Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Islandii o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Islandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzonej w Reykjaviku dnia 19 czerwca 1998 r., podpisanego w Reykjaviku dnia 16 maja 2012 r.

inflacyjnej oraz deficytu obrotów bieżących, który w 2006 r. osiągnął rekordowe
25% PKB. Bank centralny, analizując rozwój sytuacji, rozpoczął w 2004 r.
zacieśnianie polityki monetarnej. Podnoszenie stóp procentowych uczyniło
z korony islandzkiej atrakcyjny przedmiot inwestycji i pomagało stabilizować jej
wysoki kurs.
Kłopoty zaczęły się w drugiej połowie 2007 r., kiedy pogorszenie
międzynarodowej sytuacji finansowej znacznie ograniczyło islandzkim bankom
dostęp do rynków kapitałowych. Rynek hurtowy również wykazywał cechy
ograniczonej płynności. W rezultacie braku możliwości finansowania deficytu
obrotów bieżących oraz sektora bankowego wiosną 2008 r. nastąpiła mocna
dewaluacja korony islandzkiej i równie silny wzrost inflacji. W 2009 r. gospodarka
islandzka znalazła się na granicy niewypłacalności. Mimo podejmowanych przez
administrację działań antykryzysowych (m.in. próby stworzenia nowego systemu
finansowego w oparciu o formułę małych banków ze wzmocnionym nadzorem,
kompleksowego przejęcia depozytów przez nowy system bankowy, dopuszczenia
prywatyzacji instrumentów zachęcających banki zagraniczne do wejścia na
islandzki rynek, ograniczenia kosztów fiskalnych), proces rekonstrukcji
gospodarczej Islandii przebiega dosyć powolnie.
2. Rynek pracy w Republice Islandii
Wzajemny handel między Polską a Islandią po naszej akcesji do UE opiera się na
Umowie o Europejskim Obszarze Gospodarczym wraz z poprawkami
wynikającymi z rozszerzenia EOG o 10 krajów nowo przystępujących. Umowa
wraz z poprawkami jest stosowana prowizorycznie od dnia 1 maja 2004 r. (weszła
w życie dnia 6 grudnia 2005 r.).
W związku ze zmianą reżimu handlowego w handlu z Islandią, wynikającą
z akcesji Polski do UE:
− w odniesieniu do handlu artykułami przemysłowymi z Islandią, to jego zasady
zostały w ramach Umowy o wolnym handlu Polska – EFTA wynegocjowane na
wzór umów o wolnym handlu, jakie Unia Europejska zawarła z państwami
EFTA (w przypadku Islandii na wzór Umowy o EOG), tzn. bezcłowy dostęp do
wzajemnych rynków. Dzięki temu Polska, stając się członkiem Unii
Europejskiej, zachowała taki sam reżim handlowy z Islandią, jaki obowiązywał
przed akcesją, czyli pełną liberalizację wzajemnego handlu artykułami
3

przemysłowymi. W tym zakresie nie wystąpił problem przenoszenia koncesji,
− w odniesieniu do handlu artykułami rolnymi strona polska w ramach negocjacji
w sprawie rozszerzenia Europejskiego Obszaru Gospodarczego przyjęła
warunki handlu artykułami rolnymi przetworzonymi określone w Protokole 2
i Protokole 3 Umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Są one zbliżone
do warunków określonych Protokołem A do Umowy o wolnym handlu Polska –
EFTA,
− w odniesieniu do handlu artykułami rybnymi wzajemny handel UE – Islandia
został rozszerzony o kontyngent wynegocjowany w ramach rozszerzenia EOG.
Dodatkowy kontyngent przyznany jest jednak wszystkim członkom UE.
Z dniem 1 maja 2006 r. Islandia zniosła wszelkie ograniczenia w dostępie do rynku
pracy dla obywateli nowych państw członkowskich UE, w tym Polski.
Bardzo dobra atmosfera polityczna i doskonała dotąd współpraca gospodarcza
stanowią dobrą podstawę dalszego wzrostu wzajemnej wymiany handlowej,
aczkolwiek po stronie islandzkiej występują naturalne bariery ograniczające
w postaci niewielkiego z natury popytu wewnętrznego i mało zróżnicowanej
podaży na eksport oraz relatywnie dużych kosztów transportu.
Ograniczony zakres asortymentowy produkcji islandzkiego przemysłu powoduje,
że znaczna część małych ilościowo potrzeb konsumpcyjnych i inwestycyjnych
społeczeństwa zaspokajana jest w drodze importu. Jest to szeroka asortymentowo
gama produktów, ale o ograniczonej liczbą ludności wielkości popytu. Stwarza to
konieczność organizacji łączonych dostaw szeregu artykułów konsumpcyjnych
(codziennego i trwałego użytku) w ramach jednej wysyłki.
3. Polsko-islandzkie obroty towarowe (w mln USD)

Dynamika

2006
2007
2008
2009
2010
(%)

Obroty
179,1 180,0 229,5 101,3 123,2 123

Eksport
98,4 125,2 142,1 39,0 31,4 80

Import
80,7 54,8 87,4 62,3 91,8 150

Saldo
17,6 70,3 54,7 -23,3 -60,4 -

Według danych statystycznych za 2008 r. w obrotach towarowych z Islandią Polska
zanotowała nadwyżkę w wysokości 54,7 mln USD. W imporcie (87,4 mln USD)
dominowały metale nieszlachetne (41,6% wielkości importu ogółem), ryby
4

i surowiec rybny (38%) oraz produkty przemysłu chemicznego (16%). Największą
zmianą w polskim imporcie w 2008 r. był wzrost o 159% importu metali
nieszlachetnych. Polski eksport w omawianym okresie wzrósł w stosunku do
2007 r. Polska wyeksportowała do Islandii towary o łącznej wartości 142,1 mln
USD. Dominującym składnikiem polskiego eksportu były oleje ropy naftowej
(39,4% wartości eksportu ogółem). Istotnym elementem były również jednostki
pływające (28,2%) oraz wyroby metalurgiczne (14%).
Wobec głębokiej recesji gospodarki w Islandii, połączonej z płytkością
islandzkiego rynku oraz silną deprecjacją lokalnej waluty, nastąpiło znaczne
ograniczenie wymiany towarowej w latach 2009 i 2010. Ograniczenie handlu
dotknie w przyszłości w większym stopniu polskiego eksportu niż importu. Spadek
eksportu będzie szczególnie widoczny w przypadkach, w których współpraca
handlowa nie jest oparta na kontraktach długoterminowych.
Dane statystyczne za 2009 r. potwierdzają powyższą prognozę, gdyż pokazują
wyhamowanie zarówno po stronie eksportu, jak i importu. Z uwagi na kryzys
finansowy i gospodarczy, w którym znajduje się Islandia, rozwijanie współpracy
handlowej w 2009 r. było niezwykle trudne. Bardzo silna deprecjacja islandzkiej
korony, duża inflacja oraz bardzo silny wzrost zadłużenia zewnętrznego znacznie
ograniczyły możliwości współpracy z islandzkimi firmami. Łącznie obroty
w 2009 r. spadły o 56% w porównaniu z 2008 r. i wyniosły 101,3 mln USD, przy
czym eksport wyniósł 39 mln USD (spadek o 73% w porównaniu z 2008 r.),
a import 62,3 mln USD (spadek o 29% w porównaniu z 2008 r.). Dominującym
składnikiem polskiego eksportu do Islandii w 2009 r. były metale nieszlachetne
(5,95% wartości eksportu ogółem), jednostki pływające (3,97%) oraz oleje ropy
naftowej (5,12%). Największą zmianą w polskim eksporcie w 2009 r. był spadek
o
26% eksportu wyrobów przemysłu elektromaszynowego. W imporcie
dominowały ryby (blisko 28% wielkości importu ogółem), wyroby nieszlachetne
i wyroby z metali nieszlachetnych (6,59%) oraz produkty przemysłu chemicznego
(4,69%).
Wg danych statystycznych za 2010 r. obroty towarowe między Polską a Islandią
wyniosły 123,2 mln USD. Oznacza to wzrost o 23% w stosunku do 2009 r. Polski
eksport wyniósł 31,4 mln USD (spadek o 20%), a import z Islandii – 91,8 mln USD
(wzrost o 50% w stosunku do 2009 r.). W 2010 r. problemem w przypadku importu
5

usług i produktów z Polski był utrzymujący się niski poziom islandzkiej korony.
Dominującym składnikiem polskiego importu były ryby, wyroby z metali
nieszlachetnych oraz produkty przemysłu chemicznego. W polskim eksporcie były
to urządzenia mechaniczne i elektryczne, wyroby z metali nieszlachetnych,
tworzywa sztuczne i zwierzęta żywe.
Wg danych statystycznych za 5 miesięcy 2011 r. obroty towarowe między Polską
a Islandią wyniosły 76,7 mln USD. Oznacza to wzrost o 71% w stosunku do
analogicznego okresu 2010 r. Polski eksport wyniósł 19,1 mln USD (wzrost o 59%
w stosunku do analogicznego okresu 2010 r.), a import z Islandii – 57,7 mln USD
(wzrost o 76% w stosunku do analogicznego okresu 2010 r.).

III. Krótka charakterystyka projektu Protokołu
Protokół ma na celu doprowadzenie do zmiany stosowanej w obowiązującej
Umowie metody ogólnej unikania podwójnego opodatkowania dochodów
osiąganych przez rezydentów polskich ze źródeł położonych na terytorium
Republiki Islandii, z metody proporcjonalnego odliczenia na metodę wyłączenia
z progresją (art. 1 projektu).
Ponadto Protokół rozszerza art. 26 Konwencji na tzw. pełną klauzulę wymiany
informacji podatkowych. Obowiązująca Umowa w art. 26 zawiera skróconą wersję
przepisów dotyczących wymiany informacji. Konwencja rozszerzona została m.in.
o przepisy umożliwiające żądanie informacji, nawet jeżeli drugie Umawiające się
Państwo nie potrzebuje ich do własnych celów, oraz informacji znajdujących się
w posiadaniu instytucji finansowych i banków.
Zmiana ta jest zgodna z obowiązującą treścią Modelowej Konwencji OECD.

IV. Skutki wejścia w życie Protokołu
Podmioty prawa krajowego, których dotyczy Protokół
Minister Finansów będzie sprawował nadzór nad realizacją Protokołu.
Przepisy Protokołu będą miały zastosowanie do wszystkich przedsiębiorstw i osób
fizycznych uczestniczących w dwustronnych stosunkach między Rzecząpospolitą
Polską a Republiką Islandii oraz do organów polskiej administracji podatkowej
stosujących postanowienia Protokołu w polsko-islandzkich stosunkach
gospodarczych.
6

Następujące akty prawne są związane z przedmiotowym projektem:
– ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U.
z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.),
– ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych
(Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.),
– ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r.
poz. 749),
– ustawa z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
(Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954, z późn. zm.).
Zmiana postanowień Umowy będzie neutralna w zakresie skutków budżetowych,
gospodarczych, finansowych, politycznych i prawnych.
Szacuje się, iż wejście w życie Protokołu nie pociągnie za sobą skutków
budżetowych w
odniesieniu do kwestii przedstawionych w uzasadnieniu.
Rozszerzenie klauzuli wymiany informacji podatkowej w Protokole stanowi ważne
narzędzie dla organów podatkowych w zakresie uzyskiwania informacji
niezbędnych do prawidłowego określania podstawy opodatkowania, co będzie miało
pozytywny wpływ na skuteczność weryfikacji deklarowanych podatków.
W celu realizacji Protokołu nie jest wymagane przyjęcie żadnych środków
prawnych.

V. Tryb związania Rzeczypospolitej Polskiej Protokołem
Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy z dnia 14 kwietnia 2000 r. o umowach
międzynarodowych (Dz. U. Nr 39, poz. 443, z późn. zm.) związanie
Rzeczypospolitej Polskiej przedmiotowym Protokołem nastąpi w drodze ratyfikacji,
za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie, ponieważ Protokół ten spełnia przesłanki
określone w art. 89 ust. 1 pkt 5 oraz art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
z dnia 2 kwietnia 1997 r.





04/08/BS
7