Trochę leń jesteś ;)

1993.04.30 uchwała SN III CZP 47/93 OSNC 1993/11/202

Artykuł 42 § 1 k.c. nie może stanowić podstawy do ustanowienia kuratora dla
osoby prawnej mającej właściwe organy do reprezentowania jej interesów przy
dokonywaniu jednorazowej czynności prawnej.

Przewodniczący: sędzia SN S. Dmowski (sprawozdawca).
Sędziowie SN: G. Filcek, Z. Strus.

Sąd Najwyższy w sprawie z wniosku Przedsiębiorstwa Gospodarki Rolnej (...) w
E. o ustanowienie kuratora, po rozpoznaniu na posiedzeniu jawnym zagadnienia
prawnego przekazanego przez Sąd Wojewódzki w Elblągu, postanowieniem z dnia
10 marca 1993 r., do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c.:
"Czy jest możliwe ustanowienie kuratora dla osoby prawnej na podstawie
przepisu art. 42 § 1 k.c. w celu reprezentowania jej interesów podczas
jednorazowej czynności prawnej?"
p o d j ą ł następującą uchwałę:
Artykuł 42 § 1 k.c. nie może stanowić podstawy do ustanowienia kuratora dla
osoby prawnej mającej właściwe organy do reprezentowania jej interesów przy
dokonywaniu jednorazowej czynności prawnej.

Przedsiębiorstwo Gospodarki Rolnej (...) w E. wystąpiło do Sądu Rejonowego w
Elblągu z wnioskiem o ustanowienie kuratora w celu podjęcia czynności
prawnej związanej ze zbyciem nieruchomości na rzecz dyrektora wnioskodawcy.
Podniosło, że podpisanie stosownego aktu notarialnego wymaga ustanowienia
kuratora, gdyż u wnioskodawcy nie ma stanowiska zastępcy dyrektora.
Sąd Rejonowy w Elblągu postanowieniem z dnia 28 grudnia 1992 r. oddalił
wniosek, uznając, że nie ma przesłanek z art. 42 § 1 k.c. do jego
uwzględnienia.
Sąd Wojewódzki, rozpoznając zażalenie od tego postanowienia, przedstawił
Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia w trybie art. 391 k.p.c. zagadnienie
prawne przytoczone w sentencji uchwały. Nie zajął przy tym w tej kwestii
własnego stanowiska.

Udzielając odpowiedzi przytoczonej w sentencji uchwały Sąd Najwyższy miał na
uwadze, co następuje:
Artykuł 42 § 1 k.c. zawiera jednoznaczne postanowienie, że kuratora dla
osoby prawnej sąd ustanawia tylko wówczas, gdy osoba prawna nie może
prowadzić swoich spraw z braku powołanych do tego organów. O istnieniu
takiej sytuacji w niniejszej sprawie nie może być mowy, i to z dwóch
powodów. Przedsiębiorstwo będące wnioskodawcą ma po pierwsze właściwy organ,
a po drugie w konkretnym wypadku nie chodzi o niemożliwość prowadzenia jego
spraw, lecz o niemożliwość dokonania jednorazowej czynności prawnej z jej
dyrektorem, będącym organem przedsiębiorstwa. Rozwiązanie przyjęte w art. 42
§ 2 k.c. nie może odnosić się do takiej jednorazowej czynności prawnej
chociażby ze względu na uregulowanie zawarte w § 2 tego przepisu, w myśl
którego kurator powinien postarać się niezwłocznie o powołanie organów osoby
prawnej, a w razie potrzeby o jej likwidację. W okolicznościach konkretnego
wypadku sąd, ustanawiając kuratora, nie mógłby nałożyć na niego żadnego z
wymienionych w tym przepisie obowiązków.
Okoliczność podniesiona w zażaleniu, że inne sądy, w podobnych wypadkach,
ustanawiają kuratorów, jest bez znaczenia dla wykładni art. 42 k.c.
Podstawy do ustanowienia kuratora nie można dopatrzyć się też w unormowaniu
kwestii sprzedaży mieszkań wraz budynkami gospodarczymi, garażami i
przynależnymi do nich gruntami w ustawie z dnia 19 października 1991 r. o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa oraz o zmianie
niektórych ustaw (Dz. U. Nr 107, poz. 464 z późn. zm.). Z ustawy tej nie
wynika bowiem, że po przejęciu przez Agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa
nieruchomości znajdujących się dotychczas w zarządzie państwowych jednostek
organizacyjnych wygasa możliwość sprzedaży mieszkań i praw pierwszeństwa do
ich nabycia przez pracowników, emerytów i rencistów będących najemcami tych
lokali. Nie ma też podstaw do wyciągnięcia wniosku (chociażby praktyka była
odmienna), że do czasu przejęcia nieruchomości przez Agencję prowadzenie
sprzedaży mieszkań należy - na zasadzie wyłączności - do dyrekcji
przedsiębiorstw gospodarki rolnej. Wniosek taki nie wynika ani z przepisu
art. 27 cyt. ustawy stanowiącego, że sprzedaż i nabywanie nieruchomości
prowadzi Agencja lub upoważniony przez nią w drodze umowy zlecenia inny
podmiot, w tym gmina, ani też z przepisu przejściowego - art. 52 cyt.
ustawy, zwłaszcza zaś jego ust. 1, przewidującego, że z dniem wejścia w
życie ustawy uprawnienia wynikające z art. 42 pkt 1 cyt. ustawy przysługują
państwowym gospodarstwom rolnym do czasu przejęcia mienia przez Agencję. W
tym przepisie nie mówi się o sprzedaży, lecz o wydzielaniu zasobów w celu
sprzedaży.
Nieustanowienie kuratora w okolicznościach wynikających z materiału
dowodowego nie pozbawi zatem ani przedsiębiorstwa możliwości działania, ani
też dyrektora możliwości nabycia mieszkania zajmowanego przez niego
dotychczas w charakterze najemcy.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy podjął uchwałę o treści przytoczonej
w sentencji (art. 391 § 1 k.p.c.).