Rządowy projekt ustawy w sprawie spłaty niezaspokojonych należności przedsiębiorców za niektóre prace, wynikających z realizacji udzielonych zamówień publicznych

2.

Projekt zmiany planu, o którym mowa w ust. 1, podlega,
w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy:
1) uzgodnieniu z:
a) ministrem
właściwym do spraw transportu,
b) ministrem właściwym do spraw finansów publicznych
w zakresie finansowym;
2) zaopiniowaniu przez ministra właściwego do spraw rozwoju
regionalnego w zakresie środków przeznaczonych na realizację
inwestycji finansowanych z programów operacyjnych ujętych
w wykazie, o którym mowa w art. 122 ust. 1 pkt 2 lit. b ustawy
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U.
Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.7)).
3. Przepis art. 39n ust. 5 ustawy z dnia 27 października 1994 r.
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym stosuje się
odpowiednio.

Art. 7. Przepisy art. 3 ust. 1 stosuje się także do wykonawców, w stosunku do
których przesłanki określone w tym przepisie nastąpiły przed dniem wejścia w życie
ustawy.

Art. 8. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.




                                                           
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 161, poz. 1078
i Nr 182, poz. 1228 oraz z 2011 r. Nr 5, poz. 13, Nr 28, poz. 143, Nr 87, poz. 484, Nr 234, poz. 1386
i Nr 240, poz. 1429. 
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 32, poz. 159,
Nr 45, poz. 235, Nr 135, poz. 789, Nr 142, poz. 829, Nr 185, poz. 1092 i Nr 232, poz. 1377 oraz
z 2012 r. poz. 472. 
3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 239, poz. 1593
oraz z 2011 r. Nr 85, poz. 459, Nr 106, poz. 622, Nr 112, poz. 654, Nr 120, poz. 690, Nr 131, poz. 764,
Nr 132, poz. 766, Nr 153, poz. 902, Nr 163, poz. 981, Nr 171, poz. 1016, Nr 199, poz. 1175, Nr 204,
poz. 1195 i Nr 232, poz. 1378. 
4) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, Nr 227, poz. 1367
i Nr 228, poz. 1368. 
 
5
                                                                                                                                                                              
5) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 155, poz. 1037,
Nr 230, poz. 1509 i Nr 257, poz. 1724, z 2011 r. Nr 85, poz. 458, Nr 106, poz. 622, Nr 138, poz. 810,
Nr 142, poz. 828, Nr 199, poz. 1175, Nr 205, poz. 1210, Nr 232, poz. 1377 i Nr 234, poz. 1391 oraz
z 2012 r. poz. 173. 
6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 273,
poz. 2703, z 2005 r. Nr 155, poz. 1297 i Nr 172, poz. 1440, z 2006 r. Nr 12, poz. 61, z 2007 r. Nr 23,
poz. 136 i Nr 99, poz. 666, z 2008 r. Nr 218, poz. 1391, z 2009 r. Nr 3, poz. 11, Nr 19, poz. 101, Nr 86,
poz. 720, Nr 115, poz. 966, Nr 143, poz. 1164, Nr 157, poz. 1241 i Nr 223, poz. 1776 oraz z 2011 r.
Nr 222, poz. 1321 i Nr 234, poz. 1387. 
7) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 96, poz. 620,
Nr 123, poz. 835, Nr 152, poz. 1020, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726 oraz z 2011 r. Nr 185,
poz. 1092, Nr 201, poz. 1183, Nr 234, poz. 1386, Nr 240, poz. 1429 i Nr 291, poz. 1707.











































 
 
6
UZASADNIENIE

Obowiązujące przepisy prawa w sposób niewystarczający chronią interesy
przedsiębiorców w kontraktach na roboty budowlane realizowane w ramach zamówień
publicznych.
Charakterystyczny dla inwestycji realizowanych przez Generalną Dyrekcję Dróg
Krajowych i Autostrad (GDDKiA) na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia
2004 r. – Prawo zamówień publicznych jest fakt, iż konieczne jest poleganie na wiedzy,
doświadczeniu, potencjale technicznym, osobach zdolnych do wykonania zamówienia
lub zdolnościach finansowych innych podmiotów niż wykonawca. Podmiot, który
udostępnia swój potencjał, nie jest związany stosunkiem prawnym z zamawiającym –
nie ma statusu wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Natomiast budowa dróg publicznych to często kosztowne i skomplikowane inwestycje,
których realizacja wymaga zaangażowania wielu podmiotów prowadzących działalność
gospodarczą nie tylko z zakresu wykonywania robót budowlanych lecz również dostaw
materiałów budowlanych, świadczenia usług i wszelkich innych czynności niezbędnych
do realizacji zamówienia publicznego, w rozumieniu art. 2 pkt 13 ustawy z dnia
29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych, którego przedmiotem są roboty
budowlane w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
W praktyce na rynku usług budowlanych występują coraz częściej przypadki
nieregulowania lub nieterminowego regulowania należności za wykonane świadczenia
dotyczące robót budowlanych, w szczególności wobec przedsiębiorców występujących
w procesie inwestowania w charakterze podwykonawców. Odnosi się to często do
należności za roboty budowlane wykonywane przez małych i średnich przedsiębiorców,
których kontrahentami są generalni wykonawcy, na ogół duże przedsiębiorstwa
budowlane - spółki akcyjne lub z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawiające
swoją sytuację finansową jako bardzo dobrą. Taki status wzbudza zaufanie u mających
z nimi współpracować małych i średnich przedsiębiorców. Okazuje się jednak, że
sytuacja finansowa tych firm nie jest tak korzystna jak spodziewali się tego
podwykonawcy zawierający z nimi umowę w przeświadczeniu, że takie podmioty
gospodarcze mają niezachwianą pozycję nie tylko na krajowym rynku budowlanym.
Mają miejsce sytuacje gdy zgłaszane są wnioski o ogłoszenie upadłości wykonawców
będących kontrahentami małych i średnich przedsiębiorców. Takie wydarzenia
przyczyniają się do utraty płynności finansowej wielu podwykonawców
i w konsekwencji prowadzą do zwolnień pracowników i ich upadłości. Należy zatem
dostrzec, że opisane powyżej negatywne zjawisko gospodarcze wywiera wpływ nie
tylko na przedsiębiorców realizujących zamówienia publiczne, lecz również na ich
licznych pracowników, którzy także ponoszą konsekwencje dramatycznej sytuacji
finansowej w jakiej zostaje postawiony ich pracodawca. W przypadku nieuregulowania
przez wykonawcę należności na rzecz podwykonawców sytuacja prawna
podwykonawców kształtuje się niekorzystnie. Obecnie wraz z upadłością wykonawcy
realizującego zamówienie publiczne na roboty budowlane, przedsiębiorcy będący
podwykonawcami muszą zadowolić się zaspokojeniem swoich roszczeń z masy
upadłości. Wobec powyższego przedsiębiorcy nie mają pewności, czy po zakończeniu
długotrwałych postępowań sądowych będą mogli wyegzekwować zasądzone od
nierzetelnych dłużników należności z tytułu wykonanych prac wynikających z realizacji
udzielonego zamówienia publicznego.
Opóźnienia w spłacie należności przez wykonawców inwestycji drogowych
niekorzystnie wpływają nie tylko na sytuację podwykonawców lecz również na sytuację
strony publicznej – GDDKiA działającej jako statio fisci Skarbu Państwa.
Zjawisko nieregulowania w terminie płatności na rzecz podwykonawców przyczynia się
do opóźnień w realizacji umów zawartych przez GDDKiA i tym samym powoduje
opóźnienie w realizacji celu publicznego jakim jest budowa dróg. Zatem jest to
działanie niepożądane nie tylko z ekonomicznego punktu widzenia lecz również ze
względu na negatywny wpływ na szybkość realizacji tego celu a więc na wykonywanie
obowiązku nałożonego przez ustawodawcę na państwo.
Budowa dróg jako jeden z celów publicznych ma fundamentalne znaczenie dla rozwoju
kraju zarówno pod względem ekonomicznym, jak również ze względu na konieczność
zapewniania społeczeństwu godnych warunków komunikacyjnych. Pomimo działań na
rzecz stworzenia w Polsce bardziej zrównoważonego systemu transportowego,
z większym udziałem kolei, transportu morskiego i śródlądowego w rynku
przewozowym, należy oczekiwać, że transport drogowy zachowa swoją dominującą
rolę. Transport drogowy, ze względu na swoją rolę w obsłudze przewozów ładunków,
stanowi niezwykle istotny element gospodarki, w tym także element rynku pracy. Na
przestrzeni dziesięciu lat udział transportu samochodowego w przewozach towarów
wzrósł trzykrotnie pomimo faktu, iż w tym samym okresie czasu rozwój infrastruktury
2
 
 
drogowej był znacznie wolniejszy. Przewiduje się, że do 2020 roku przewozy ładunków
transportem drogowym będą wzrastać o 1,6 – 2,1% rocznie, a zapotrzebowanie na
przewozy samochodowe ładunków polskiego handlu zagranicznego wzrośnie
o 150 – 190%. Należy więc oczekiwać dalszej silnej presji na mocno już
wyeksploatowaną i niedoinwestowaną sieć drogową w Polsce. Dostępność
komunikacyjna Polski kształtuje się na poziomie 75% średniej dla UE-27. W interesie
Polski jest jak najszybsze stworzenie sprawnych połączeń transportowych z resztą
Europy za pomocą nowoczesnej sieci autostrad, dróg ekspresowych oraz innych dróg
krajowych. Wyzwaniem jest również zapewnienie spójności terytorialnej kraju. Brak
dobrej spójności terytorialnej sprzyja też utrzymywaniu się dużych różnic rozwojowych
pomiędzy poszczególnymi częściami kraju. Ponadto należy podkreślić, że stan
infrastruktury drogowej jest uważany za ważną barierę rozwoju przedsiębiorczości
w Polsce. Ze względu na tranzytowe położenie Polski, szlaki komunikacyjne powinny
odgrywać bardzo istotną rolę w obsłudze transportu międzynarodowego.
Mając na uwadze powyższe, proponowana regulacja ma na celu zapobieganie
negatywnym skutkom finansowym niezrealizowania przez generalnego wykonawcę
płatności na rzecz podwykonawców, szkodliwym nie tylko dla podwykonawców, ale
także dla gospodarki kraju.
Realizacja zamówienia publicznego nie powinna odbywać się kosztem małych
i średnich przedsiębiorców, których słabsza pozycja na rynku jest niejednokrotnie
wykorzystywana przez ich kontrahentów.
Projektowana regulacja dotyczyć będzie wszczętych przez GDDKiA postępowań
o udzielenie zamówienia publicznego oraz udzielonych zamówień publicznych na
roboty budowlane przed dniem wejścia w życie projektowanej ustawy oraz o ile
GDDKiA nadal dysponuje zabezpieczeniem, o którym mowa w art. 147 ustawy –
Prawo zamówień publicznych. W odniesieniu do przedsiębiorców projektowana ustawa
obejmie tych, którzy wykonali prace związane z realizacją tego zamówienia na
podstawie umowy zawartej z wykonawcą i nie otrzymali od tego wykonawcy należnego
wynagrodzenia. Ustawa nie zawiera katalogu umów jakie wykonawca może zawierać
z przedsiębiorcami, uczestniczącymi w procesie realizacji zamówienia publicznego,
w związku z tym uznaje się, iż ustawa dotyczyć będzie m.in. umów na roboty
budowlane, dostawy wszelkiego rodzaju materiałów a także świadczenia wszelkich
usług, które są związane z realizacją danego zamówienia publicznego.
3