Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy - Prawo łowieckie

informacji do raportów dla Komisji Europejskiej o wydanych odstępstwach na
czynno ci zakazane w stosunku do gatunków chronionych na terenie parków
narodowych.
Art. 56a
Ze względu na poważne szkody wyrządzane w gospodarstwach przez niektóre gatunki
w sposób powszechny, tj. bobra europejskiego, kormorana czarnego oraz czapli siwej,
jak również na zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa powszechnego w wyniku
zalewania terenów przez bobra europejskiego, zaproponowano okre lenie ogólnego
odstępstwa od zakazów w stosunku do tych gatunków – w zarządzeniu regionalnego
dyrektora ochrony rodowiska. W tych przypadkach nie będzie konieczno ci
uzyskiwania indywidualnych zezwoleń na odstępstwo od zakazów. Odstępstwo
wydawane byłoby na okres do 5 lat, po spełnieniu przesłanek do wydania derogacji
i warunków, okre lonych w art. 9 Dyrektywy Ptasiej oraz art. 16 Dyrektywy
Siedliskowej, mających odzwierciedlenie w tre ci zarządzenia, tj. wskazanych w ust. 2
i 4. Jednocze nie realizacja odstępstw podlegałaby kontroli oraz obowiązkowi
przekazywania sprawozdań z wykonanych czynno ci do organów ochrony przyrody, co
jest także wymagane przez art. 9 Dyrektywy Ptasiej oraz art. 16 Dyrektywy
Siedliskowej. Zakres obowiązywania przepisów zarządzenia w przypadku kormorana
czarnego i czapli siwej został ograniczony do terenu stawów rybnych uznanych za
obręby hodowlane, gdzie głównie gatunki te wyrządzają szkody.
Art. 58
Zmiany wprowadzone w art. 58 ust. 1 – 3 ustanawiają system monitorowania
przypadkowego chwytania lub zabijania gatunków zwierząt objętych ochroną cisłą
oraz wydry, która w przepisach prawa krajowego nie jest zaliczona do gatunków
zwierząt objętych ochroną cisłą, ale jest ujęta w załączniku IV lit. a Dyrektywy
Siedliskowej. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 12 ust. 4 Dyrektywy Siedliskowej
„Państwa Członkowskie ustanawiają system monitorowania przypadkowego chwytania
lub zabijania gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a). W wietle
zebranych informacji Państwa Członkowskie podejmują dalsze badania lub rodki
ochronne, wymagane w celu zapewnienia, aby przypadkowe chwytanie i zabijanie nie
miało znacznego negatywnego wpływu na te gatunki.”.
 
11
 
Art. 60a
Proponowana zmiana ma na celu usunięcie luki w transpozycji do prawa krajowego
norm wynikających z art. 6 ust. 1 i 2 Dyrektywy Siedliskowej, zgodnie z którym
Państwa Członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na
specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk
gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały
wyznaczone takie obszary, o ile to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do
celów tej dyrektywy. Do polskiego prawodawstwa art. 6 ust. 2 został wdrożony przez
szereg uzupełniających się regulacji, przede wszystkim art. 36, art. 37 oraz art. 60
ustawy. Jednakże art. 60, który jako jedyny obejmuje nieantropogeniczne zmiany
w rodowisku, nie dotyczy siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem
zainteresowania Wspólnoty.
Zgodnie z zaproponowaną zmianą, regionalny dyrektor ochrony rodowiska, a na
obszarach morskich Generalny Dyrektor Ochrony rodowiska, będzie zobowiązany do
podejmowania działań w celu zapewnienia trwałego zachowania siedlisk
przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, eliminowania
przyczyn powstawania zagrożeń oraz poprawy ich stanu ochrony, analogicznie jak
w przypadku gatunków objętych ochroną.
Art. 75 ust. 3
Zmiana art. 75 ust. 3 ustawy wynika z proponowanego brzmienia art. 56 ust. 8 i 8b.
Art. 111
Zmiana brzmienia art. 111 ustawy przewiduje przypisanie kompetencji, w zakresie
obowiązku sporządzania projektu programu ochrony i zrównoważonego użytkowania
różnorodno ci biologicznej wraz z projektem planu działań, ministrowi wła ciwemu do
spraw rodowiska w miejsce Generalnego Dyrektora Ochrony rodowiska. Zmiana ta
wynika z faktu, że organem odpowiedzialnym za wdrażanie w Polsce postanowień
Konwencji o ochronie różnorodno ci biologicznej, sporządzonej w Rio de Janeiro dnia
5 czerwca 1992 r. (Dz. U. z 2002 r. Nr 184, poz. 1532), jest minister wła ciwy do spraw
rodowiska.


 
12
 
Art. 120
Zgodnie z Dyrektywą Siedliskową (art. 22 pkt 2) i Dyrektywą Ptasią (art. 11) Państwa
członkowskie zapewniają, aby celowe wprowadzenie do stanu dzikiego dowolnego
gatunku, który nie jest rodzimy na ich terytorium, było uregulowane w taki sposób, aby
nie zaszkodzić siedliskom przyrodniczym w obrębie ich naturalnego zasięgu lub dzikiej
rodzimej faunie i florze. W celu usprawnienia systemu kontroli wprowadzania
gatunków obcych do rodowiska przyrodniczego zaproponowano poniższe zmiany.
Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 120 ustawy zezwolenia na odstępstwa od zakazów
w stosunku do gatunków obcych, o których mowa w art. 120 ust. 2, wydaje Generalny
Dyrektor Ochrony rodowiska. Przedmiotowa zmiana przenosi obowiązek wydawania
tych zezwoleń na regionalnych dyrektorów ochrony rodowiska, poza czynno cią
polegającą na sprowadzaniu gatunków obcych do kraju oraz powiązanych z tym
czynno ci. Terenowe organy dysponują większą wiedzą na temat stopnia zagrożenia
w regionie, które może spowodować dany gatunek obcy w przypadku wydania
zezwolenia na czynno ci zakazane. Wprowadzenie obowiązku przesyłania sprawozdań
z wydanych zezwoleń umożliwi większą kontrolę nad gatunkami obcymi, które mogą
stać się zagrożeniem dla gatunków rodzimych lub siedlisk przyrodniczych.
W zaproponowanym przepisie zasięgnięcie opinii Państwowej Rady Ochrony Przyrody
nie będzie wymogiem obowiązkowym, będzie się natomiast odbywać na ogólnych
zasadach. Organ wydający zezwolenie będzie mógł zasięgnąć opinii Państwowej Rady
Ochrony Przyrody lub regionalnej rady ochrony przyrody, gdy będzie zachodziła taka
potrzeba. Wprowadzone zostały również przepisy umożliwiające kontrolę realizacji
zezwoleń w zakresie spełnienia warunków w nich zawartych. Zaproponowana zmiana
usprawni rozpatrywanie wniosków o wydanie zezwolenia na odstępstwa od zakazów,
o których mowa w art. 120 ust. 2, a tym samym wpłynie pozytywnie na realizację
ochrony gatunków rodzimych i siedlisk przyrodniczych przed inwazyjnymi gatunkami
obcymi.
Zrezygnowano z obowiązku dołączania do wniosku o wydanie zezwolenia na czynno ci
zakazane w stosunku do gatunków obcych opinii lub orzeczenia lekarsko-
-weterynaryjnego lekarza weterynarii, stwierdzających spełnienie przez wnioskodawcę
warunków przetrzymywania gatunków, odpowiadających ich potrzebom biologicznym.
Warunki te będą okre lane w zezwoleniach, zgodnie z art. 120 ust. 2c pkt 5 ustawy,
 
13
 
więc ich spełnienie będzie konieczne jedynie w przypadku decyzji zezwalającej na
przetrzymywanie gatunków obcych.
Przepisy karne
W zakresie rozdziału 11 ustawy „Przepisy karne” wprowadzone zostały zmiany mające
na celu stworzenie spójnego systemu ochrony gatunkowej, o którym mowa w art. 12
Dyrektywy Siedliskowej i art. 5 Dyrektywy Ptasiej. Wykonanie czynno ci zakazanych
w stosunku do ro lin, zwierząt lub grzybów objętych ochroną gatunkową, bez
odpowiedniego zezwolenia, będzie jak dotychczas podlegało karze aresztu lub grzywny.
Natomiast brzmienie samego zakazu (art. 51 ust. 1 i art. 52 ust. 2), a nie przepisu
karnego, będzie okre lało, czy zakazane jest wykonywanie tej czynno ci w sposób
umy lny, czy również nieumy lny. Dotychczas jedynie ten, kto naruszył zakazy
w stosunku do gatunków chronionych w sposób umy lny, niezależnie od brzmienia
zakazu, podlegał ww. karze.
Ponadto wykroczeniem będzie również umy lne naruszenie zakazów w stosunku do
produktów z fok (art. 127 pkt 2 lit. f). Zgodnie z art. 6 rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (WE) nr 1007/2009 z dnia 16 wrze nia 2009 r. w sprawie handlu
produktami z fok, zachodzi potrzeba ustanowienia przez kraje członkowskie sankcji,
mających zastosowanie w przypadku naruszenia przepisów rozporządzenia. Państwa
członkowskie zostały zobowiązane do powiadomienia Komisji Europejskiej o wpro-
wadzeniu przepisów dotyczących sankcji do dnia 20 sierpnia 2010 r.
Jednocze nie wszystkie 5 gatunków fok (Phocidae), objętych załącznikiem II lit. a
Dyrektywy Siedliskowej: foka szara (Halichoerus grypus), mniszka ródziemnomorska
(Monachus monachus), foki obrączkowane (Phoca hispida bottnica i Phoca hispida
saimensis), foka pospolita (Phoca vitulina), są objęte również przepisami
rozporządzenia nr 1007/2009. „Foka” zgodnie z definicją z ww. rozporządzenia oznacza
osobniki wszystkich gatunków płetwonogich: fokowate/foki (Phocidae), uchatkowate
(Otariidae) i morsowate (Odobenidae). Dwa spo ród ww. gatunków: Monachus
monachus i Phoca hispida saimensis wymieniono również w załączniku IV lit. a
Dyrektywy Siedliskowej. Wprowadzenie odpowiednich sankcji za prowadzenie
nielegalnych działań komercyjnych z udziałem wszystkich gatunków fok przyczyni się
więc również do implementacji Dyrektywy Siedliskowej, a jednocze nie zapewni
spełnienie wymogu wynikającego z ww. rozporządzenia.
 
14
 
Zmiana organu w art. 130 ust. 1 i 4 ustawy wynika ze zmiany kompetencji
w proponowanym art. 120. Przepis art. 130 ust. 4 został ponadto uzupełniony
o możliwo ć zarządzenia nie tylko u miercenia zwierząt, lecz również zniszczenia
ro lin lub grzybów gatunków obcych na koszt skazanego, w przypadku ukarania za
wykroczenia okre lone w art. 131 pkt 4a i 10.

Zmiany do ustawy z dnia 13 października 1995 r. – Prawo łowieckie
Art. 37 ust. 1 i art. 44
Zmiana brzmienia art. 37 ust. 1 i art. 44 ustawy – Prawo łowieckie wynika
z konieczno ci pełnego wdrożenia Dyrektywy Ptasiej, tj. art. 6 i art. 9 ust. 2 lit. c i e tej
dyrektywy, przez wprowadzenie kontroli przedsiębiorców wykonujących działalno ć
gospodarczą w zakresie obrotu zwierzyną żywą oraz obrotu tuszami zwierzyny i ich
czę ciami (art. 37 ust. 1), rozszerzenie tre ci zezwoleń ministra wła ciwego do spraw
rodowiska na odstrzał lub odłów zwierząt łownych do okre lonych celów o okre lenie
warunków minimalizujących negatywne oddziaływanie odstrzału lub odłowu na
populację, a także wprowadzenie mechanizmu kontroli wykonywania tych zezwoleń
(art. 44).
Art. 44a
Zmiana art. 44a ustawy – Prawo łowieckie jest wprowadzana w celu usprawnienia
systemu eliminacji gatunków zwierząt łownych (lis, jenot, norka amerykańska, szop
pracz), w tym gatunków obcych i zagrażających gatunkom ptaków wodno-błotnych.
Tradycyjne metody wykonywania polowania nie są obecnie wystarczające przy
nieustannym wzro cie populacji drapieżników (łowieckich), które zostały wymienione
w rozporządzeniu Ministra rodowiska z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie ustalenia
listy gatunków zwierząt łownych (Dz. U. Nr 45, poz. 433). Czę ć z nich to gatunki
obce (norka amerykańska, szop pracz), niezwykle inwazyjne i negatywnie wpływające
na zachowanie równowagi w rodowisku przyrodniczym. Obecnie obowiązujący
przepis art. 44a ustawy – Prawo łowieckie pozwala na odłów okre lonych
drapieżników, nie wskazuje jednak sposobu postępowania z nimi. Stąd doprecyzowanie
tej kwestii przez umożliwienie eliminacji odłowionych drapieżników – zgodnie z art. 2
ww. dyrektywy państwa członkowskie podejmują wszelkie niezbędne rodki w celu
 
15