Poselski projekt ustawy o książce

działalność gospodarczą w zakresie dystrybucji książek, pracownikom wymienionych
podmiotów oraz autorowi książki – pod warunkiem zakupu książki na własny użytek.
Ponadto, wzorem regulacji europejskich, zaproponowano możliwość odstępstwa od
danej ceny na poziomie 5% - tylko jako obniżki ceny. Odrębnie uregulowano dopuszczalne
rabaty dla bibliotek, instytucji kultury i placówek oświatowych, które mogą osiągnąć poziom
20%. Dodatkowo, dopuszczono stosowanie 15% upustów od ustalonej ceny dla nabywców
końcowych dokonujących zakupu książek na targach książki. To uregulowanie koresponduje
z dotychczasową praktyką sprzedaży i swoistą „tradycją” targów książki.
Regulacją ustawy objęto także podręczniki, co jest uzasadnione ich szczególną pozycją
w ramach funkcjonowania księgarni w Polsce – generuje znaczne zyski. Ustawa dopuszcza
udzielenie przez sprzedawcę końcowego 15% rabatu na podręczniki w sytuacji, gdy są one
kupowane przez stowarzyszenie rodziców uczniów danej szkoły korzystających z danego
podręcznika, którego cele statutowe przewidują podejmowanie działań w tym zakresie. W razie
sprzedaży książek używanych, wybrakowanych, wadliwych lub uszkodzonych, sprzedawca
końcowy, pod warunkiem poinformowania nabywcy końcowego o wadach danego
egzemplarza, może zastosować cenę inną niż wcześniej określona cena.
Aby zapewnić szeroką dostępność książek, ustawodawca nakłada na sprzedawców
końcowych, których główna działalność polega na sprzedaży książek, obowiązek zamówienia
na żądanie nabywcy końcowego jednego egzemplarza danej książki. Nabywca końcowy ma
obowiązek wcześniejszego uregulowania ceny książki, a sprzedawca końcowy może go także
obciążyć kosztami związanymi z dostarczeniem książki. Sama usługa zamówienia książki
powinna być realizowana nieodpłatnie. Sprzedawca końcowy będzie zwolniony z opisywanego
obowiązku w sytuacji, jeżeli książka jest niedostępna u jej wydawcy lub importera.
Okres obowiązywania ceny został zaproponowany na poziomie 12 miesięcy.
Jednocześnie, po upływie 6 miesięcy od końca miesiąca, w którym wprowadzono książkę do
obrotu, dopuszczono wycofanie przez wydawcę i importera wycofanie z rynku całego nakładu
książki i ustalenia nowej ceny na okres pozostały do upływu 12 miesięcy obowiązywania
ustalonej ceny. Ponadto, w przypadku podwyższenia stawki podatku od towarów i usług na
książki w okresie obowiązywania ustalonej ceny, wydawca i importer będą uprawnieni do jej
zmiany poprzez uwzględnienie tej podwyżki.
W celu uniemożliwienia obejścia ustawy, ustawodawca wprowadził regulację
stanowiącą, że w przypadku importu na terytorium kraju książki wydanej w Polsce, a następnie
objętej eksportem, cena sprzedaży nie może, w okresie obowiązywania ceny, być niższa niż
cena ustalona przez wydawcę. Powyższe nie stosuje się do sytuacji importowania książek
z państw należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, chyba że obiektywne
czynniki, a w szczególności brak rzeczywistej sprzedaży w tym państwie, pozwalają
stwierdzić, że działanie to miało na celu obejście przepisów ustawy.
Ustawa wprowadza karalność naruszenia przepisów w zakresie ustalenia i stosowania
ceny jednolitej książek wprowadzonych do obrotu ustalając, iż stanowi to wykroczenie,
którego sprawca podlega karze grzywny. Jednocześnie, w art. 16 projektu ustawy wskazano, iż
sprzedaż książek po cenach innych niż dozwolone przepisami ustawy oraz reklama
z naruszeniem art. 13 ustawy stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu ustawy
z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji.
W ustawie przewidziano 6-miesięczny termin vacatio legis, co wydaje się uzasadnione
ze względu na dość znaczące zmiany wprowadzane ustawą, których wprowadzenie będzie
wymagało od wydawców, importerów oraz sprzedawców końcowych dokonania określonych
zmian w dotychczasowym funkcjonowaniu. Wskazano także, że regulacją nie zostaną objęte
książki wprowadzone na rynek przed wejściem w życie ustawy, co podyktowane jest chęcią
uniknięcia zamętu, który regulacja przeciwna mogłaby wywołać na rynku, nakładając na
wydawców/importerów/sprzedawców końcowych bardzo duże obciążenia.
Analizując stan rynku książki w państwach europejskich, w tym także w państwach,
gdzie z regulacji analogicznej do objętej ustawą o książce zrezygnowano (np. w Wielkiej
Brytanii), należy zauważyć, że ustawa, obok wspierania kultury i czytelnictwa,
prawdopodobnie wpłynie także pozytywnie na utrzymanie i rozwój sieci księgarskiej. Tym
samym zasadnie twierdzić można, że proponowana ustawa uwzględnia i popiera interesy
mikro, małych i średnich przedsiębiorców trudniących się sprzedażą książek.
Projekt ustawy nie wymaga wydania aktów wykonawczych.
Projekt ustawy nie pociąga za sobą obciążeń budżetu państwa ani budżetów jednostek
samorządu terytorialnego.
Projekt ustawy w zakresie dotyczącym zasad sprzedaży książek wydawanych w Polsce
jest nieobjęty prawem UE, natomiast w zakresie, w jakim wykracza poza sytuacje
wewnątrzkrajowe, jest zgodny z prawem UE.