Jak ustalić wymiar urlopu wypoczynkowego?

Przeczytaj także: Wyższy wymiar urlopu a urlop uzupełniający

2. Uzgadnianie terminu udzielenia urlopu wypoczynkowego

Pytanie: Przeczytałem ostatnio, że pracodawca nie może przymusić pracownika do wykorzystania urlopu wypoczynkowego w narzuconym terminie. Czy nie jest jednak tak, że jeśli pracodawcy nie uda się uzgodnić z pracownikiem takiego terminu, ostateczna decyzja należeć będzie zawsze do pracodawcy? Czy w związku z tym pracodawca może zamknąć zakład pracy i wysłać pracowników na urlop np. w okresie żałoby narodowej albo w piątek po Bożym Ciele?

Odpowiedź: Pracodawca ustala termin rozpoczęcia urlopu wypoczynkowego w planie urlopów lub po porozumieniu z pracownikiem, biorąc pod uwagę wnioski pracownika i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Ostateczna decyzja należy zatem do pracodawcy. Jednak jest on w tej mierze związany kodeksowymi zasadami udzielania urlopów, w tym zasadą urlopu nieprzerwanego.

Gdy u pracodawcy obowiązuje plan urlopów. Urlopy wypoczynkowe powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ma obowiązek ustalić każdy pracodawca, z wyjątkiem takiego, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa lub działająca organizacja związkowa wyraziła zgodę na nieustalanie planu. Tworząc plan urlopów, pracodawca powinien brać pod uwagę wnioski pracowników oraz konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Wnioski pracowników nie są dla niego wiążące - pracodawca może ich nie uwzględnić, bez konieczności uzasadniania swojej decyzji. Plan powinien zostać opracowany i podany do wiadomości pracowników z odpowiednim wyprzedzeniem, tak aby umożliwić im zapoznanie się z treścią planu przed nadejściem terminu jego obowiązywania.

Gdy w firmie nie tworzy się planu urlopów. Jeśli pracodawca nie ma obowiązku wydania planu urlopów, ustala termin udzielenia urlopu po porozumieniu z pracownikiem. I w tym przypadku powinien brać pod uwagę wnioski pracownika, jednak ostatecznie decyzja o terminie udzielenia urlopu należy do samego pracodawcy.

Z powyższego wynika, że bez względu na tryb wyznaczania terminu urlopów, to pracodawca podejmuje w tej mierze ostateczną decyzję i może udzielić pracownikowi urlopu w terminie innym niż wnioskowany. Nie oznacza to, że pracodawcy wolno tego dokonywać w sposób dowolny - przykładowo „wysyłać” pracowników na urlop wypoczynkowy za każdym razem, kiedy spodziewa się niskich zysków i planuje zamknąć zakład pracy (np. w piątek po Bożym Ciele czy w okresie żałoby narodowej). Wtedy bowiem mamy do czynienia z typowym przestojem.

Zgodnie z Kodeksem pracy urlop powinien być „nieprzerwany”, tzn. udzielony pracownikowi w całości. Wyjątkowo może zostać podzielony na części, jednak tylko przy spełnieniu dwóch warunków:

• pracownik złożył wniosek o podzielenie urlopu na części,
• co najmniej jedna część urlopu obejmuje nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.

W rezultacie nie jest dopuszczalne udzielanie urlopu krótszego niż obejmujący cały jego wymiar, jeśli pracownik nie złoży w tej sprawie wniosku. Pracodawca nie może dzielić urlopu na części z własnej inicjatywy, choćby było to uzasadnione jego potrzebami.

A zatem nie można narzucić pracownikowi wykorzystania urlopu wypoczynkowego w wymiarze jednego dnia we wskazanym przez pracodawcę terminie.

Od tej zasady ustawodawca przewiduje wyjątek. Zgodnie z art. 167¹ kp w okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik ma obowiązek wykorzystać przysługujący mu urlop wypoczynkowy, jeśli w tym okresie pracodawca mu go udzieli. Dotyczy to urlopu bieżącego w wymiarze proporcjonalnym do czasu przepracowanego u pracodawcy w danym roku kalendarzowym oraz urlopu zaległego. Pracodawca nie ma obowiązku uprzedniego porozumienia się z pracownikiem co do terminu udzielenia urlopu w okresie wypowiedzenia, zaś pracownik nie może odmówić skorzystania z udzielonego wtedy urlopu.

Warto odnotować, że pracodawca ma uprawnienie, a nie obowiązek wysłania pracownika na urlop w okresie wypowiedzenia. Jeśli nie chce tego uczynić, może po prostu wypłacić pracownikowi po rozwiązaniu stosunku pracy ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop.

Podstawa prawna:

• art. 81, art. 162, art. 163 i art. 167¹ Kodeksu pracy.

www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.