Rynek pocztowy a interesy konsumentów

Przeczytaj także: Prywatni operatorzy pocztowi VI-XII 2008

Wnioski i rekomendacje

Interesy konsumentów na rynku usług pocztowych w Polsce nie są wystarczająco chronione. Należy się spodziewać, ze wraz z likwidacją obszaru zastrzeżonego wzrost konkurencji na rynku usług pocztowych przyczyni się do poprawy jakości, obniżenia cen i zwiększenia asortymentu usług. Niezależnie jednak od daty i kształtu pełnej liberalizacji rynku pocztowego konieczne jest wprowadzenie zmian legislacyjnych zwiększających ochronę konsumentów i efektywność działania organu regulacyjnego.

Zmiany w przepisach prawnych powinny objąć przede wszystkim:

• umożliwienie dochodzenia roszczeń w trybie reklamacji w zakresie wszystkich przesyłek pocztowych
• zaostrzenie odpowiedzialności finansowej operatora (zwiększenie wysokości i zakresu odszkodowania)

Tzw. ustawa horyzontalna z dnia 24 sierpnia 2007 roku zmieniająca ustawę Prawo pocztowe , wprowadziła wiele zmian rozszerzających kompetencje urzędu regulacyjnego:

• nałożenie na operatorów pocztowych obowiązku przedkładania organowi regulacyjnemu danych o świadczonych usługach pocztowych w ujęciu wartościowym; do tej pory UKE mogło uzyskać od operatorów wyłącznie informacje o ilości świadczonych usług, co nie wystarczało do rzetelnej oceny rynku;
• uprawnienie Prezesa UKE do zgłaszania sprzeciwu wobec regulaminu świadczenia powszechnych usług pocztowych i jego zmian – rozwiązanie takie umożliwi zapobieganie przypadkom naruszenia prawa, w szczególności nadużywania pozycji dominującej przez Pocztę Polską;
• uprawnienie Prezesa UKE do wnoszenia sprzeciwu do cennika usług powszechnych lub jego zmian – rozwiązanie to zapewni większą skuteczność regulatora w ograniczaniu sytuacji wykorzystywania przez Pocztę Polską pozycji dominującej w zakresie ustalania poziomu cen na usługi powszechne.

Powyższe zmiany (wprowadzone zresztą na wniosek samego Urzędu Komunikacji Elektronicznej) należy określić jako krok w dobrym kierunku, są one jednak niewystarczające. Niezbędny jest dalszy rozwój narzędzi egzekwowania prawa przez organ regulacyjny: wprowadzenie możliwości karania operatora publicznego w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usługi pocztowej oraz naruszenia przepisów dotyczących postępowania reklamacyjnego, wprowadzenie regulacji umożliwiających organowi regulacyjnemu wydawanie decyzji administracyjnych określających naruszenia przepisów z rygorem natychmiastowej wykonalności.

Uczestnictwo w pozasądowym rozstrzyganiu sporów ma charakter dobrowolny. Na rynkach, na których brakuje konkurencji (takich, jak rynek pocztowy w Polsce) ten brak obligatoryjności jest bardzo często wykorzystywany przez dominującą firmę, która na ogół nie decyduje się na przystąpienie do procedury pozasądowej. Mechanizmy ADR działają najskuteczniej tam, gdzie występuje duża konkurencja. Przykładem może być rynek usług bankowych: banki zrzeszone w Związku Banków Polskich dobrowolnie poddają się rozstrzygnięciom Arbitra Bankowego. Najlepszym sposobem na zwiększenie roli ADR jako narzędzia pomocy konsumentom jest zatem zapewnienie efektywnej konkurencji na rynku.