Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o środkach ochrony roślin

wymaga ponad 100 badań wpływu na środowisko, zdrowie, toksykologicznych etc., a cały
proces trwa około 9 lat. Corocznie do budżetu państwa z tytułu badań, oceny i urynkowienia
śor wpływa około 25 mln PLN. W Polsce badania w zakresie śor prowadzone są przez
specjalistyczne publiczne instytucje naukowe (m.in. Instytut Ochrony Roślin - Państwowy
Instytut Badawczy, Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy).
Działalność ośrodków naukowych w zakresie oceny śor daje możliwość kształcenia
cenionych specjalistów ds. oceny i rejestracji śor, rozwoju badań naukowych w zakresie m.in.
bezpieczeństwa stosowania śor, a tym samym budowanie silnej pozycji Polski w strefie
centralnej.

Ponadto do budżetu państwa wpływa około 200 mln PLN (z danych Polskiego
Stowarzyszenia Ochrony Roślin, dalej „PSOR”) z tytułu wpływów z podatku VAT od obrotu
śor. Konsekwencje finansowe obowiązujących regulacji przełożą się zatem na budżet państwa
oraz bezpośrednio na rolników. Z danych organizacji branżowej PSOR wynika, że szacowana
wysokość strat w produkcji roślinnej wyniesie w 2014 roku ponad 2 mln PLN, w 2015 ponad
5 mln PLN, a w 2018 roku blisko 12 mln PLN. Stratami objęta będzie także produkcja
zwierzęca przez pogorszenie jakości pasz, komponentów energetycznych pasz m.in. dla
trzody chlewnej i drobiu. Wprowadzenie zmian w Ustawie o środkach ochrony roślin
spowodowało bowiem zablokowanie procesu rejestracji śor w Polsce co prowadzi do
znaczącego pogorszenia ilości i jakości plonów oraz pogorszenia kondycji finansowej
rolników.

Jak wskazują ośrodki naukowe wprowadzona zmiana w Ustawie o środkach ochrony roślin
nie przyczyni się do zwiększenia bezpieczeństwa śor, a może mieć skutek odwrotny.
Tłumaczenie całej dokumentacji technicznej generuje zagrożenia pojawienia się błędów,
chociażby ze względu na fakt, nie ma polskiej wersji wytycznych dotyczących
przygotowywania stosownej dokumentacji. Obowiązek tłumaczenia całej dokumentacji
technicznej na język polski stanowi ponadto niepotrzebne obciążenie finansowe
i administracyjne dla wnioskodawców. Koszty związane z koniecznością ponoszenia tych
nadmiernych wydatków zostaną wliczone w cenę produktu, co może spowodować
ograniczenie stosowania śor i napływ do Polski środków pochodzących z niewiadomego
źródła. Z uwagi na mniejszą dostępność śor na krajowym rynku (brak rejestracji nowych
produktów, wygasanie istniejących zezwoleń), producenci rolni dbając o ochronę plonów, a
tym samym i swoich dochodów, mogą sięgać po substancje chemiczne nieznanego
pochodzenia nielegalnie oferowane jako środki ochrony roślin.

Projektowana zmiana jest zgodna z regulacjami ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku
polskim, z której wynika obowiązek składania organom administracji publicznej oświadczeń
woli, podań i innych pism w języku polskim. Przez „inne pisma”, o których mowa w ustawie
o języku polskim należy rozumieć pisma inicjujące postępowanie przed organami
administracji publicznej lub pisma, których złożenie bezpośrednio aktualizuje po stronie
organu obowiązek podjęcia określonej czynności urzędowej. Obowiązek przedkładania
organom administracji publicznej oświadczeń woli, podań i innych pism w języku polskim
nie dotyczy zatem dokumentów przedkładanych w formie załączników wraz z tymi
oświadczeniami woli, podaniami i innymi pismami.

Natomiast konsekwencją zniesienia możliwości atestów środków ochrony roślin, którym
upłynął termin ważności, będzie powstanie odpadów niebezpiecznych i konieczność ich
utylizacji co negatywnie oddziałuje na środowisko naturalne.

1. AKTUALNY STAN PRAWNY I POTRZEBA NOWELIZACJI
Z przepisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21
października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i
uchylającego Dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWGdalej: „Rozporządzenie
dotyczące środków ochrony roślin” lub „Rozporządzenie” wynika, że żądanie przez państwo
członkowskie przedłożenia tłumaczenia wniosku na język narodowy lub urzędowy tego
państwa nie jest obligatoryjne. Ponadto może dotyczyć wyłącznie wniosków lub
dokumentów, które zgodnie z art. 33 ust. 2 Rozporządzenia mieszczą się w zakresie pojęcia
„wniosek”. Mianowicie, w rozumieniu Rozporządzenia pojęcie wniosku obejmuje:
a) wykaz zamierzonych zastosowań środka w każdej ze stref określonych w załączniku I
oraz w państwach członkowskich, w których wnioskodawca złożył wniosek lub
zamierza go złożyć;
b) propozycję państwa członkowskiego, od którego wnioskodawca oczekuje oceny
wniosku w danej strefie. W przypadku wniosku o zastosowanie w szklarniach, jako
środka do zabiegów po zbiorze plonu, stosowania w pustych magazynach i do
zaprawiania nasion proponuje się tylko jedno państwo członkowskie, które rozpatruje
wniosek uwzględniając wszystkie strefy. W takim przypadku wnioskodawca przesyła
pozostałym państwom członkowskim, na żądanie, skróconą lub pełną dokumentację, o
której mowa w art. 8.;
c) kopię wszelkich zezwoleń już udzielonych dla tego środka ochrony roślin w państwie
członkowskim, w stosownych przypadkach;
d) kopię
stanowiska przyjętego przez państwo członkowskie oceniającego
równoważność, o którym mowa w art. 38 ust. 2, w stosownych przypadkach.


1 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 309/1.
W rezultacie państwo członkowskie może żądać od wnioskodawcy przedłożenia tłumaczenia
na język narodowy lub urzędowy wyłącznie wniosku oraz dokumentów wymienionych wyżej
w lit. a)- d).

Tymczasem, obowiązująca w Polsce ustawa o środkach ochrony roślin w art. 4 ust. 2
przewiduje obowiązek przedkładania w języku polskim lub w języku polskim i języku
angielskim wszelkiej dokumentacji składanej wraz z wnioskami w sprawach zatwierdzania
substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków oraz w sprawach zezwoleń na wprowadzanie
środków ochrony roślin do obrotu (śor), pozwoleń na handel równoległy i pozwoleń na
prowadzenie badań. Obowiązek ten wykracza poza uregulowanie określone w art. 33 ust. 2
Rozporządzenia.

Projektodawca proponuje zmianę brzmienia art. 4 ust. 2 przedmiotowej ustawy, co pozostaje
zgodne z regulacjami zawartymi w Rozporządzeniu. Przeprowadzenie nowelizacji w zakresie
zgodnym z Projektem umożliwi przedkładanie dokumentacji składanej z wnioskiem w
sprawach zatwierdzania substancji czynnych, sejfnerów i synergetyków oraz w sprawach
zezwoleń na wprowadzanie środków ochrony roślin do obrotu, pozwoleń na handel
równoległy i pozwoleń na prowadzenie badań w języku polskim lub w języku angielskim.
Jednocześnie wnioskodawcy w dalszym ciągu będą mieli obowiązek składania w języku
polskim lub w języku polskim i języku angielskim samych wniosków, natomiast załączniki
przedkładane wraz z tymi wnioskami będą mogli, według swojego wyboru, składać w jednym
z tych języków.
Należy zaznaczyć, że wszystkie kraje członkowskie UE posługują się dokumentacją
techniczną w języku angielskim i w żadnym kraju nie istnieje wymóg składania tej
dokumentacji w języku urzędowym danego kraju.

Projekt wprowadza ponadto możliwość przedkładania w języku polskim lub w języku
angielskim sprawozdania, o którym mowa w art. 42 ust. 1 lit. d Rozporządzenia, tj.
sprawozdania z oceny dokonanej przez państwo członkowskie, zawierające informację o
ocenie i o decyzji w sprawie środka ochrony roślin przedkładanego wraz z wnioskiem
składanym w ramach procedury wzajemnego uznawania zezwoleń. Projektowane rozwiązanie
ułatwi zainteresowanym podmiotom dopełnienie procedury wzajemnego uznawania
zezwoleń.

Zmiana art. 24 przewiduje, że jeżeli wyniki badań środka ochrony roślin wprowadzonego do
obrotu, przeprowadzone zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (UE) nr 545/2011 z
dnia 10 czerwca 2011 r. wykonującego rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady
(WE) nr 1107/2009 w odniesieniu do wymogów dotyczących danych dla środków ochrony
roślin, uzasadniają przydatność takiego środka do stosowania po upływie terminu jego
ważności, środek ten będzie mógł pozostawać w obrocie i być stosowany na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, nie dłużej jednak niż 12 miesięcy od dnia upływu terminu jego
ważności.
W Polsce występuje duża skala zjawiska przeterminowywania się środków ochrony roślin.
Do badań, w okresie przed obowiązywaniem Ustawy o środkach ochrony roślin z marca 2013
roku, wpływało rocznie ok. 800 próbek reprezentujących towar o znacznym tonażu i wartości.
Badania są prowadzone w specjalistycznym certyfikowanym laboratorium Instytutu Ochrony
Roślin – Państwowego Instytutu Badawczego. Po przeprowadzeniu badań przydatności do
użycia przeterminowanych produktów, tylko 2-3% z badanych próbek nie uzyskuje
ponownego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu handlowego. Oznacza to, że ponad 95%
produktów, które mają przeterminowaną datę wciąż jest pełnowartościowymi środkami
ochrony roślin. Należy podkreślić, że od początku prowadzenia badań nad przydatnością
produktów przeterminowanych, (czyli ponad 40 lat) do dalszego użytkowania nie było ani
jednego przypadku strat lub niewłaściwych efektów po zastosowaniu środka, któremu
przedłużono ważność.
Konsekwencje zniesienia możliwości atestów środków ochrony roślin, którym upłynął
termin przydatności do zastosowania, są następujące:
a.
powstawanie odpadów niebezpiecznych;
b.
obowiązek wycofania pełnowartościowego produktu z rynku na koszt i
odpowiedzialność posiadacza;
c.
likwidacja odpadu niebezpiecznego na koszt i odpowiedzialność posiadacza;
d.
ryzyko środowiskowe niewłaściwej utylizacji odpadu;
e.
niekontrolowane wykorzystanie środków przeterminowanych bez zbadania ich
przydatności do użycia.
Wprowadzenie regulacji Ustawą z marca 2013 r uniemożliwiającej przedłużanie przydatności
środków ochrony roślin o kolejne 12 miesięcy oznacza wielkie trudności w logistycznym
przeprowadzeniu zbiórki tych odpadów, a także nakłada koszty finansowe na sprzedawców i
indywidualnych rolników związane z likwidacją odpadu – czyli przeterminowanego śor.
Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, środki ochrony
roślin zaliczane są do odpadów w przypadku upływu terminu ich przydatności do właściwego
użycia.

Omawiany przepis ma na celu zapobieganie gromadzeniu się przeterminowanych środków
ochrony roślin, które wymagają unieszkodliwienia. Przepis ten jest modyfikacją przepisu art.
62 ust. 4 ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o ochronie roślin.

2. PRZEWIDYWANE SKUTKI REGULACJI

Uchwalenie ustawy w brzmieniu zgodnym z Projektem pozwoli wyeliminować ryzyko
znacznego utrudnienia lub nawet uniemożliwienia przeprowadzenia procesu rejestracji
środków ochrony roślin w Polsce.
Z uwagi bowiem, że tłumaczenie na język polski dokumentacji technicznej przygotowanej w
języku angielskim składanej w formie załączników do wniosków byłoby nie tylko niezwykle
czasochłonne, ale również kosztochłonne- o ile w ogóle możliwe. Istnieje zatem realne
zagrożenie, że Polska będzie mogła być zostać faktycznie wykluczona z rejestracji strefowej i
pan-europejskiego procesu rejestracji substancji aktywnych i środków ochrony roślin. Należy
pamiętać, że substancje aktywne są dopuszczane na poziomie Unii Europejskiej w trakcie
jednego wspólnego dla całej Unii procesu.
Przyjęcie ustawy w brzmieniu zgodnym z Projektem co do zasady nie spowoduje obciążenia
budżetu państwa i budżetu jednostek samorządu terytorialnego. Dla rozpatrzenia wniosków, o
których mowa w art. 4 ustawy nie jest bowiem niezbędne przetłumaczenie dokumentacji
technicznej składanej w formie załączników do tych wniosków. Jedynie w wyjątkowych
przypadkach, w szczególności na potrzeby określonego postępowania sądowo-
administracyjnego, tłumaczenie załączonej dokumentacji na język polski może okazać się
koniecznie. Wówczas tłumaczenie powinno zostać sfinansowane ze środków będących w
dyspozycji organu w związku z realizowanymi przez niego działaniami.
Nowelizacja ustawy w zakresie art. 24 wpłynie pozytywnie na przedsiębiorców
prowadzących obrót środkami ochrony roślin, tj. na producentów, dystrybutorów i punkty
handlowe oraz na użytkowników końcowych, tj. rolników – ograniczy konieczność utylizacji
pełnowartościowych, zarówno pod względem chemicznym, jak i pod względem skuteczności
środków ochrony roślin. Wprowadzenie zmiany w tym zakresie będzie też znacząco
oddziaływało na środowisko naturalne, pozwoli bowiem na zastosowanie środka ochrony
roślin zamiast jego utylizację.
3. OŚWIADCZENIE
O ZGODNOŚCI PROJEKTU USTAWY Z PRAWEM UNII
EUROPEJSKIEJ
Przedłożony Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej