Badania profilaktyczne pracowników

Przeczytaj także: Badania kontrolne pracownika bezwzględnie wymagane

1. Czy zleceniobiorca, czy wykonawca dzieła musi mieć wykonane badania wstępne?

Podmiot zatrudniający zleceniobiorców czy wykonawców dzieła również ma wobec nich obowiązki wynikające z art. 211 kp (tj. m.in. obowiązek poddawania się wstępnym, okresowym, kontrolnym i innym zaleconym badaniom lekarskim - pkt 5). Jednak obowiązek ten ciąży na ww. osobach - jak stanowi przepis - "w zakresie określonym przez pracodawcę lub inny podmiot organizujący pracę". Oznacza to w praktyce, że to pracodawca sam decyduje, czy skieruje zleceniobiorcę na badania lekarskie, czy też nie. Decydując o tym, powinien jednak wziąć pod uwagę ewentualne zagrożenia, jakie mogą wiązać się z pracą danego rodzaju.

Zdaniem Sądu Najwyższego:

Jeśli pomimo braku wyraźnego nakazu przeprowadzania szkoleń z zakresu BHP oraz kierowania na badania lekarskie rodzaj wykonywanej pracy i stopień zagrożeń związanych z warunkami pracy wskazywał na celowość dopuszczania do pracy wyłącznie osób cieszących się odpowiednim stanem zdrowia i przeszkolonych w zakresie BHP, pracodawca może wymagać od osoby, z którą zawiera umowę cywilnoprawną, poddania się badaniu lekarskiemu lub szkoleniu BHP. Wyrok SN z 25 września 1974 r., II CR 493/74).

Uwaga! Warto te kwestie przesądzić w umowie zlecenia, jak również to, która ze stron ponosi koszty badań (w przypadku umów cywilnoprawnych przepisy tego nie przesądzają).

2. Kiedy nie trzeba ponawiać badań wstępnych przy kolejnym zatrudnieniu w tym samym zakładzie?

Jeśli pracownik przyjmowany jest ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej, nie podlega on badaniom wstępnym.

W razie jakiejkolwiek przerwy w zatrudnieniu trzeba wykonać ponowne badania wstępne, nawet jeśli pracownik wraca na swoje dawne stanowisko (patrz: wyrok NSA we Wrocławiu z 2 lutego 1999 r., IISA/Wr 975/97, Pr.Pracy 1999/6/45, Pr.Pracy 1999/8/39). Jednak - zdaniem autorki tekstu - nie jest to konieczne, jeśli np. poprzednia umowa rozwiązuje się w piątek, a kolejna zostaje nawiązana od poniedziałku, o ile sobota i niedziela są w zakładzie dniami wolnymi od pracy.

3. Czy w razie zmiany pracodawcy trzeba zlecać nowe badania kontrolne?

Co do zasady zmiana pracodawcy powoduje konieczność skierowania pracownika na nowe badania, mimo ważności badań poprzednich (nawet, jeśli pracownik ma wykonywać identyczną pracę, jak poprzednio). Nie jest to konieczne jedynie w przypadku przejęcia zakładu (przejścia pracowników na innego pracodawcę) w trybie art. 231 kp. - o ile pracownicy wykonują dotychczasową pracę i nie zmieniły się zagrożenia zdrowotne.

Nawet jeśli pracodawca przejmujący przesunie pracownika przejmowanego na inne stanowisko (na mocy wypowiedzenia czy porozumienia zmieniającego), nie musi wysyłać go ponownie na badania, chyba, że na nowym stanowisku wystąpią nowe zagrożenia, czy charakter pracy będzie inny, np. jeśli pracodawca przesunie pracownika na stanowisko, na którym praca wykonywana jest także w nocy.

Podstawa prawna:

• art. 42 § . 4, art. 211, art. 229 § 1- § 3 , art. 231 § 1 k.p.
• art. 12 ust. 1 ustawy z 27 czerwca 1997 r. o służbie medycyny pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 125, poz. 1317 ze zm.),
• § 2 ust. 5 pkt 1 i pkt 2, § 3 ust. 1 rozporządzenia MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników (...) (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zm.),
  art. 39l ust. 1 pkt. 1 lit. b ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 874 ze zm.),
• § 2 rozporządzenia MPiPS z 19 grudnia 2002 r. w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju (Dz. U. Nr 236, poz. 1990 ze zm).

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.