Kontrakt z białoruskim kontrahentem: pomyśl o ochronie swoich praw

Przeczytaj także: Czy jest możliwe zerwanie umowy z rosyjskim kontrahentem z powodu wojny?

Wybór sądu i właściwego prawa do rozstrzygnięcia sporu

Wybierając sąd, który będzie rozpatrywał spór, powstały pomiędzy stronami, należy brać pod uwagę dalszą możliwość wykonania wyroku sądu. Na Białorusi dość skuteczne działają sądy arbitrażowe, które stwarzają możliwości obecności arbitrów, którzy znają języki obce. Kiedy zapadnie już decyzja sądu białoruskiego, łatwiej zrealizować postępowanie egzekucyjne. W przypadku obcego sądu, konieczna będzie dość skomplikowana procedura uznania wyroku sądu na terytorium Białorusi. I na odwrót. Jeżeli pozwanym będzie strona polska, to dzięki wyborze sądu białoruskiego, białoruski kontrahent będzie musiał przejść skomplikowaną procedurę uznania wyroku na terytorium Polski i to też korzystniej dla polskiego przedsiębiorcy.

Transport towaru

W większości przypadków polski przedsiębiorca, przekazując towar przewoźnikowi, nie uzyska od niego żadnego dokumentu, który świadczyłby o tym, że firma przewozowa (albo kierowca) jest upoważniony na odbiór towaru w imieniu albo na rzecz kupującego z Białorusi. To znaczy że faktycznie – według uznania sądu, towar został przekazany osobie nie uprawnionej, oraz brakuje należytego potwierdzenia spełnienia przez sprzedającego swoich obowiązków, a to skutkuje stwierdzeniem, że brak opłaty ze strony kupującego jest uzasadniony. Zwłaszcza, kiedy na rozprawie pozwany stwierdzi, iż nie otrzymał towaru, a z firmą przewozową się nie kontaktował. Białoruski sąd nie przejmuje praktyki przekazania towaru przewoźnikowi bez pełnomocnictwa, ponieważ na Białorusi przekazanie jakichkolwiek przeczy odbywa się na podstawie pełnomocnictwa. Został nawet opracowany wzór takiego pełnomocnictwa.

Stąd, w celu skutecznego rozpatrzenia sporu w sądzie, należy wcześniej dopilnować, żeby klient przekazywał kopię listu przewozowego z notatką o otrzymaniu towaru. Przewoźnik, który odbiera towar, musi mieć przy siebie pełnomocnictwo na odebranie towaru (to może być nawet skan-kopia, wysłana droga mailową), a kupujący musi przekazywać dokumentalne potwierdzenie odebrania rzez niego towaru.

Przedstawione powyżej błędy, których dopuszczają się polscy przedsiębiorcy zawierając kontrakty eksportowe to tylko wybrane, z pośród znacznie szerszej listy. Jednak przestrzeganie proponowanych zasad pozwoli polskiej stronie zabezpieczyć się we współpracy z białoruskim kontrahentem oraz otrzymać wyrok sądowy na swoją rzecz w przypadku sądowego rozpatrzenia sporu. Dodatkowo należy zaznaczyć że podane zasady mogą być stosowane również przy zawarciu kontraktów z rosyjskim kontrahentem, zwłaszcza kiedy współpraca przewiduje kredyt kupiecki.

Valeryia Jelenskaja
prawnik Departamentu Wschodniego w Kancelarii Prawnej Chałas i Wspólnicy