Zakaz dyskryminacji także podczas rekrutacji

Przeczytaj także: Dyskryminacja pracownika już podczas rekrutacji

Zgodnie z art. 18^3a § 1 K.p., pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W omawianym przepisie chodzi szczególnie o niedyskryminowanie ze względu na:

• płeć,
• wiek,
• niepełnosprawność,
• rasę,
• religię,
• narodowość,
• przekonania polityczne,
• przynależność związkową,
• pochodzenie etniczne,
• wyznanie,
• orientację seksualną,
• zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W niektórych jednak przypadkach wybór pracownika w określonym wieku, czy określonej płci nie musi zostać uznany za dyskryminację. Taką sytuację wskazuje art. 18^3b § 2 K.p., w myśl którego nie uznaje się za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu działań, które polegają na:

• niezatrudnianiu pracownika z jednej lub kilku przyczyn określonych w art. 18^3a § 1 K.p., jeżeli jest to uzasadnione ze względu na rodzaj pracy, warunki jej wykonywania lub wymagania zawodowe stawiane pracownikom,
• wypowiedzeniu pracownikowi warunków zatrudnienia w zakresie wymiaru czasu pracy, jeżeli jest to uzasadnione przyczynami niedotyczącymi pracowników,
• stosowaniu środków, które różnicują sytuację prawną pracownika ze względu na ochronę rodzicielstwa, wiek lub niepełnosprawność pracownika,
• ustalaniu warunków zatrudniania i zwalniania pracowników, zasad wynagradzania i awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych - z uwzględnieniem kryterium stażu pracy.

Powyższe zasady odnoszą się w głównej mierze do stosunku pracy, ale należy pamiętać, że zastosowanie znajdują już na etapie rekrutacji.

Wyobraźmy sobie następujące ogłoszenie: „ Sklep ze zdrową żywnością poszukuje wegetarianina na stanowisko sprzedawcy”. Czy pracodawca, który zdecydował się na takie sformułowanie oferty pracy, nie naraża się na zarzut dyskryminowania potencjalnych pracowników?

Wybór odpowiedniego pracownika pozostawia się wprawdzie uznaniu szefa, ale powyższe sformułowanie oferty pracy może zostać potraktowane jako dyskryminujące. Dlaczego? Otóż, potencjalny kandydat do pracy może uznać, że poszukiwanie na stanowisko sprzedawcy wyłącznie wegetarianów jest przejawem nierównego traktowania. Jak bowiem w wyczerpujący sposób uzasadnić, że pracy tej nie może wykonywać osoba zajadająca się wołowiną? Bez wątpienia nie istnieją obiektywne powody, dla których wegetarianie mogliby być uważani za lepszych sprzedawców, nawet w sklepie ze zdrową żywnością.

Jakie kary?

Pracodawcę dyskryminującego pracowników czy kandydatów do pracy może spotkać kara. W świetle art. 18^3d K.p., osoba, wobec której pracodawca naruszył zasadę równego traktowania w zatrudnieniu, ma prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów. Górna granica tego odszkodowania nie została określona.

Ponadto pracownik ma również możliwość dochodzenia swych praw w oparciu o przepisy Kodeksu cywilnego (np. art. 23 i 24, regulujące przypadki, w których naruszone zostały dobra osobiste).