Praca dla nieletnich w okresie wakacyjnym

Przeczytaj także: Zatrudnianie młodocianych. Co zmieniają najnowsze przepisy?

Zatrudnienie nieletniego

Osoby niepełnoletnie, wykonujące na rzecz pracodawcy pracę o charakterze sezonowym, mogą być zatrudnione zarówno na podstawie umów, regulowanych przez kodeks pracy, jak również na podstawie umów cywilnoprawnych. Do kontraktów kodeksowych zaliczyć możemy:

• umowę na okres próbny,
• umowę na czas określony,
• umowę na czas wykonania określonej pracy.

Umowami regulowanymi przez kodeks cywilny są natomiast:

• umowa zlecenia,
• umowa o dzieło.

W kodeksie pracy znaleźć można regulacje dotyczące pracy dzieci do ukończenia przez nie 16 roku życia - praca taka jednak może mieć jedynie charakter artystyczny, reklamowy lub sportowy, ponadto konieczna jest zgoda przedstawiciela ustawowego. Jeżeli więc przedsiębiorca chce zatrudnić nieletniego do pracy o innym charakterze, powinien pamiętać, że powinien on mieć ukończone 16 lat. Fakt ukończenia 16 roku jest szczególnie ważny - nastolatek nie może jedynie kończyć 16 lat w roku zatrudnienia.

Zatrudnienie nieletniego powyżej 16 roku życia na podstawie umowy o pracę

Kodeks zezwala na zatrudnienie młodzieży z przedziału wiekowego 16-18 lat jedynie do wykonywania prac lekkich. Zdefiniować je możemy jako takie, które nie powodują zagrożenia dla życia, zdrowia i rozwoju psychofizycznego osoby młodocianej. Pracodawca powinien sporządzić wykaz prac lekkich, wykonywanych w jego zakładzie pracy, a następnie zatwierdzić go u właściwego inspektora pracy i lekarza medycyny pracy.

Przy tworzeniu takiego wykazu można posiłkować się rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków i zatrudniania przy niektórych z tych prac. Nieletni może wykonywać prace wymienione w rozporządzeniu, jeżeli są one częścią jego przygotowania zawodowego, jednak do tego typu pracy nie stosuje się przepisów o zatrudnieniu młodocianych, a o przygotowaniu zawodowym.

W przypadku zatrudnienia młodocianego na podstawie umowy o pracę należy zapewnić mu badanie w zakresie medycyny pracy, a także szkolenie bhp, zarówno ogólne, jak i stanowiskowe.

Zatrudnienie nieletniego poniżej 16 roku życia na podstawie umowy o pracę

Jak zostało już wspomniane, nieletni poniżej 16 roku życia może wykonywać pracę o charakterze artystycznym, sportowym lub reklamowym, ponadto do zatrudnienia go niezbędna jest zgoda przedstawiciela ustawowego, a także właściwego inspektora pracy.

Aby uzyskać zgodę tego ostatniego, pracodawca musi złożyć odpowiedni wniosek, do którego załączy następujące dokumenty:

• orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
• pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
• opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej dotyczącą braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko pracy lub innych zajęć zarobkowych,
• opinię dyrektora szkoły, do której uczęszcza dziecko, dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko tego obowiązku w czasie wykonywania przez nie pracy lub innych zajęć zarobkowych.

Zatrudnienie nieletniego na podstawie umowy cywilnoprawnej

Pracodawca może zatrudnić nieletniego także na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Ta forma zatrudnienia pozwala na przykład na bardziej elastyczne regulowanie czasu pracy, jednak pozbawia niepełnoletniego pracownika wielu świadczeń zapewnianych przez kodeks pracy.
Ze względu na to, że osoby, które nie ukończyły 18 roku życia, nie mają pełnej zdolności do czynności prawnych, do zawarcia z nimi umowy cywilnoprawnej konieczna jest zgoda przedstawiciela ustawowego.

Podobnie, jak w przypadku umowy o pracę, pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia zatrudnionym osobom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.

Wymiar czasu pracy nieletnich

W okresie ferii szkolnych pracownik niepełnoletni nie może pracować w wymiarze czasu pracy, który przekracza 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Jeżeli pracownik nie ukończył jeszcze 16 lat, czas, w którym pracuje, nie może przekroczyć 6 godzin na dobę. Nie można ponadto zatrudniać osób niepełnoletnich w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Julita Podhorodecka Specjalista ds. Prawa pracy i Ubezpieczeń