Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów

– 15 –
11) w art. 161 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Syndyk, nadzorca sądowy i zarządca mogą udzielać pełnomocnictw do
dokonywania czynności prawnych. Mogą też udzielać pełnomocnictw procesowych w
postępowaniach sądowych, administracyjnych oraz przed sądami polubownymi.”;
12) w art. 240 pkt 7 otrzymuje brzmienie:
„7) stan sprawy, jeżeli co do wierzytelności toczy się postępowanie sądowe,
administracyjne lub przed sądem polubownym;”;
13) w art. 245 w ust. 1 pkt 6 otrzymuje brzmienie:
„6) stan postępowania sądowego, administracyjnego lub przed sądem polubownym w
sprawie zgłoszonej wierzytelności, jej zabezpieczenia lub prawa potrącenia.”;
14) w art. 389 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) o wszelkich innych zagranicznych postępowaniach upadłościowych dotyczących
upadłego oraz innych postępowaniach sądowych, administracyjnych lub przed
sądami polubownymi dotyczących majątku upadłego, które są znane zarządcy
zagranicznemu.”;
15) w art. 410 pkt 2 otrzymuje brzmienie:
„2) syndyk albo zarządca wchodzi do spraw sądowych, administracyjnych lub przed
sądami polubownymi prowadzonych przez zarządcę zagranicznego.”;
16) w art. 416 pkt 1 otrzymuje brzmienie:
„1) dotyczące majątku upadłego i miejsca jego położenia, jak również informacje
dotyczące spraw sądowych, administracyjnych i przed sądami polubownymi
dotyczących upadłego;”;
17) w art. 499 ust. 1 otrzymuje brzmienie:
„1. Wszczęcie postępowania naprawczego nie ma wpływu na wszczynanie
przeciwko przedsiębiorcy postępowania sądowego, w tym postępowania w przedmiocie
ogłoszenia upadłości na wniosek wierzyciela, oraz postępowania administracyjnego i
przed sądem polubownym.”.
Art. 7. W ustawie z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa
(Dz. U. z 2013 r. poz. 1150 i 1247) w art. 8 w ust. 1 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:
„1a) w sprawach:
a)
o uchylenie wyroku sądu polubownego,
b)
o uznanie albo stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub
ugody przed nim zawartej;”.
– 16 –
Art. 8. W ustawie z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
(Dz. U. z 2014 r. poz. 1025, z późn. zm.)) wprowadza się następujące zmiany:
1)
w art. 5 w ust. 1 w pkt 10 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 11
w brzmieniu:
„11) koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.”;
2)
uchyla się art. 6;
3)
w art. 23 pkt 3 otrzymuje brzmienie:
„3) wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego w sprawach o prawa
majątkowe, gdy wartość przedmiotu sporu nie przekracza 10 000 zł;”;
4)
w art. 24 w ust. 1 w pkt 3 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 4
w brzmieniu:
„4) przeprowadzenie postępowania pojednawczego w sprawach o prawa niemajątkowe
lub o prawa majątkowe, gdy wartość przedmiotu sporu przekracza 10 000 zł.”;
5)
w art. 71 uchyla się pkt 7;
6)
w art. 79 w ust. 1:
a)
w pkt 1 w lit. g średnik zastępuje się przecinkiem i dodaje się lit. h w brzmieniu:
„h) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od
nakazu zapłaty, jeżeli sprawa zakończyła się zawarciem ugody przed
rozpoczęciem rozprawy.”,
b)
w pkt 2 lit. a otrzymuje brzmienie:
„a) pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od
nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed
mediatorem po rozpoczęciu rozprawy,”,
c)
w pkt 3 lit. c otrzymuje brzmienie:
„c) pisma wszczynającego postępowanie w instancji oraz zarzutów od nakazu
zapłaty, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej po
rozpoczęciu rozprawy.”;
7)
w art. 95 w ust. 1 w pkt 7 kropkę zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 8
w brzmieniu:
„8) o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji
na podstawie umowy o mediację.”.

6) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 1296 i 1306 oraz
z 2015 r. poz. 2, 4, 238 i 539.
– 17 –
Art. 9. Do postępowań wszczętych na podstawie przepisów ustaw zmienianych w art. 1
i art. 6 i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się przepisy
dotychczasowe.
Art. 10. Listy stałych mediatorów, o których mowa w art. 1832 § 3 ustawy zmienianej
w art. 1, w brzmieniu dotychczasowym, stają się listami mediatorów w rozumieniu art. 1832
§ 3 tej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.
Art. 11. Przepisy ustaw zmienianych w art. 2, art. 3 i art. 4, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą, stosuje się do korekty przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów,
uzyskanych lub poniesionych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 12. Akt wykonawczy wydany na podstawie art. 981 § 4 ustawy zmienianej w art. 1
zachowuje moc do dnia wejścia w życie aktu wykonawczego wydanego na podstawie art. 981
§ 4 tej ustawy, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez 6 miesięcy
od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 13. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.

UZASADNIENIE
I. Uwagi ogólne
1. Cel regulacji
W ostatnich latach obserwowany jest wzrost liczby spraw gospodarczych kierowanych
do sądów powszechnych. O ile sam wzrost liczby sporów jest zrozumiały, ponieważ
towarzyszy wzrastającej aktywności gospodarczej społeczeństwa, to jednak brak jest
wystarczająco rozwiniętego systemu pozasądowych metod rozwiązywania konfliktów,
który mógłby stanowić szybszą i tańszą alternatywę dla rozstrzygania spraw na drodze
sądowej.
Do polskiego porządku prawnego mediacje w sprawach cywilnych zostały
wprowadzone w 2005 r. Mimo upływu czasu instytucja mediacji wykorzystywana jest
w niewielkim stopniu. Liczba ugód zawieranych w wyniku postępowania mediacyjnego
nie przekracza nawet 1% spraw cywilnych rozpoznawanych przed polskimi sądami, co
wskazuje na potrzebę zmian. Projektowana regulacja ma zatem na celu udoskonalenie i
dostosowanie do aktualnych potrzeb istniejących regulacji prawnych, biorąc pod uwagę
doświadczenia uzyskane w czasie prawie 10-letniego okresu ich funkcjonowania, tak
aby stały się podstawą do powszechniejszego wykorzystywania mediacji i innych
metod pozasądowego rozwiązywania sporów jako skutecznej metody regulowania
konfliktów w sprawach cywilnych, w szczególności między przedsiębiorcami.
Zaprezentowane w projekcie ustawy pozasądowe metody rozwiązywania sporów nie są
ograniczone do stosunków dwustronnie handlowych, lecz będą obejmowały wszystkie
spory w sprawach cywilnych. Prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem
polubownych metod rozwiązywania sporów prowadzone są równolegle z wdrożeniem
do polskiego porządku prawnego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady
2013/11/UE z dnia 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania
sporów konsumenckich oraz zmiany rozporządzenia (WE) nr 2006/2004 i dyrektywy
2009/22/WE (dyrektywa w sprawie ADR w sporach konsumenckich) (Dz. Urz. UE
L 165 z 18.06.2013, s. 63), propozycje zawarte w niniejszym projekcie obejmują także
sprawy konsumenckie.
Najbardziej pożądanym efektem nowej regulacji jest wzrost liczby postępowań
mediacyjnych podejmowanych na skutek umowy stron lub prowadzonych z wniosku o
mediację przed wytoczeniem powództwa, i tym samych odciążenie sądów. Służyć temu
będzie wprowadzenie systemu usprawnień proceduralnych i organizacyjnych oraz
zachęt ekonomicznych, które skłonić mają strony do podejmowania prób polubownego
rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu lub w toku postępowania
sądowego, a także zapewnienie odpowiedniej jakości usług mediacyjnych.
Obecnie stopień świadomości stron sporu co do możliwości porozumienia się w drodze
ugody wzrasta wraz z przebiegiem procesu sądowego. Celem projektu natomiast jest,
aby świadomość ta była jak najwyższa jeszcze przed wytoczeniem powództwa oraz we
wstępnej fazie postępowania. Zaproponowane działania układają się w etapy, w trakcie
których przekazywana jest wiedza na temat polubownych metod rozwiązywania
sporów. Wprowadzenie obowiązku poinformowania w pozwie, czy strony podjęły
próbę mediacji lub innej pozasądowej metody rozwiązania sporu, ma na celu wyraźne
wskazanie, że każda sprawa skierowana do sądu powinna zostać poprzedzona próbą
polubownego rozwiązania konfliktu. Już na etapie procesu sądowego sąd będzie
nakłaniał strony do mediacji w każdym stanie postępowania, a także pouczał o
możliwości ugodowego załatwienia sprawy, w szczególności w drodze mediacji.
Nowym rozwiązaniem jest wprowadzenie możliwości nakazania stronom udziału w
spotkaniu informacyjnym dotyczącym mediacji przed wyznaczeniem rozprawy. W
przypadku nieuzasadnionego niestawienia się strony na spotkanie informacyjne, sąd
będzie miał możliwość obciążenia strony kosztami stawiennictwa strony przeciwnej w
orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie – niezależnie od wyniku sprawy.
Podkreślony zostanie obowiązek analizowania przez sędziego potencjału mediacyjnego
sprawy przed przystąpieniem do jej merytorycznego rozpoznania. W tym celu strony
mogą zostać wezwane na posiedzenie niejawne. Zgodnie z projektem sąd może
skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania, także więcej niż raz w
toku postępowania.
Dodatkowo w celu zwiększenia popularności polubownych metod rozwiązywania
sporów projektodawcy proponują zachęty o charakterze ekonomicznym, takie jak
zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów
sądowych, zwolnienie od opłaty sądowej wniosków o zatwierdzenie ugody zawartej
przed mediatorem w wyniku mediacji pozasądowej. Ponadto proponuje się
dokonywanie zwrotu całości opłaty sądowej, jeżeli do zawarcia ugody dojdzie na
wstępnym etapie postępowania. Premiowana będzie sytuacja, gdy do zawarcia ugody
2