Służba BHP - zasady powołania, obowiązki, uprawnienia

Przeczytaj także: Obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

Przepisy dotyczące służby bhp pojawiły się w polskim porządku prawnym wraz nowelizacją Kodeksu pracy z 2 lutego 1996 r. O stworzeniu tego typu organu przesądziła m.in. konieczność dostosowania się do wymogów Unii Europejskiej. Artykuł 7 dyrektywy Rady Nr 89/391 z 12 czerwca 1989 r. obliguje bowiem pracodawców do wyznaczenia pracownika (bądź pracowników), którego zadaniem jest prowadzenie działalności w zakresie ochrony zdrowia i zapobiegania ryzyku zawodowemu.

Czym jest i komu podlega służba bhp?

Służba bhp to wyodrębniona w strukturach firmy jedno- lub wieloosobowa komórka organizacyjna, w której gestii leży doradztwo oraz kontrola działań pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

W myśl § 1 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: „rozporządzenie”), podlega ona bezpośrednio pracodawcy. W przypadku pracodawcy, który jest jednostką organizacyjną służba bhp podporządkowana jest bezpośrednio osobie zarządzającej tą jednostką bądź też osobie wchodzącej w skład organu zarządzającego, upoważnionej przez ten organ do sprawowania nadzoru w sprawach z zakresu bhp. Jednoznaczna konstrukcja tego przepisu sprawia, że przepisy wewnętrzne zakładu pracy nie mogą wprowadzić regulacji, za sprawą której służba bhp podlegałaby osobie niewchodzącej w skład organu zarządzającego.

Kto musi ją powołać…

Zgodnie z art. 237 § 1 K.p., obowiązek stworzenia służby bhp ciąży na pracodawcy, który zatrudnia powyżej 100 pracowników. W firmie, w której pracuje do 100 osób, zadania służby bhp powinny zostać powierzone pracownikowi zatrudnionemu przy innej pracy. Warto tu nadmienić, że w przypadku stwierdzenia zagrożeń zawodowych o powstaniu służby bhp w firmie może zadecydować właściwy inspektor pracy.

…i w jakim składzie?

Ustalenie liczby pracowników wchodzących w skład służby bhp leży w gestii pracodawcy, przy uwzględnieniu stanu zatrudnienia, uciążliwości pracy oraz warunków pracy i związanych z nimi zagrożeń zawodowych (§ 1 ust. 2 rozporządzenia). Jednakże należy pamiętać, że- zgodnie z art. 237 § 4 K.p.- w przypadku stwierdzenia zagrożeń zawodowych właściwy inspektor pracy może nakazać pracodawcy powiększenie grona pracowników służby bhp.

W myśl § 4 rozporządzenia, pracowników służby bhp zatrudnia się na stanowiskach: inspektorów, starszych inspektorów, specjalistów, starszych specjalistów oraz głównych specjalistów do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Objęcie każdego z tych stanowisk możliwe jest po spełnieniu następujących wymagań kwalifikacyjnych:

• inspektorem do spraw bhp może być osoba posiadająca zawód technika bhp,
• starszym inspektorem do spraw bhp może być osoba posiadająca zawód technika bhp oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bhp bądź też studia podyplomowe w tym zakresie,