Przeniesienie spółki zagranicznej do Polski

Przeczytaj także: Oddział spółki: jak go nazwać?

Dopuszczalność przekształcenia transgranicznego wywodzona jest z unijnej zasady swobody przedsiębiorczości. TSUE potwierdził ją między innymi w wyrokach wydanych w sprawach VALE oraz Cartesio.

W polskim prawie nie ma regulacji, która wprost dopuszczałaby przeniesienie siedziby statutowej spółki kapitałowej z innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej do Polski, co skutkuje powstaniem pytania o dopuszczalność takiej operacji w Polsce. Przykładowo, jeżeli polski przedsiębiorca założył spółkę w Luksemburgu – polskie prawo nie wskaże mu ścieżki przeniesienia siedziby podmiotu do kraju. Pomimo tych trudności, istnieją narzędzia, za pomocą których można doprowadzić do przeniesienia siedziby spółki kapitałowej z zachowaniem jej uprawnień i zobowiązań, albo choćby przeprowadzić operację o podobnym skutku. Poniżej przedstawiamy trzy, naszym zdaniem najbardziej interesujące, sposoby osiągnięcia tego celu.

TRANSGRANICZNIE PRZEKSZTAŁCENIE

Polega ono na przekształceniu spółki prawa zagranicznego z siedzibą w innym państwie, w spółkę prawa polskiego, z przeniesieniem siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W ten sposób można na przykład przekształcić spółkę SARL z siedzibą w Luksemburgu w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Grudziądzu. W wyniku przekształcenia polska spółka zostanie następcą prawnym spółki luksemburskiej, której przysługiwać będzie ogół jej praw i obowiązków. Takie rozwiązanie jest odpowiednie w większości przypadków, gdy przeniesieniu podlega cała działalności rozwiniętej spółki.

Brakuje w tym zakresie nie tylko przepisów polskich, ale też unijnych, choćby w postaci dyrektywy. W polskiej doktrynie prawniczej jest promowany pogląd, który w dużym uproszczeniu można sprowadzić do następującej tezy: do przekształcenia transgranicznego należy stosować odpowiednio przepisy regulujące procedurę przekształcenia spółek krajowych. Z uwagi na międzynarodowy charakter przekształcenia, konieczne jest jednak stosowanie, w odpowiednim zakresie, zarówno prawa państwa siedziby spółki, jak i państwa, do którego spółka ma zostać przeniesiona.

W obecnym stanie prawnym nie ma żadnej gwarancji, że przekształcenie odbędzie się zgodnie z planem, a tym bardziej w zaplanowanym horyzoncie czasowym. W skrajnym przypadku może dojść do sytuacji, w której spółka przekształcana będzie zarejestrowana jednocześnie w rejestrach obu państw, albo zostanie wykreślona z jednego rejestru, bez wpisania do drugiego. Transgraniczne przekształcenie jest zatem obarczone wysokim ryzykiem niepowodzenia. Niebawem ma się to jednak zmienić. Organy unijne prowadzą prace nad zmianami do dyrektywy dotyczącej harmonizacji niektórych aspektów prawa spółek, które mają doprowadzić do objęcia wspólną polityką także kwestii przekształcenia transgranicznego.

TRANSGRANICZNE POŁĄCZENIE SPÓŁEK KAPITAŁOWYCH

W praktyce polega ono na utworzeniu w Polsce SPV, której jedynym zadaniem jest przejęcie spółki zagranicznej. Takie połączenie prowadzi do sukcesji praw i obowiązków spółki zagranicznej przez spółkę prawa polskiego. Przeprowadzenie połączenia musi zostać poprzedzone przygotowaniami zapewniającymi jego zgodność z prawem każdego z państw, w którym łączące się spółki mają swoje siedziby. Transgraniczne połączenie obarczone jest nieporównywalnie niższym ryzykiem niepowodzenia, albowiem w przeciwieństwie do transgranicznego przekształcenia stosowne regulacje obowiązują na gruncie prawa polskiego, a także na gruncie prawa europejskiego. Kodeks spółek handlowych w szczególności reguluje procedurę połączenia oraz jego skutki, co przyczynia się do zwiększenia pewności obrotu i obniża ryzyko gospodarcze związane z tym procesem.

SPÓŁKA EUROPEJSKA

Alternatywą dla przedsiębiorców prowadzących działalność na większą skalę może być spółka europejska. Jest to instytucja opisana w przepisach unijnych i krajowych. Została zaprojektowana jako ogólnoeuropejska forma prowadzenia działalności, w związku z czym możliwe jest przenoszenie siedziby spółki europejskiej pomiędzy państwami członkowskimi. Spółka europejska może zostać utworzona m. in. w wyniku połączenia dwóch spółek kapitałowych posiadających siedziby w dwóch różnych państwach Unii Europejskiej lub w wyniku przekształcenia, jeżeli spółka przekształcana posiada spółkę zależną w innym państwie Unii Europejskiej od co najmniej dwóch lat. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest obowiązywanie odpowiednich regulacji, co pozytywnie wpływa na pewność obrotu i obniża ryzyko niepowodzenia operacji związane z przeniesieniem siedziby. Z istotnych wad tego procesu trzeba wymienić konieczność zapewnienia wysokiego kapitału zakładowego w spółce europejskiej, wynoszącego co najmniej 120 tysięcy euro, oraz szereg formalności, których dopełnienie jest wymagane nie tylko dla utworzenia spółki europejskiej, ale też dla przeniesienia jej siedziby. Ponadto dla praktyków spółka europejska wciąż jest uznawana za zbyt skomplikowaną.