Rzeczy znalezione - nowe przepisy

Przeczytaj także: Znalezione rzeczy do starosty

Co zrobić z rzeczą znalezioną?

Ogólna zasada stanowi, że znalazca rzeczy, jeżeli zna osobę uprawnioną do odbioru oraz jej miejsce pobytu niezwłocznie zawiadamia ją o znalezieniu rzeczy i wzywa do odbioru rzeczy. Będą to jednak raczej rzadkie przypadki. Najczęściej będą występowały sytuacje gdzie znalazca rzeczy nie będzie znał tożsamości osoby uprawnionej lub nie będzie znał miejsca jej pobytu. W takim przypadku znalazca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić starostę właściwego ze względu na miejsce zamieszkania znalazcy lub miejsce znalezienia rzeczy.

Od ogólnych reguł, ustawa o rzeczach znalezionych przewiduje wyjątki w postaci odmiennych zasad postępowania w zależności od właściwości znalezionej rzeczy lub miejsca znalezienia rzeczy.

Gdy rzeczą znalezioną są pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności lub rzeczy o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej, a tożsamość osoby uprawnionej lub miejsce jej pobytu nie są znane, nie zawiadamia się właściwego starosty. W takim przypadku istnieje obowiązek bezpośredniego oddania rzeczy właściwemu staroście. Jeszcze inaczej wygląda sytuacja, gdy rzeczą znalezioną jest rzecz, której posiadanie wymaga pozwolenia, jak np. broń, materiały wybuchowe, ale także dowód osobisty lub paszport. W takim przypadku ustawa wprowadza obowiązek oddania rzeczy najbliższej jednostce Policji. Jeżeli jednak oddanie rzeczy wiązałoby się z zagrożeniem życia lub zdrowia, wystarczające jest zawiadomienie Policji o miejscu, w którym rzecz się znajduje.

Znalezienie rzeczy w budynku publicznym, innym budynku lub pomieszczeniu otwartym dla publiczności albo środku transportu publicznego, wiąże się z obowiązkiem oddania rzeczy zarządcy budynku, pomieszczenia albo środka transportu publicznego.

Znaleźne i nagroda

Podobnie jak pod rządami poprzednich regulacji, znalazcy rzeczy, który uczynił zadość swoim obowiązkom, przysługuje znaleźne w wysokości jednej dziesiątej wartości rzeczy. Warunkiem otrzymania znaleźnego jest zgłoszenie roszczenia najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do jej odbioru. Wartość rzeczy znalezionej określa się według cen rynkowych.

Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie nagrody dla znalazcy. Nagroda przysługuje w przypadku, gdy rzecz znaleziona jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym i stała się własnością Skarbu Państwa. Taka rzecz, staje się własnością Skarbu Państwa po upływie jednego roku od dnia doręczenia wezwania do odbioru osobie uprawnionej, a w przypadku niemożności wezwania - w ciągu dwóch lat od dnia jej znalezienia. Otrzymanie nagrody może zatem znacznie przesunąć się w czasie.

Nagroda może mieć postać nagrody pieniężnej albo dyplomu. Nagrodę pieniężną przyznaje się w wysokości do trzydziestokrotności kwoty przeciętnego wynagrodzenia. Nie może być jednak niższa niż jedna dziesiąta wartości materialnej zabytku lub materiału archiwalnego. Warunkiem jej przyznania jest jednak, aby zabytek lub materiał archiwalny posiadał znaczną wartość historyczną, artystyczną, naukową lub materialną. W przeciwnym wypadku znalazcy przyznaje się jedynie dyplom. Przepisy nie doprecyzowują formy ani treści dyplomu.

Ustawa o rzeczach znalezionych porządkuje regulacje dotyczące obowiązków i praw znalazcy oraz postępowania w sprawach odbierania zawiadomień o znalezieniu rzeczy, przyjmowania i przechowania rzeczy znalezionych oraz poszukiwania osób uprawnionych do ich odbioru, a także postępowania z rzeczami o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej. Co do zasady ustawa powiela wiele rozwiązań stosowanych począwszy od 1965 r. w kodeksie cywilnym oraz rozporządzeniu w sprawie rzeczy znalezionych. Czasy się zmieniły, niemniej przyjęte rozwiązania wciąż pozostają podobne.


Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o rzeczach znalezionych (Dz. U. z 2015 r., poz. 397), Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 lipca 2015 r. w sprawie nagród za znalezienie zabytków lub materiałów archiwalnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 979).