Jaka działalność gospodarcza wymaga koncesji?

Przeczytaj także: Sama rejestracja działalności czasami nie wystarcza

W niniejszej poradzie dowiesz się, jakie rodzaje działalności wymagają uzyskania koncesji oraz jak wygląda procedura dotycząca składania wniosków przedsiębiorcę. Ponadto dowiesz się jak wygląda procedowanie, wydawanie przez organy decyzji w sprawie przyznania koncesji oraz jakie organy ze względu na rodzaj działalności są właściwe do rozpatrywania wniosków.

1. Rodzaje działalności wymagających uzyskanie koncesji.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że koncesja jest to pozwolenie na działalność gospodarczą, które dotyczy przedsięwzięć mających szczególne znaczenie dla bezpieczeństwa państwa lub obywateli albo ważny interes publiczny. Jest również jednym z najbardziej wymagających rodzajów pozwoleń.

Zgodnie z art. 37 ust. 1 Ustawy Prawo przedsiębiorców, wykonywanie działalności gospodarczej w dziedzinach mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny, wymaga uzyskania koncesji wyłącznie, gdy działalność ta nie może być wykonywana jako wolna albo po uzyskaniu wpisu do rejestru działalności regulowanej albo zezwolenia.

Tak więc konieczność posiadania koncesji dotyczy przede wszystkim firm, które zajmują się obrotem materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją, paliwem i energią, ochroną osób i mienia czy rozpowszechnianiem programów radiowych i telewizyjnych.

Na gruncie przepisów prawa uzyskania koncesji wymagają działalności gospodarcze m.in. w zakresie:

• poszukiwania, rozpoznawania złóż węglowodorów oraz kopalin stałych objętych własnością górniczą, poszukiwania lub rozpoznawania kompleksu podziemnego składowania dwutlenku węgla, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów oraz podziemnego składowania dwutlenku węgla;
• wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym;
• wytwarzania, przetwarzania, magazynowania lub przeładunku, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią;
• przesyłania dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania;
• ochrony osób i mienia;
• rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych, z wyłączeniem programów rozpowszechnianych wyłącznie w systemie teleinformatycznym, które nie są rozprowadzane naziemnie, satelitarnie lub w sieciach kablowych;
• przewozów lotniczych;
• prowadzenia kasyna gry.

Warto również wskazać, że pochodnymi działalnościami, które wymagają uzyskania np. licencji lub wpisu do Rejestru Działalności Regulowanej wymagają:

• produkcja i handel alkoholem - wyrób i rozlew wyrobów winiarskich, napojów spirytusowych; wyrób, oczyszczanie, skażanie, odwadnianie alkoholu etylowego, handel alkoholem;
• działalność turystyczna - organizowanie imprez turystycznych oraz pośredniczenie na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, świadczeniu usług turystycznych obejmujących: polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, polowania za granicą;
• działalność medyczna - prowadzenie indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej oraz kształcenie i kształcenie podyplomowe lekarzy i lekarzy dentystów, indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych albo grupowej praktyki pielęgniarek, położnych, a także kształcenie podyplomowe pielęgniarek i położnych;
• przechowywanie dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania;
• niektóre działania związane rolnictwem - konfekcjonowanie i obrót środkami ochrony roślin, obrót materiałem siewnym;
• prowadzenie ośrodka szkolenia kierowców, pracowni psychologicznej dla instruktorów, egzaminatorów i kierowców, organizowanie kursów dokształcających dla kierowców przewożących towary niebezpieczne;
• prowadzenie domu składowego - prowadzenie przedsiębiorstwa składowego;
• pośrednictwo pracy - świadczenia usługi pośrednictwa pracy, prowadzenie agencji pracy, agencji pracy tymczasowej, instytucji szkoleniowej dla bezrobotnych;
• przewozy - przewozy lotnicze, wykonywaniu krajowego i międzynarodowego transportu drogowego, przy przewozach taksówkowych, przewozach kolejowych osób lub rzeczy, udostępniania pojazdów trakcyjnych, regularny przewozów osób;
• organizacja wyścigów konnych;
• produkcji tablic rejestracyjnych;
• wywóz śmieci;
• prowadzenie kantoru;
• działalność telekomunikacyjna;
• wykonywaniu czynności syndyka;
• prowadzenie stacji kontroli pojazdów;
• pośrednictwo w obrocie nieruchomościami i zarządzanie nieruchomościami.

2. Składanie wniosków o koncesję.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że wniosek o udzielenie lub o zmianę koncesji składa się właściwemu organowi koncesyjnemu, którym jest organ administracji publicznej tj. minister, a niekiedy organ szczególny lub wojewoda bądź starosta. Właściwe organy są określone w przepisach regulujących poszczególne rodzaje działalności wymagającej koncesji. Oznacza to, że aby dowiedzieć się do jakiego organu administracji publicznej należy złożyć wniosek o koncesję, trzeba sięgnąć do przepisów o danej działalności np. chcąc rozpocząć działalność zajmującą się przewozami lotniczymi, trzeba zapoznać się z Ustawą prawo lotnicze, w której wskazany jest właściwy organ do rozpoznawania spraw.

2.1. Właściwe organy.

W związku z powyższym należy wskazać, do jakiego konkretnie organu administracji publicznej należy złożyć dany wniosek koncesyjny:

1. Minister właściwy do spraw środowiska lub też w sprawach niezastrzeżonych dla tego ministra wojewoda lub starosta – udziela koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów lub dwutlenku węgla;
2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych – udziela koncesji na wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, produktami o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym;
3. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki – udziela koncesji na wytwarzanie, przetwarzanie, magazynowanie, transportowanie i sprzedaż paliw i energii;
4. Minister właściwy do spraw środowiska – udziela koncesji na przesyłanie dwutlenku węgla w celu jego podziemnego składowania;
5. Minister właściwy do spraw wewnętrznych – udziela koncesji na ochronę osób i mienia, czyli działalność tzw. agencji ochrony;
6. Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego – udziela koncesji na przewozy lotnicze;
7. Przewodniczący Krajowej rady Radiofonii i Telewizji – udziela koncesji na rozpowszechnianie programów radiowych i telewizyjnych;
8. Minister Finansów – udziela koncesji na prowadzenie kasyn gry.

2.2. Dokumenty składane do wniosków.

Pomimo różnych rodzajów działalności koncesjonowanej każdy wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać takie dane jak firma przedsiębiorcy, oznaczenie siedziby i adresu, numer identyfikacji podatkowej (NIP), określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja itp.

Jednakże przepisy regulujące poszczególne rodzaje działalności, które wymagają koncesji, mogą określać dodatkowe informacje i dokumenty, jakie trzeba wskazać oraz załączyć do wniosku. W takim przypadku we wniosku należy podać wymagane informacje oraz dołączyć dokumenty. Będą to m.in. np.:

1. W przypadku wniosku o udzielenie koncesji na poszukiwanie, rozpoznawanie kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, podziemnego bezzbiornikowego magazynowania substancji, podziemnego składowania odpadów lub dwutlenku węgla, szczegółowe wymogi dot. informacji i dokumentacji określają przepisy Prawa geologicznego i górniczego. Będzie to np. wskazanie celu, zakresu i rodzaju prac geologicznych, w tym robót geologicznych, oraz zamieszczenie informacji o pracach, które mają być wykonywane dla osiągnięcia zamierzonego celu, w tym ich technologiach, wskazanie minimalnej kategorii rozpoznania złoża, określenie złoża kopaliny lub jego części, która ma być przedmiotem wydobycia oraz wielkości i sposobu zamierzonego wydobycia kopaliny (art. 24, 25, 26, 27 i 28);
2. W przypadku wniosku o udzielenie koncesji na wytwarzanie i obrót materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, produktami o przeznaczeniu wojskowym i policyjnym, szczegółowe wymogi dot. informacji i dokumentacji określają przepisy ustawy o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Będzie to np. dołączenie do wniosku zaświadczenia wydanego przez komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej, państwowego powiatowego inspektora sanitarnego oraz wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, stwierdzające, że obiekty budowlane i urządzenia techniczne przeznaczone do wykonywania działalności koncesjonowanej spełniają wymagania określone odpowiednio w przepisach o ochronie przeciwpożarowej, sanitarnych i ochronie środowiska, odpowiednie zaświadczenia lekarskie (art. 12);
3. W przypadku wniosku o udzielenie koncesji na przewozy lotnicze szczegółowe wymogi dot. informacji i dokumentacji określają przepisy ustawy Prawo lotnicze. Będzie to np. dokument określający status prawny wnioskodawcy, dokument potwierdzający dysponowanie przez wnioskodawcę, co najmniej jednym zarejestrowanym na terytorium Wspólnoty statkiem powietrznym, którego jest właścicielem, oświadczenie wnioskodawcy, że nie zgłoszono wniosku o ogłoszenie upadłości przedsiębiorcy oraz że nie znajduje się on wstanie likwidacji (art. 172 ustawy Prawo lotnicze oraz akty wykonawcze).

2.3. Kryteria rzeczowe dla udzielenia koncesji.

Warto również wspomnieć, że w przypadku wniosków koncesyjnych kluczowe znaczenie mają kryteria rzeczowe, jakie trzeba spełnić, aby uzyskać koncesję. Tak, więc przygotowując wniosek i załączniki trzeba o nich pamiętać. Wspominane kryteria możemy podzielić na reglamentowane i regulowane. Jednak w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że reglamentacja oznacza prawne wyłączenie pewnych dóbr ze sfery wolnych stosunków gospodarczych w zakresie produkcji, wymiany, posiadania, przechowywania itp. Natomiast regulacja to instrument polityki gospodarczej rządu i/lub władz lokalnych, stosowany w celu wymuszenia na prywatnych firmach pożądanych zachowań rynkowych lub kontroli tych zachowań.