Spory ze stosunku pracy - charakterystyka

Przeczytaj także: Kiedy postępowanie przed sądem pracy ulega zawieszeniu?

• członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej,
• osobę świadczącą pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą,
• członków rodziny i spadkobierców pracownika, członka rolniczej spółdzielni produkcyjnej i osoby świadczącej pracę na podstawie umowy o pracę nakładczą,
• inne osoby, którym z mocy odrębnych przepisów przysługują roszczenia z zakresu prawa pracy,
• osobę dochodzącą od zakładu pracy odszkodowania lub ustalenia uprawnień do świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

- o ile tylko wskazane powyżej osoby dochodzą swych roszczeń na podstawie, mających do nich zastosowanie, przepisów prawa pracy albo przepisów o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Natomiast pracodawcą, w myśl art. 3 K.p., jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. W rozumieniu art. 3 K.p pracodawcą posiadającym zdolność sądową i procesową jest także wyodrębniona jednostka organizacyjna spółki cywilnej zatrudniająca pracowników (por. wyrok SN z 7 listopada 1995 r., I PRN 84/95, OSNAPiUS 1996, Nr 12, poz. 170).

Przykłady

Jeżeli chodzi o roszczenia wynikające wprost ze stosunku pracy, to na szczególną uwagę zasługują te, które związane są z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków przez jedną ze stron (por. art. 94 i 100 K.p.). Chodzi tu m.in. o powództwa pracowników o:

• uznanie wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, przywrócenie do pracy, odszkodowanie (por. art. 45 K.p.),
• sprostowanie świadectwa pracy, odszkodowanie za niewydanie lub nieterminowe wydanie tego dokumentu (por. art. 97 i 99 K.p.),
• ustalenie wymiaru urlopu wypoczynkowego (por. art. 153 K.p.),
• ekwiwalent za niewykorzystany urlop (por. art. 171 K.p.),
• zapłatę różnego rodzaju świadczeń (np. wynagrodzenia, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, premii, nagrody, odprawy),
• o ustalenie w oparciu o art. 22 § 1 K.p., że dane zatrudnienie ma charakter stosunku pracy niezależnie od nazwy umowy, która łączy strony (powództwo w tej sprawie może wytoczyć również inspektor PIP),
• nawiązanie stosunku pracy (por. art. 53 § 5 i art. 66 § 2 K.p.).

Wśród powództw, z którymi może wystąpić pracodawca, warto z kolei wymienić powództwo o odszkodowanie z tytułu odpowiedzialności materialnej pracowników (por. art. 100 w zw. z art. 114-126 K.p) czy też powództwo o odszkodowanie w razie nieuzasadnionego rozwiązania przez pracownika umowy o pracę bez wypowiedzenia (por. art. 61-61 K.p. w zw. z art. 55 § 1 K.p.).