Prawa autorskie a praca na etat

Przeczytaj także: Ustawa o prawach autorskich poprawiona

Przedmiot prawa autorskiego

Co zatem jest przedmiotem prawa autorskiego? Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej ustawa), jest nim każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór). W szczególności są nim utwory:

• wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe);
• plastyczne;
• fotograficzne;
• lutnicze;
• wzornictwa przemysłowego;
• architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne;
• muzyczne i słowno-muzyczne;
• sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne;
• audiowizualne (w tym filmowe).

Jeżeli więc tworzone przez pracownika projekty spełniają przesłankę twórczości i indywidualności, stanowią wówczas przedmiot ochrony wynikającej z ustawy. Co ważne, ochroną obejmuje wyłącznie sposób wyrażenia, nie są nią objęte odkrycia, idee, procedury, metody i zasady działania oraz koncepcje matematyczne (art. 1 ust 2¹ ustawy). Ponadto przedmiotem prawa autorskiego nie są również (art. 4 ustawy):

• akty normatywne lub ich urzędowe projekty;
• urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole;
• opublikowane opisy patentowe lub ochronne;
• proste informacje prasowe.

Autorskie prawa osobiste

Ustawa rozróżnia dwa rodzaje praw autorskich: osobiste i majątkowe. Zadaniem autorskich praw osobistych jest, o ile ustawa nie stanowi inaczej, ochrona nieograniczonej czasowo i niepodlegającej zrzeczeniu się lub zbyciu więzi twórcy z utworem, a w szczególności prawa do (art. 16 ustawy):

• autorstwa utworu;
• oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
• nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
• decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
• nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.

Przepisy ustawy w żaden sposób nie ograniczają autorskich praw osobistych przysługujących wyłącznie twórcy. Natomiast w szczególny sposób ustawodawca postanowił uregulować kwestie odnoszące się do autorskich praw majątkowych.