Firma w kryzysie - restrukturyzacja, upadłość czy likwidacja firmy?

Przeczytaj także: Upadłość czy restrukturyzacja w dobie Covid-19?

Następstwem obowiązywania powyższych zasad jest to, że od momentu wszczęcia postępowania upadłościowego nie tylko upadły, ale również sami wierzyciele tracą możliwość skutecznego wpływania na działalność przedsiębiorstwa upadłego dłużnika. Dlatego też, o ile istnieją ku temu podstawy ekonomiczne, porozumienie wierzycieli z dłużnikiem mające na celu odwrócenia stanu grożącej dłużnikowi niewypłacalności winno nastąpić tak szybko jak to możliwe, jeszcze przed wszczęciem postępowania upadłościowego.

Wśród opcji pozwalających na pozasądową restrukturyzację przedsiębiorstwa prowadzoną przez zagrożonego niewypłacalnością dłużnika najczęściej w praktyce obrotu gospodarczego spotyka się następujące rozwiązania.

Odroczenie terminów wykonania zobowiązań
Pozwala ono na uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika z uwagi na dotykające dłużnika problemy z płynnością. Jest skuteczne wówczas, gdy przedsiębiorstwo dłużnika wykazuje rentowność, która pozwala wraz z upływem czasu, stopniowo, wykonać wszystkie ciążące na dłużniku zobowiązania. Nie ma wpływu na spełnianie przez dłużnika przesłanki stanu niewypłacalności związanej z relacją wartości majątku do ciążących na dłużniku zobowiązań.

Sprzedaż majątku nie służącego do prowadzenia działalności podstawowej dłużnika
Może ona uzupełnić przychody osiągane przez dłużnika z bieżącej działalności operacyjnej i zmniejszyć koszty. Nie ma wpływu na występowanie przesłanki niewypłacalności związanej z relacją wartości majątku do ciążących na dłużniku zobowiązań.

Konwersja zobowiązań na kapitał
Obejmuje podwyższenie kapitału zakładowego spółki będącej dłużnikiem, objęcie nowoutworzonych udziałów lub akcji przez wierzycieli, a także faktyczne wniesienie aportu lub umowne potrącenie wzajemnych wierzytelności stron. W celu zapewnienia wierzycielom odpowiedniego parytetu głosów na zgromadzeniach wspólników albo akcjonariuszy spółek kapitałowych będących dłużnikami, konwersja wierzytelności połączona może być z emisją udziałów albo akcji uprzywilejowanych lub też umorzeniem części z dotychczas istniejących udziałów albo akcji. Co istotne, konwersja zobowiązań na kapitał, która skutkuje unicestwieniem części z zobowiązań ciążących na dłużniku bez jednoczesnego naruszania struktury i wartości aktywów dłużnika, pozwala na usunięcie obu z przesłanek grożącej dłużnikowi niewypłacalności. Należy przy tym bezwzględnie pamiętać o zasadzie pełnego pokrycia emitowanego kapitału, a w przypadku dokonania potrącenia, iż musi ono być dokonane umownie, a nie jednostronnie.

Subrogacja
Polega na wstąpieniu z mocy art. 518 § 3 Kodeksu cywilnego w prawa wierzyciela przez osobę trzecią, która zaspokoiła jego roszczenia działając na podstawie zgody dłużnika. Subrogacja najczęściej łączy się z wcześniej wymienionymi formami restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika i pozwala na skupieniu wszystkich wierzytelności w ręku jednego wierzyciela lub grupy kilku wierzycieli. Jest ona efektywna podatkowo, gdyż pozwala na uniknięcie 1% podatku od czynności prawnych związanego ze skupem wierzytelności.

Warto pamiętać, że z mocy art. 127 i nast. pun szereg czynności upadłego dokonanych na nie więcej niż rok przed ogłoszeniem upadłości dłużnika, w tym w szczególności czynności nieodpłatne, a także czynności zaspakajające lub zabezpieczające dług niewymagalny, mogą być uznane za bezskuteczne wobec masy upadłości po ogłoszeniu dłużnika upadłym. Warto ten fakt brać pod uwagę przy podejmowaniu kroków zmierzających do restrukturyzacji przedsiębiorstwa dłużnika zagrożonego niewypłacalnością.

Zagrożenie niewypłacalnością może, w wypadku niepowodzenia negocjacji pozasądowych, prowadzić przedsiębiorcę w kierunku następnego kroku i rozważenia czy dobrym rozwiązaniem nie byłoby postępowanie naprawcze.