Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw

okresów składkowych stosowana będzie obecna zasada, wynikająca z art. 87 ust. 3 i 4 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2015 r., poz. 748), polegająca na tym, że miesiące, w których składki na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe były obliczone od podstawy wymiaru niższej od kwoty
minimalnego wynagrodzenia pracowników, są uwzględniane w części odpowiadającej
proporcji tej podstawy do kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury dla osoby, która miała ustalone prawo
do emerytury częściowej, nie będzie uwzględniać się kwot zwiększeń składek na
ubezpieczenie emerytalne i kapitału początkowego, uzyskanych w wyniku waloryzacji
kwartalnej (art. 1 pkt 1). W projekcie ustawy proponuje się zmniejszenie podstawy obliczenia
emerytury o kwotę stanowiącą sumę wcześniej pobieranych emerytur (w wysokości brutto),
np. emerytury wcześniejszej, emerytury z Karty Nauczyciela, emerytury częściowej).
Analogiczne zasady stosowane będą w przypadku ustalania podstawy wymiaru emerytury, po
osiągnięciu wieku emerytalnego, określonego w art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
(art. 1 pkt 2). Zasada ta jest identyczna jak obecnie funkcjonująca w przypadku składania
wniosku o emeryturę, po osiągnięciu wieku emerytalnego i wcześniejszego pobierania
świadczenia.
Wysokość emerytury stanowić będzie równowartość ilorazu podstawy jej obliczenia
(kwoty zwaloryzowanych i zewidencjonowanych składek na koncie osoby ubezpieczonej) i
średniego dalszego trwania życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę
danego ubezpieczonego. W przypadku, gdy wysokość obliczonej emerytury będzie niższa od
minimalnej, gwarantowanej przez państwo, wysokość ta podwyższona zostanie do wysokości
gwarantowanej, a podwyższenie refundowane będzie ze środków z budżetu państwa (art. 1
pkt 1). W przypadku kontynuowania aktywności zawodowej i opłacania składek na
ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wysokość emerytury będzie ustalana ponownie (art. 1
pkt 3). Emerytura będzie podlegać obecnym zasadom zmniejszania i zawieszenia wypłaty
świadczenia.
Możliwość uzyskania prawa do emerytury, po spełnieniu określonych projektowaną
ustawą warunków, wymaga odpowiedniego dostosowania wszystkich unormowań, zawartych
w ustawie o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz w ustawie o systemie

3 Ustawa z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2013 r. poz.
989, z późn. zm.)
ubezpieczeń społecznych, które regulują tzw. suwak bezpieczeństwa, czyli procedurę
sukcesywnego przenoszenia środków z otwartego funduszu emerytalnego, w okresie 10 lat
przed osiągnięciem wieku emerytalnego (art. 3 i art. 4). Złożenie wniosku o emeryturę
rozpocznie procedurę informowania OFE przez ZUS o obowiązku przekazania całości
środków zgromadzonych na rachunku w OFE na fundusz emerytalny FUS, przekazania tych
środków oraz zewidencjonowania ich wartości na koncie ubezpieczonego w ZUS, na ostatni
dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego zostanie przyznana emerytura.
Analogiczną możliwość, prawa do emerytury, dla osób, które posiadają 40 letni okres
ubezpieczenia emerytalno-rentowego, przewiduje projektowana zmiana ustawy o
ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych (art. 2).
Zgodnie z obecnym stanem prawnym – do 31 grudnia 2017 r. - rolnik, który nie
osiągnął powszechnego wieku emerytalnego, podwyższanego systematycznie do 67 lat, ma
prawo do emerytury po osiągnięciu 55 lat życia – kobieta i 60 lat – mężczyzna, jeżeli podlegał
ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu przez okres co najmniej 30 lat i zaprzestał prowadzenia
działalności rolniczej. Wprowadzenie proponowanego rozwiązania, umożliwiającego
uzyskanie emerytury rolnikom, którzy posiadają długi okres prowadzenia gospodarstwa
rolnego oraz pracy w gospodarstwie rolnym bez konieczności oczekiwania na ukończenie
podwyższonego wieku emerytalnego, z pewnością wpłynie na decyzje większości rolników,
którzy będą mogli wcześniej przekazać gospodarstwa rolne w młodsze ręce, realizując w ten
sposób jeden z elementów polityki rolnej państwa. Wypłata emerytury nie będzie podlegać
zawieszeniu w przypadku, gdy emeryt prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem
podlegającym ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu (art. 2 pkt 2). Jest to bardzo korzystne
rozwiązanie dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników, gdyż
ubezpieczony, który rozpoczął pracę w gospodarstwie rolnym w wieku 16 lat będzie mógł
skorzystać w wieku 56 lat z prawa do emerytury (kobieta i mężczyzna). Dodatkowo wypłata
emerytury nie będzie zawieszana, gdy działalność rolniczą emeryt będzie kontynuował z
ubezpieczonym małżonkiem..
Proponuje się, by ustawa weszła w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. (art. 5)

4 Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121, z późn.
zm.)
5 Ustawa z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz. U. z 2015 r. poz. 704)
W ocenie projektodawcy przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty zakresem
prawa Unii Europejskiej i nie podlega procedurze notyfikacji w rozumieniu przepisów
dotyczących notyfikacji norm i aktów prawnych.
Szacunkowe skutki finansowe proponowanych rozwiązań
Zgodnie z szacunkami dokonanymi przez Kancelarię Prezydenta RP szacowane
zwiększenie wydatków na emerytury oraz zmniejszenie wpływów z tytułu składek w wyniku
wejścia w życie projektowanych zmian w ciągu najbliższych 4 lat przedstawia poniższa
tabela:
Zwiększenie wydatków na
Zmniejszenie wpływów ze
emerytury
składek
Rok
w procencie PKB
2016
0,07%
0,02%
2017
0,12%
0,04%
2018
0,12%
0,04%
2019
0,11%
0,04%

w mld zł
2016
1,3
0,4
2017
2,4
0,8
2018
2,6
0,8
2019
2,5
0,9
Powyższe szacunki zostały wykonane przy założeniu, że jedynie co czwarty
uprawniony skorzysta z możliwości wcześniejszego przejścia na emeryturę.