Premia czy nagroda dla pracownika?

Przeczytaj także: Składniki wynagrodzenia: premia czy nagroda?

Według kodeksu pracy pracownikom, którzy wzorowo wypełniają swoje obowiązki a także przejawiają inicjatywę w pracy i podnoszą jej wydajność, jakość, oraz przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu pracy, mogą być przyznawanie nagrody i wyróżnienia. Zapis o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika (art. 105.k.p).

Nagroda ma charakter uznaniowy – indywidualny. Jest ona świadczeniem nieobowiązkowym. Zarówno o tym, czy zostanie ona przyznana, jak i o jej wysokości decyduje pracodawca (wyrok Sądu Najwyższego z 8 czerwca 1977 r. sygn. akt I PR 175/76). Oczywiście musi on uważać na to, aby przy przyznawaniu nagród nie naruszył zasad równego traktowania pracowników i niedyskryminacji.

Pracownik nagrody takiej nie może dochodzić dopóty, dopóki nie zostanie ona przyznana przez pracodawcę. Wtedy bowiem dopiero staje się świadczeniem gwarantowanym (wyrok SN z 7 grudnia 1963 r. sygn. akt II PR 846/63).

Tryb wypłacania oraz zasady przyznawania nagród nie muszą być ponadto uregulowane w aktach wewnętrznych firmy. Oczywiście forma pisemna ich udzielania jest wskazana. Może bowiem w przyszłości zabezpieczyć pracodawcę przed niepotrzebnymi sporami z pracownikami.

O ile sam tryb przyznawania nagród nie musi być zawarty na piśmie, tak jej przyznanie pracownikowi formę tę musi posiadać (zgodnie z art. 105 k.p.). Pracodawca w stosownym oświadczeniu, które podpisuje, powinien wskazać komu taką nagrodę przyznaje oraz w jakiej wysokości (przy czym nie koniecznie musi to być wartość kwotowa, a np. procentowa od wynagrodzenia zasadniczego pracownika). Oczywiście nagroda nie musi być świadczeniem pieniężnym. Może ona polegać np. na przyznaniu świadczenia rzeczowego, dodatkowych dni wolnych, opłaty za studia i innych.

Z kolei premia jest to świadczenie, które stanowi zmienny składnik wynagrodzenia. Ma ona charakter obowiązkowy. Wypłata premii uzależniona jest od spełnianie skonkretyzowanych i weryfikowalnych warunków (np. odpowiedni okres zatrudnienia pracownika w zakładzie pracy, osiągnięcie odpowiedniego limitu sprzedaży, osiągnięcie przez firmę określonego zysku i inne).

Premie, w odróżnieniu od nagród, muszą być uregulowane w aktach prawa wewnętrznego firmy, np. w regulaminie wynagradzania, przyznawania premii czy układzie zbiorowym pracy. Warunki przyznawania premii mogą być także zawarte w samej umowie o pracę.

Oczywiście, podobnie jak nagrody, pracodawca nie musi się zgodzić na premie dla pracowników (także nie są one obowiązkowe). Jeżeli jednak się do tego zobowiąże, nie będzie mógł ich przyznawać dowolnie (jak ma to miejsce w przypadku nagród), a zgodnie z obowiązującymi zasadami określonymi w stosownych dokumentach prawa wewnętrznego zakładu pracy.

Premia ma charakter regulaminowy, a nie uznaniowy. Jeżeli zatem pracownik spełni przesłanki wymagane do jej otrzymania, pracodawca nie może premii takiej nie przyznać. Premie przeważnie mają formę pieniężną, wypłacane są co miesiąc, kwartał czy rok.