Polityka celna Polski wymaga zmian

Przeczytaj także: Prawo celne - zmiany rozporządzeń odnośnie urzędów

Pierwsza wielka zmiana dotycząca funkcjonowania agencji celnych nastąpiła w roku 2001, kiedy to pod wpływem zamachów terrorystycznych w USA i innych częściach świata, zaostrzono i zmieniono przepisy celne. Agencje celne były wówczas niezastąpionym wsparciem przy regulacjach prawnych związanych z importem, eksportem i tranzytem towarów.

Kolejne zmiany i nowe wyzwania przyniosły wejście Polski do Unii Europejskiej. Przynależność do struktur stworzyła nam duże możliwości rozwoju, jednocześnie wymagając dostosowania się do powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego. Wraz z decyzją o akcesji zniknęły granice celne między Polską a państwami Wspólnoty. Spowodowało to znaczny spadek liczby odpraw celnych. Aby dostosować polskie prawo celne do europejskiego, musieliśmy stosować te same niższe stawki celne na towary z państw rozwijających się.

Problem polityki celnej był wielokrotnie poruszany podczas różnorodnych dyskusji o konsekwencjach przystąpienia Polski do UE. Swego czasu jako rekompensatę finansową wskazywano wzrost wpływów związanych z odprawą w Polsce towarów importowanych ze wschodu na teren całej Unii. Dziś już wiemy, że były to płonne nadzieje, gdyż importerzy zdecydowanie częściej wybierają naszych zachodnich sąsiadów. Zgodnie bowiem z obowiązującym we Wspólnocie prawem, odprawy celne mogą być dokonywane w dowolnych państwach należących do UE i wówczas cały z nich zysk idzie do kraju, w którym zostały przeprowadzone. Dlaczego zatem państwa nie należące do UE wybierają naszych zachodnich sąsiadów?

Główną przyczyną jest możliwość niepłacenia podatku VAT przy odprawie celnej np. w Niemczech czy Holandii. Mimo iż polskie władze fiskalne wiedzą, że w związku z przeniesieniem odpraw celnych do innych państw UE, tracimy ogromne kwoty pieniężne z tytułu ceł i podatków, nie uczyniły radykalnego kroku i nie odstąpiły od poboru podatku VAT w imporcie przy odprawie celnej.

Biurokratyzacja administracji celnej, szeroka lista wymogów do spełnienia oraz podejście do sprawnej obsługi celnej urzędów utrudnia pracę agencjom celnym, a przede wszystkim nie pomaga w przekonywaniu importerów do skorzystania z odprawy celnej w Polsce. O dużej biurokratyzacji świadczy choćby fakt, że ilość kontrolowanych towarów na polskim przejściu granicznym dochodzi do kilkunastu procent w stosunku do ogółu zgłaszanych przesyłek. W innych państwach należących do Unii, poziom kontroli osiąga jedynie kilka procent, bez znaczenia na rodzaj frachtu.

Polski rząd próbował usprawnić cała procedurę, wprowadzając możliwość rozliczenia podatku VAT przy odprawach celnych na prostszych zasadach. Aby skorzystać z takiej możliwości należy jednak przedłożyć zabezpieczenia celne, co podnosi koszty odprawy i w konsekwencji powoduje, że importerzy rzadko korzystają z nowych ustaleń prawnych.

Jedynie znaczna zmiana obowiązującego prawa może skłonić importerów do korzystania z usług polskiej odprawy celnej.

Polska, stając się członkiem Unii Europejskiej, była świadoma wszelkich następstw podjętej decyzji. Wprowadzenie zmian prawnych w polityce celnej było jednym z wymogów, którego Polska nie mogła obejść, choć niosło ono za sobą negatywne konsekwencje dla naszej gospodarki. Rząd polski może jednak zadbać o to, by były one jak najmniej dotkliwe. Według mnie, umożliwienie rozliczenia podatku VAT w deklaracjach dla wszystkich importowanych towarów oraz ograniczenie biurokratyzacji przyciągną do Polski importerów, polepszając nie tylko sytuację budżetu, ale również celników i agencji celnych.

Autor: Mirosław Kłósek, Custom Services Director w ROHLIG SUUS Logistics