Kupno mieszkania a prawa konsumenta

Przeczytaj także: Zamień mieszkanie na dom

Zdarza się ponadto, że przedsiębiorca zastrzega sobie możliwość przesunięcia terminu oddania lokalu z przyczyn niezależnych od sprzedającego, powołując się przykładowo na zmiany prawa budowlanego. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał takie postanowienie za niedozwolone, uzasadniając m.in. tym, że zmiana przepisów nie zawsze skutkuje niemożliwością dotrzymania terminowej realizacji umowy (wyrok SOKiK z 18 maja 2005 roku, sygn. akt XVII Amc 86/03).

Deweloperzy często wyłączają swoją odpowiedzialność za nienależyte wykonanie umowy, np. gdy okazuje się, że oddane do użytku mieszkanie ma usterki lub znajduje się na innym piętrze, niż zostało ustalone. Zakwestionowana przez UOKiK klauzula przewiduje również prawo przedsiębiorcy do korekty projektu budowlanego budynku i realizacji tych zmian, o ile okażą się one konieczne lub celowe ze względów technicznych lub ekonomicznych. Konsument nie ma przy tym możliwości nieprzyjęcia proponowanych zmian ani odstąpienia od umowy bez negatywnych konsekwencji. Niedozwolony charakter tego typu postanowień potwierdził Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z 10 października 2004 roku (sygn. akt XVII Amc 47/03).

Prezes UOKiK stwierdził również nieprawidłowości w umowach zawieranych przez towarzystwa budownictwa społecznego. Podobnie jak deweloperzy obciążają one wyłącznie konsumentów obowiązkiem zapłaty kary umownej, np. za odstąpienie od kontraktu. Zdarza się również, że jeśli klient spóźni się z zapłatą przewidzianej w umowie raty, przedsiębiorca automatycznie rozwiązuje kontrakt bez dodatkowych wezwań do zapłaty. Towarzystwo przewiduje wówczas zwrot dokonanych wpłat z zastrzeżeniem, że nastąpi to po zawarciu umowy z kolejną osobą. Do tego czasu przedsiębiorca bezzasadnie dysponuje tymi pieniędzmi.

Niedozwolone postanowienia znajdują się również w umowach pośrednictwa. Dotyczą m.in. zbyt szerokiego zakresu tzw. klauzuli wyłączności – konsument zobowiązuje się do sprzedaży lub kupna mieszkania tylko od konkretnego przedsiębiorcy. Zgodnie z kodeksem cywilnym jest ona dopuszczalna w obrocie konsumenckim, nie może jednak ograniczać możliwości rozwiązania czy wypowiedzenia umowy z przedsiębiorcą. Pośrednicy często przewidują takie uprawnienie jedynie, gdy wiąże się ono z rezygnacją ze sprzedaży nieruchomości. Pozbawia to konsumenta prawa odstąpienia od kontraktu, gdy poziom usług pośrednika nie spełnia jego oczekiwań.

Ponadto pośrednicy przewidując automatyczne przedłużenie umowy na czas nieoznaczony po upływie okresu, na który została zawarta, nie określają terminu, w którym konsument mógłby złożyć oświadczenie o rezygnacji z zawarcia kolejnego kontraktu.

UOKiK prowadzi stały monitoring stosowania niezgodnych z prawem klauzul. Wykaz wszystkich znajduje się na stronie internetowej w rejestrze niedozwolonych postanowień. Co dziesiąty wpis, na blisko tysiąc, dotyczy rynku nieruchomości.