Porozumienie a wypowiedzenie zmieniające

Przeczytaj także: Zmiana warunków pracy i płacy

Nowe warunki bez zgody pracownika

Wypowiedzenie zmieniające tym się różni od całkowitego, że jego celem nie jest zakończenie zatrudnienia, ale zmiana jego warunków (art. 42 K.p.). Wspólną cechą obu wypowiedzeń jest natomiast to, że stanowią one jednostronną czynność pracodawcy, która dla swojej ważności nie wymaga zgody pracownika. Nie oznacza to jednak, że ewentualny sprzeciw zatrudnionego wobec nowych warunków pracy nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji. Wręcz przeciwnie - następstwa braku zgody pracownika są poważne, jednak nie powodują "zablokowania" wypowiedzenia zmieniającego, ale jego przekształcenie w wypowiedzenie całkowite. W konsekwencji wyrażenie sprzeciwu przez pracownika kończy się dla niego definitywną utratą zatrudnienia.

Pracodawca w treści wypowiedzenia zmieniającego jest zobowiązany pouczyć pracownika o jego uprawnieniu do złożenia oświadczenia o nieprzyjęciu proponowanych mu warunków zatrudnienia. Pracownik może tego dokonać do upływu połowy okresu wypowiedzenia. W razie wyrażenia swojego sprzeciwu w tym terminie, wypowiedzenie zmieniające przekształca się z mocy prawa w całkowite, prowadząc do rozwiązania umowy o pracę. Niezależnie od wspomnianego oświadczenia pracownik ma prawo do odwołania się od wypowiedzenia (w terminie 7 dni od jego doręczenia), o czym też powinien zostać poinformowany w treści wypowiedzenia.

Skutkiem prawnym wypowiedzenia zmieniającego jest zmiana warunków płacy lub pracy. Następuje ona po upływie okresu wypowiedzenia. Należy podkreślić, że uprawnienie do wniesienia odwołania od wypowiedzenia oraz do złożenia oświadczenia o braku zgody na zmianę warunków umowy są niezależne od siebie i nie mogą być stosowane zamiennie.

Zmiana regulaminu, a potem umowy

Każda zmiana warunków płacowych wynikających z przepisów zakładowych (m.in. z regulaminu wynagradzania) wymaga zmiany umowy o pracę w drodze wypowiedzenia zmieniającego lub porozumienia. Dotyczy to nawet zmian na korzyść pracownika.

Dopiero po modyfikacji postanowień umowy o pracę, nowe zapisy regulaminowe mogą wejść w życie. Wyjątków od tej zasady jest niewiele, a jeden z nich przewidziany jest w ustawie o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców, zwanej antykryzysową. Przewiduje ona możliwość obniżenia pracownikom wymiaru etatu i proporcjonalnie do tego poziomu wynagrodzenia za pracę, bez konieczności zmian w regulaminie wynagradzania i w indywidualnych umowach o pracę.

Milczenie pracownika po upływie połowy okresu wypowiedzenia zmieniającego traktowane jest jako zgoda na nowe warunki zatrudnienia.

Do wypowiedzenia zmieniającego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące wypowiedzenia definitywnego, w tym dotyczące konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia umowy na czas nieokreślony, okresów wypowiedzenia i jego formy oraz szczególnej ochrony pracowników przed zwolnieniem. W przypadku wypowiedzenia zmieniającego ochrona zatrudnienia jest jednak słabsza niż zwykle.