Butle gazowe jako znak towarowy

Przeczytaj także: Prawo patentowe Unii Europejskiej czekają rewolucyjne zmiany

14 lipca 2011 Trybunał Sprawiedliwości UE wydał wyrok dotyczący ponownego napełniania butli gazowych stanowiących trójwymiarowe znaki towarowe. Wyrok ten zapadł na skutek tak zwanego pytania prejudycjalnego zadanego przez sąd krajowy. Stanowi on wykładnię art. 5 i 7 Pierwszej Dyrektywy Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Problem powtórnego użycia butli gazowych był już przedmiotem kilku rozstrzygnięć sądów polskich i wywoływał liczne kontrowersje. Wyrok TSUE będzie miał zatem znaczenie dla praktyki sądów polskich w podobnych sprawach w przyszłości.

Art. 5 dyrektywy w szczególności przyznaje właścicielowi znaku towarowego wyłączne prawo pozwalające mu między innymi na zakazanie osobom trzecim oferowania towarów opatrzonych jego znakiem towarowym, wprowadzania do obrotu lub ich magazynowania w tym celu. Natomiast art. 7 ust. 1 zawiera wyjątek od tej zasady. Zgodnie z nim prawo właściciela znaku towarowego zostaje wyczerpane jeżeli towary zostały wprowadzone do obrotu na Europejskim Obszarze Gospodarczym przez właściciela lub za jego zgodą.

Według stanowiska uprawnionego, Republiki Włoskiej i Komisji art. 7 ust. 1 dyrektywy należało interpretować w ten sposób, ze to wprowadzenie do obrotu wyczerpuje jedynie prawo właściciela lub licencjobiorcy do zakazywania późniejszej sprzedaży butli wciąż napełnionych oryginalnym gazem lub pustych, ale nie upoważnia osób trzecich do napełniania tychże butli w celach handlowych i swoim własnym gazem. Uprawniony podnosił, że wyczerpanie prawa do znaku towarowego nie może dotyczyć opakowania towaru.

TSUE zauważył, że butle kompozytowe, które przeznaczone są do wielokrotnego ponownego użytku, nie stanowią zwykłego opakowania oryginalnego towaru ale mają samodzielną wartość ekonomiczną i należy je same uznać za towar. Przy pierwszym nabyciu takiej butli napełnionej gazem u jednego z dystrybutorów uprawnionego konsument musi bowiem zapłacić nie tylko za ten gaz ale także za butlę kompozytową. TSUE w tych okolicznościach brał pod uwagę z jednej strony uzasadniony interes licencjobiorcy prawa do znaku towarowego tworzonego przez kształt butli kompozytowej i właściciela umieszczonych na niej znaków towarowych w czerpaniu korzyści z praw związanych z tymi znakami, a z drugiej strony uzasadnione interesy nabywców wspomnianych butli, w szczególności interes polegający na pełnym korzystaniu z ich prawa własności do tych butli oraz ogólny interes w zachowaniu niezakłóconej konkurencji.

Zdaniem TSUE sprzedaż butli kompozytowej powoduje wyczerpanie praw, które dla licencjobiorcy prawa do znaku towarowego tworzonego przez kształt butli kompozytowej i właściciela umieszczonych na niej znaków wynikają z tego znaku towarowego, i przeniesienie na nabywcę prawa swobodnego rozporządzania tą butlą, łącznie z prawem wymiany lub napełnienia po zużyciu oryginalnego gazu w wybranym przez siebie przedsiębiorstwie – nie tylko u wspomnianego licencjobiorcy i właściciela, ale także u jednego z jego konkurentów. Uzupełnieniem tego prawa nabywcy jest według TSUE prawo tych konkurentów do dokonywania w granicach określonych w art. 7 ust. 2 dyrektywy napełniania i wymiany pustych butli.