez pracodawcę, może przemawiać na jego niekorzyść. Współpracę z pracownikiem w ramach założonej przez niego firmy powinna więc cechować daleko idąca elastyczność co do dni, godzin i sposobu wykonania zamówienia od pracodawcy.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.