Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz zmianie niektórych innych ustaw

zasadach określonych w ustawach, odpowiednie instytucje, w tym
zakłady dla osób potrzebujących opieki, szpitale i inne podmioty
lecznicze, żłobki i schroniska dla dzieci.”;


Art. 4.
Ustawa wchodzi w po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia uchwalenia.
Uzasadnienie

W niniejszej nowelizacji proponujemy m.in. zmianę ustawy z dnia 15 kwietnia
2011 r. o działalności leczniczej.
Ustawa w obecnym brzmieniu, określa w art. 16 ust. 1 działalność
leczniczą, w tym także prowadzoną na zasadach non profit przez podmioty
lecznicze będące:
1) fundacjami i stowarzyszeniami, których celem statutowym jest
wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i statut których
dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej,

2) kościołami, kościelnymi osobami prawnymi lub związkami
wyznaniowymi w zakresie wykonywanej przez nie działalności
leczniczej, jako działalność regulowaną w rozumieniu ustawy z dnia 2
lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2010 r.
Nr 220, poz. 1447 ze zm.).

Oznaczałoby to, że kościół wykonujący w ramach swojej działalności
statutowej działalność leczniczą czynić to ma poprzez przedsiębiorstwo,
ex definitione służące do wykonywania działalności gospodarczej.
Uznanie - choćby tylko na użytek ustawy - że przedsiębiorcami są fundacje
i stowarzyszenia prowadzące działalność statutową oraz kościoły, kościelne
osoby prawne i związki wyznaniowe już samo w sobie, jeżeli traktować je
literalnie, ma charakter rozwiązania łamiącego podstawowe dla polskiego
porządku prawnego zasady dotyczące kwalifikacji rodzajów działalności tych
podmiotów.
Obowiązujące rozwiązania można uznać za niezgodne z gwarantowaną
konstytucyjnie wolnością działalności gospodarczej (art. 20 i 22 Konstytucji
RP), która już w samym założeniu powinna wykluczać stosowanie prawnego
nakazu działalności gospodarczej. Co więcej w warstwie merytorycznej jest
społecznie szkodliwe. Przedstawione rozwiązania prawne, przyjęte przez
prawodawcę w ustawie o działalności leczniczej, jawią się również jako
sprzeczne w pierwszej kolejności z wyrażoną w art. 12 Konstytucji RP
konstytucyjną wolnością zrzeszania się. Ustrojodawca w powołanym przepisie
nie definiuje ani fundacji, ani stowarzyszenia, ani „innych dobrowolnych
zrzeszeń”. Brak tej definicji nakazuje odwołać się do przepisów rangi ustawowej
rozwijających postanowienia Konstytucji.
Jak można wyczytać z opinii sporządzonej przez dr Przemysława
Czarneka i adw. Ignacego Chwesiuka, „problem braku spójności systemu
prawnego pojawia się jednak nie tylko w konfrontacji ustawy o działalności
leczniczej z art. 12 Konstytucji RP rozwiniętym w ustawie o fundacjach i w Prawie
o stowarzyszeniach. Ten sam problem wynika z konfrontacji komentowanych
rozwiązań prawnych z przepisami ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym
Rejestrze Sądowym (Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz. 1186 z późn. zm).
Zarówno bowiem fundacje jak i stowarzyszenia, mogą być wpisane do rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego tylko wówczas, gdy planują
prowadzić działalność gospodarczą nie będącą jednocześnie działalnością
statutową.
Skoro natomiast ustawa o działalności leczniczej określa mianem
podmiotów leczniczych tylko te fundacje i stowarzyszenia, których celem
statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie ochrony zdrowia i których statut
dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej (art. 4 ust. 1 pkt 5), a przewiduje
jednocześnie możliwość prowadzenia tej samej działalności leczniczej tylko
w formie przedsiębiorstwa, to jednocześnie wprowadza paraliż w działaniach
tych organizacji - te bowiem, nawet gdyby na to się zdecydowały, nie mogą
prowadzić działalności leczniczej, bo nie mogą być wpisane do rejestru
przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sadowego: taką możliwość uzyskałyby, gdyby
wykreśliły ze statutu możliwość prowadzenia działalności leczniczej,
tyle że wówczas straciłyby miano podmiotów leczniczych (i tak koło się
zamyka)”.
Pragniemy również podkreślić, iż ustawa z dnia 17 maja 1989 r.
o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2005 r. Nr 231, poz.
1965 z późn.zm.) wprowadziła w odniesieniu do kościołów i związków
wyznaniowych - tak samo ściśle rozdzielny - podział ich działalności
na niegospodarczą, obejmującą w szczególności działalność charytatywno-
opiekuńczą i gospodarczą (art. 13 ust. 2 i 5), przy czym do działalności
charytatywno-opiekuńczej wprost zalicza ona zakładanie i prowadzenie „szpitali
i innych przedsiębiorstw podmiotów leczniczych w rozumieniu przepisów
o działalności leczniczej" (art. 24 ust. 1). Ustawa z tego samego dnia o stosunku
Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 29,
poz. 154 z późn.zm.) uznaje prawo osób prawnych tego Kościoła do prowadzenia
właściwej dla nich działalności charytatywno-opiekuńczej, w tym w formie szpitali
i innych zakładów leczniczych (art. 39 pkt 2 w związku z art. 38 ust. 1) -
odróżniając ją od działalności gospodarczej (art. 40 pkt 6).
Według nas nie zrozumiały jest fakt zobligowania wszystkich zakonnych
osób prawnych do prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż one z natury
nie mają takich celów, a powstały dla pomocy najbardziej potrzebującym. Nie jest
zadaniem wspomnianych instytucji prowadzenie działalności gospodarczej, jest
nim służba drugiemu człowiekowi, zaś zmiana statutu może nastąpić dopiero na
drodze porozumienia władz rządowych z władzą kościelną.
Chodzi o to, aby respektowane były przepisy Konkordatu i ustawy o
stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.
Nr 29, poz. 154 z późn.zm.) umożliwiające prowadzenie działalności leczniczej
jako statutowej działalności kościelnych osób prawnych i kościelnych jednostek
organizacyjnych.
Pragniemy stanowczo podkreślić, że ustawa o działalności leczniczej,
w jej obecnej formie, zawiera wadliwe regulacje i wymaga rychłej nowelizacji.
Ta niekorzystna sytuacja może być zmieniona tylko poprzez przyjęcie
proponowanych zmian w kierunku wyłączenia fundacji, stowarzyszeń,
kościołów, kościelnych osób prawnych i związków wyznaniowych
wykonujących działalność leczniczą spod reżimu prawnego nakładającego
na podmioty lecznicze obowiązek prowadzenia działalności leczniczej w formie
przedsiębiorstw. Niniejsza nowelizacja wychodzi tej potrzebie naprzeciw i
wprowadza odpowiednie zmiany.
Do podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcą zostały dodane fundacje
i stowarzyszenia, których celem statutowym jest wykonywanie zadań w zakresie
ochrony zdrowia i których statut dopuszcza prowadzenie działalności leczniczej
oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o
stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o
gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują
prowadzenie działalności leczniczej. Działalność lecznicza, którą prowadzą te
podmioty nie będzie zaliczana do działalności gospodarczej. Tym samym
uchroni to wspomniane podmioty od komplikacji prawnych jakie wywołało
wejście w życie z dniem 1 stycznia 2012 r. nowej ustawy o działalności
leczniczej.
W kolejnych przepisach ustawodawca wprowadza zmiany w przepisach, które
są konsekwencją zmiany opisanej wyżej.
Nadmienić należy, że wyżej proponowane zmiany umożliwią również