Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów

6

UZASADNIENIE

Projekt rozporządzenia ma na celu realizację upoważnienia ustawowego zawartego w
art. 157e ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z
2015 r. poz. 133), wprowadzonego ustawą z dnia ... o zmianie ustawy – Kodeks postępowania
cywilnego oraz niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod
rozwiązywania sporów (Dz. U. z ... poz. ...), zwanej dalej „ustawą”. W obecnych
uregulowaniach brak co do zasady wymogów kwalifikacji dla mediatorów, określenia
sposobu prowadzenia list mediatorów oraz weryfikacji list. Korzystanie z pracy mediatorów o
wysokim poziomie wiedzy i umiejętności profesjonalnych w zakresie prowadzenia mediacji
jest kluczowym zagadnieniem dla prawidłowego toku postępowania, w szczególności w
sprawach, w których sąd kieruje strony do mediacji. Projekt ustawy wprowadza w kodeksie
postępowania cywilnego wymogi kwalifikacji stałych mediatorów a także wyposaża prezesa
sądu okręgowego w kompetencje dokonywania wpisu osoby fizycznej spełniającej ustawowe
warunki do na listę stałych mediatorów, prowadzenia listy stałych mediatorów oraz skreślania
z niej. Wprowadzenie regulacji dotyczących sposobu prowadzenia list stałych mediatorów
przez prezesa sądu okręgowego, szczegółowego trybu wpisywania i skreślania mediatora z
listy stałych mediatorów, określenia sposobu potwierdzania ustawowych wymogów,
wskazania rodzaju dokumentów potwierdzających spełnienie warunków a także wzór
formularza wniosku o wpis na listę stałych mediatorów jest konieczne w celu ujednolicenia
wniosków o wpis i zapewnienia sprawnego postępowania kwalifikacyjnego, a także
ułatwienia dostępu do aktualnej i wiarygodnej informacji o mediatorach, ich kwalifikacjach
oraz zakresie specjalizacji. W rezultacie proponowane rozwiązania umożliwią korzystanie z
usług mediatorów o wysokim poziomie profesjonalizmu, co jest szczególnie istotne w
mediacjach ze skierowania sądu.




05/24rch
Projekt
ROZPORZ DZENIE
MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI
z dnia
w sprawie wysoko ci wynagrodzenia i podlegaj cych zwrotowi wydatków
mediatora w postępowaniu cywilnym

Na podstawie art. 981 § 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks
postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.1)) zarządza się, co
następuje:
§ 1. Rozporządzenie określa wysokość wynagrodzenia mediatora za prowadzenie
mediacji w sprawach cywilnych wszczętej na podstawie skierowania sądu oraz wydatki
mediatora podlegające zwrotowi.
§ 2. 1. W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi …
wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż … złotych i nie więcej niż … złotych
za całość postępowania mediacyjnego przeprowadzonego w wyznaczonym przez sąd
czasie mediacji.
2. W sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da
się ustalić oraz o prawa niemajątkowe, wynagrodzenie mediatora za postępowanie
mediacyjne przeprowadzone w wyznaczonym przez sąd czasie wynosi: za pierwsze
posiedzenie … złotych, za każde kolejne – … złotych, łącznie nie więcej niż … złotych.
§ 3. W mediacji ze skierowania sądu strony nie mogą ustalić z mediatorem
wyższego wynagrodzenia niż określone w § 2.
§ 4. Zwrotowi podlegają udokumentowane i niezbędne wydatki mediatora
poniesione w związku z przeprowadzeniem mediacji na pokrycie kosztów:

1)
Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 293, 379, 435,
567, 616, 945, 1091, 1161, 1296, 1585, 1626 i 1924 oraz z 2015 r. poz. 2, 4, 218 i 539.
– 2 –

1) przejazdów – w wysokości i na warunkach określonych w przepisach
dotyczących wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących
pracownikowi zatrudnionemu w państwowej i samorządowej jednostce sfery
budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju;
2) wynajmu pomieszczenia niezbędnego do przeprowadzenia posiedzenia
mediacyjnego, w wysokości nieprzekraczającej 70 złotych za jedno posiedzenie;
3) korespondencji, w wysokości nieprzekraczającej 30 złotych.
§ 5. Wydatki mediator dokumentuje za pomocą faktur lub rachunków albo kopii
tych dokumentów, a w razie ich braku – za pomocą oświadczenia.
§ 6. W razie nie przystąpienia stron do mediacji, mediatorowi przysługuje zwrot
poniesionych wydatków w wysokości … złotych.
§ 7. Wynagrodzenie mediatora, będącego podatnikiem zobowiązanym do
rozliczenia podatku od towarów i usług, określone w § 2 oraz wydatki mediatora,
o których mowa w § 4, podwyższa się o obowiązującą stawkę podatku od towarów
i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów
i usług.
§ 8. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.2)

MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI




2) Rozporządzenie niniejsze było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 30 listopada
2005 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w
postępowaniu cywilnym (Dz. U. z 2013 poz.218), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego
rozporządzenia zgodnie z art. 12 ustawy z dnia … o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz
niektórych innych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiazywania sporów (Dz. U.
poz. …).

– 3 –



UZASADNIENIE
Projekt rozporządzenia ma na celu realizację upoważnienia ustawowego zawartego w art. 981
§ 4 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r.
poz. 101, z późn. zm.) zmienionego ustawą z dnia ... o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego oraz niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych
metod rozwiązywania sporów (Dz. U. z ... poz. ... ), zwanej dalej „ustawą”.
Celem zmian polegających na istotnym podwyższeniu stawek mediatorów jest zapewnienie
wysokiej jakości usług mediacyjnych i zagwarantowanie, że mediacje ze skierowania sądu
będą prowadzone przez wykwalifikowanych mediatorów.
Propozycje zmian kładą nacisk na znaczenie sprawności postępowania przy prowadzeniu
postępowania mediacyjnego. Szybkość tego postępowania, efekty w postaci odciążenia sadów
i korzyść jaką odniosą strony z szybszego rozwiązania konfliktu zależy w dużej mierze od
tego, jak sprawnie mediator poprowadzi mediację. Dlatego nowelizacja zmienia
upoważnienie ustawowe art. 981 § 1 kpc wprowadzając kryterium sprawności postępowania.
Wysokość wynagrodzenia mediatora powinna zostać określona, biorąc pod uwagę również
ten aspekt, dlatego w rozporządzeniu zaproponowano wyższe stawki za przeprowadzenie
pierwszego posiedzenia mediacyjnego, natomiast niższe za każde kolejne posiedzenie
– w sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić,
oraz o prawa niemajątkowe. W rezultacie mediatorzy powinni zostać zmotywowani do
takiego prowadzenia mediacji, aby nie doprowadzała ona od zbędnego przedłużania
postępowania. Stawki wynagrodzenia mediatorów zostały podwyższone w taki sposób, aby
przyciągnąć najlepszych specjalistów i sprofesjonalizować usługi mediacyjne.
Dotychczas ograniczeniem w podwyższeniu stawek był wzgląd na sytuację osób ubogich.
Wynagrodzenie mediatorów zostało określone na niskim poziomie, aby umożliwić dostęp do
usług mediacyjnych także osobom niezamożnym. Działo się to jednak ze szkodą dla
nienależycie wynagradzanych mediatorów oraz dla całego rynku mediacji, który nie rozwinął
się w pożądanym kierunku. W wyniku zmian proponowanych w projekcie ustawy
wprowadzona zostaje możliwość zaliczenia kosztów mediacji do kosztów sądowych
– wydatków – a tym samych możliwość zwolnienia strony ubogiej od kosztów mediacji.
Pomimo tego zasadą pozostaje zaliczanie kosztów mediacji prowadzonej na skutek
skierowania przez sąd do niezbędnych kosztów procesu. Chociaż mediacja odbywa się ze
– 4 –

skierowania sądu, płacą za nią strony, a koszty mediacji, stanowiące część kosztów
sądowych, będzie rozliczał sąd w postanowieniu kończącym postępowanie na zasadach
ogólnych. Dopiero gdy strona wykaże, że bez uszczerbku utrzymania dla siebie i rodziny nie
może ponieść tych kosztów, sąd zwolni ją od kosztów. W rezultacie kosztami mediacji ze
skierowania sądu może zostać obciążony Skarb Państwa. Decydując o wysokości
wynagrodzenia mediatora za mediację ze skierowania sądu, należy więc wyważyć słuszne
interesy mediatorów oraz stron i Skarbu Państwa.
Rozporządzenie dotyczy jedynie mediacji ze skierowania sądu. Wynagrodzenie mediatorów
we wszelkich mediacjach prowadzone na podstawie umowy stron nie będzie regulowane
i pozostanie całkowicie zależne od woli stron.
Strony kierowane przez sąd do mediacji powinny wiedzieć z jakimi kosztami to się wiąże.
Sędzia nakłaniając do mediacji, powinien przekazać stronom pełną informację
o podstawowych zasadach mediacji, a także o jej kosztach, aby strony mogły podjąć
najbardziej optymalną dla nich decyzję. Aktualne stawki zostały zmodyfikowane w taki
sposób, aby zachęcały strony do korzystania z mediacji, a zarazem odpowiadały potrzebom
mediatorów.
Proponuje się, aby projektowane rozporządzenie weszło w życie z dniem 1 stycznia 2016 r.
Termin ten jest spójny z terminem wejścia w życie przepisów ustawy.
Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy nie zawiera przepisów technicznych, a zatem nie podlega notyfikacji zgodnie
z trybem przewidzianym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r.
w sprawie funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U.
Nr 239, poz. 2039 oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597).








04/83rch