Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości

2) zostały zgłoszone zakładowi ubezpieczeń do dnia, na który tworzona jest rezerwa, a
posiadane informacje nie pozwalają na ocenę wysokości odszkodowań i świadczeń;
3) zaistniały, lecz nie zostały zgłoszone zakładowi ubezpieczeń do dnia, na który tworzona jest
rezerwa.
2. Część rezerwy, która dotyczy kosztów likwidacji szkód, powinna być utworzona odrębnie
dla każdej grupy ubezpieczeń.
3. Przy ustalaniu wartości rezerwy na szkody, o których mowa w ust. 1 pkt 3, zakład
ubezpieczeń uwzględnia dotychczasowy przebieg procesu likwidacji szkód w danej grupie
ubezpieczeń, w tym liczbę i wielkość szkód zgłaszanych w następnych okresach
sprawozdawczych, po okresie, na który tworzona była rezerwa.
4. Przy ustalaniu wartości rezerwy, o której mowa w ust. 1, nie wolno stosować dyskont lub
odpisów wynikających z przyjęcia wartości bieżącej szkody, gdy zakład ubezpieczeń przewiduje,
iż ostateczny koszt likwidacji szkody i wypłaty odszkodowania będzie wyższy, z zastrzeżeniem §
3 ust. 2 oraz § 43.
5. Rezerwę na świadczenia z tytułu rent w grupach ubezpieczeń 1-4 działu I tworzy się jako
część rezerwy ubezpieczeń na życie.
6. Wartość rezerwy na niewypłacone odszkodowania i świadczenia, bez uwzględniania
oszacowanych regresów i odzysków, prezentuje się w pasywach bilansu w ujęciu brutto i na
udziale reasekuratorów.
§ 35. 1. Ustalając w danej grupie ubezpieczeń ostateczną wartość przyszłych wypłat
odszkodowań i świadczeń, zakład ubezpieczeń szacuje wartość przewidywanych, przyszłych
zwrotów kosztów zakładu na skutek przejęcia roszczeń wobec osób trzecich (regresy) oraz praw
własności do ubezpieczonego majątku (odzyski).
2. Oszacowanie, o którym mowa w ust. 1, jest ustalane w odniesieniu do szkód zaistniałych
do dnia bilansowego i ustalane w sposób wiarygodny, z zachowaniem zasady ostrożnej wyceny,
na podstawie analiz porównawczych dotychczasowych oraz prognozowanych wielkości
odszkodowań wypłaconych, zwrotów odszkodowań oraz zainkasowanych regresów i przejętych
odzysków.
3. Przy szacowaniu wielkości regresów i odzysków zakład ubezpieczeń uwzględnia koszty
windykacji regresów i odzysków.
4. Oszacowanie jest ustalane odrębnie dla każdego roku zaistnienia szkody.
5. W przypadku prowadzenia działalności dłużej niż trzy lata w danej grupie ubezpieczeń,
udział sumy otrzymanych i oszacowanych regresów i odzysków w koszcie odszkodowań i
świadczeń danego roku zaistnienia szkody nie może przekroczyć średniej arytmetycznej udziału
otrzymanych regresów i odzysków w koszcie odszkodowań i świadczeń z trzech kolejnych lat
zaistnienia szkody, bezpośrednio poprzedzających rok, dla którego dokonuje się ustaleń.
6. Regresy stanowią przychód w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku
dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.5)) z chwilą ich
otrzymania.
7. Roszczenia regresowe nieobjęte oszacowaniem, o którym mowa w ust. 1, ujmuje się,
zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny, z chwilą ich otrzymania.
8. Wartość otrzymanych regresów i odzysków pomniejsza wartość odszkodowań i
świadczeń wypłaconych.
9. Wartość oszacowanych regresów i odzysków prezentuje się w pasywach bilansu ze
znakiem minus.

14
§ 36. W przypadku ubezpieczeń na życie kwota rezerwy na niewypłacone odszkodowania i
świadczenia powinna być równa kwocie należnej ubezpieczonym, uprawnionym lub
uposażonym, powiększonej o koszty związane z wypłatą świadczeń.
§ 37. 1. Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzy się w wysokości mającej
zapewnić wyrównanie przyszłych wahań współczynnika szkodowości na udziale własnym.
2. Rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka) jest tworzona dla grup ubezpieczeń, z
zastrzeżeniem § 38, w których występują istotne wahania współczynnika szkodowości na udziale
własnym. Wahanie współczynnika szkodowości uznaje się za istotne, jeżeli wśród czterech
kolejnych zmian współczynnika szkodowości na udziale własnym, wyliczonych z roku na rok,
odpowiadających kolejnym pięciu latom obrotowym poprzedzającym rok utworzenia rezerwy, co
najmniej dwukrotnie wystąpi zmniejszenie współczynnika szkodowości na udziale własnym o
więcej niż 20 % lub dwukrotne jego zwiększenie o więcej niż 25 % jego wartości.
3. Rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzy się dla każdej grupy ubezpieczeń
osobno na ostatni dzień roku obrotowego, pod warunkiem że w każdym z ostatnich 5 lat
obrotowych poprzedzających dany rok składka zarobiona w tej grupie była większa od zera.
Rezerwę dla danej grupy ubezpieczeń tworzy się w takiej wysokości, aby przy zmianie stanu
rezerwy współczynnik szkodowości dla danego roku obrotowego - obliczany dla kwoty
odszkodowań skorygowanej o zmianę tej rezerwy - był równy średniej ważonej, gdzie wagą jest
składka zarobiona, ze współczynników szkodowości w danej grupie ubezpieczeń z ostatnich 5 lat
obrotowych, poprzedzających dany rok, obliczonych bez uwzględnienia zmian rezerwy na
wyrównanie szkodowości (ryzyka). W przypadku gdy zakład ubezpieczeń prowadzi działalność
krócej niż 6 lat, dla danej grupy ubezpieczeń nie tworzy się rezerwy na wyrównanie szkodowości
(ryzyka). Dla danej grupy ubezpieczeń wielkość zmniejszenia rezerwy nie może przekroczyć jej
aktualnej wysokości, a wielkość zwiększenia rezerwy nie może przekroczyć 5 % składki
zarobionej na udziale własnym w tej grupie, dla której rezerwa jest tworzona. Wielkość rezerwy
na wyrównanie szkodowości nie może ponadto przekroczyć 30 % wypłat odszkodowań na
udziale własnym w danym roku obrotowym w danej grupie ubezpieczeń. Jeżeli w danej grupie
ubezpieczeń składka zarobiona w roku obrotowym była równa zeru, rezerwę w tej grupie
rozwiązuje się całkowicie w tym roku.
4. W przypadku reasekuracji czynnej zakłady ubezpieczeń tworzą rezerwę na wyrównanie
szkodowości na zasadach określonych w ust. 1-3 odpowiednio dla klas rachunkowych
określonych w § 2 ust. 1 pkt 17, z zastrzeżeniem § 38.
5. Rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka) tworzona jest przez zakłady ubezpieczeń
prowadzące działalność ubezpieczeniową w dziale II.
§ 38. 1. W przypadku prowadzenia ubezpieczeń w grupie 14 działu II zakład ubezpieczeń
jest obowiązany tworzyć rezerwę na wyrównanie szkodowości (ryzyka) przeznaczoną na
pokrycie ujemnego wyniku technicznego osiągniętego w tej grupie ubezpieczeń w roku
obrotowym lub na wyrównanie wyższego niż przeciętny współczynnika szkodowości w tej
grupie w roku obrotowym, przed uwzględnieniem zmiany stanu rezerw na wyrównanie
szkodowości (ryzyka).
2. Rezerwę tworzy się według jednej z metod przedstawionych w załączniku nr 6 do
rozporządzenia, wybranej przez kierownika jednostki.
3. Wyboru metody tworzenia rezerwy należy dokonać w oparciu o dostępne w jednostce
zasoby informacji statystycznych, z tym że zakład ubezpieczeń prowadzący ubezpieczenia w
grupie 14 działu II przez okres krótszy niż 5 lat obrotowych tworzy rezerwę, o której mowa w

15
ust. 1 - metodą nr 1 lub nr 2, przedstawioną w załączniku nr 6 do rozporządzenia, z
zastosowaniem odpowiednio średnich narastających stosownie do okresu prowadzenia tych
ubezpieczeń.
§ 39. 1. Rezerwę ubezpieczeń na życie tworzy się, z zachowaniem zasady ostrożności, w
wysokości ustalonej prospektywną metodą aktuarialną, z zastrzeżeniem ust. 2, z uwzględnieniem:
1) wszystkich zobowiązań, wynikających z zawartych umów ubezpieczenia, obejmujących w
szczególności:
a) gwarantowane w umowie ubezpieczenia świadczenia, w tym gwarantowaną wartość
wykupu,
b) świadczenia opcjonalne, przysługujące zgodnie z warunkami umowy ubezpieczenia;
2) kosztów obsługi umów i kosztów związanych z wypłatą odszkodowań i świadczeń.
Przy tworzeniu rezerwy ubezpieczeń na życie uwzględnia się przyszłe wpływy zakładu
ubezpieczeń z tytułu składek należnych zgodnie z zawartymi umowami ubezpieczenia.
2. Dopuszcza się stosowanie metody retrospektywnej, pod warunkiem że daje ona wartość
rezerwy nie niższą od wartości rezerwy ustalonej metodą prospektywną lub gdy dla danej umowy
ubezpieczenia nie jest możliwe zastosowanie metody prospektywnej.
3. Całość uwzględnianych pośrednio lub bezpośrednio kosztów, o których mowa w ust. 1 pkt
2, nie powinna być mniejsza od przewidywanej wielkości przyszłych wydatków oszacowanych
zgodnie z zasadą ostrożnej wyceny.
4. Rezerwy ubezpieczeń na życie tworzy się indywidualnie dla każdej umowy
ubezpieczenia. Rezerwy mogą być ustalone sumarycznie dla określonych grup umów
ubezpieczenia, pod warunkiem że dają one w przybliżeniu ten sam rezultat, co metoda
indywidualna, z zastrzeżeniem ust. 8.
5. Zakład ubezpieczeń jest obowiązany, co najmniej raz na 5 lat, ustalić dla wszystkich
umów ubezpieczenia bezpośredniego wielkość rezerwy ubezpieczeń na życie brutto oraz na
udziale własnym metodą indywidualną, według stanu na ten sam dzień, z zastrzeżeniem ust. 8.
6. Przy ustalaniu wartości rezerwy ubezpieczeń na życie zakład ubezpieczeń ma obowiązek
uwzględnić prawdopodobieństwo wystąpienia w przyszłych okresach niekorzystnych czynników,
które mogą wpłynąć na zmianę poziomu tych rezerw, jak również na zmianę wartości aktywów
przeznaczonych na ich pokrycie.
7. Jeżeli umowa ubezpieczenia przewiduje gwarancje wykupu, rezerwa ubezpieczeń na życie
utworzona dla tej umowy nie może być niższa od gwarantowanej wartości wykupu.
8. Przepisów ust. 4 i 5 nie stosuje się w przypadku rezerwy ubezpieczeń na życie, która jest
tworzona w związku z wystąpieniem ryzyk niemających charakteru indywidualnego, lecz
dotyczących całości lub części portfela umów ubezpieczenia na życie.
§ 40. Rezerwy ubezpieczeń na życie, jeżeli ryzyko lokaty ponosi ubezpieczający, tworzy się
w wysokości wartości lokaty dokonanej zgodnie z postanowieniami zawartej umowy
ubezpieczenia na życie.
§ 41. 1. Rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych tworzy się przy uwzględnieniu
wszystkich przewidywanych kwot, o które powiększane będą przyszłe świadczenia lub
pomniejszane przyszłe składki, zgodnie z zawartą umową ubezpieczenia.
2. W przypadku ubezpieczeń na życie metoda obliczania rezerwy na premie i rabaty dla
ubezpieczonych powinna być zgodna z założeniami stosowanymi przy obliczaniu rezerwy
ubezpieczeń na życie oraz uwzględniać aktualną metodę przyznawania premii i rabatów.

16
§ 42. 1. Rezerwę na zwrot składek dla członków towarzystwa tworzy się do wysokości
osiągniętego dodatniego wyniku technicznego, o ile obowiązek zwrotu składek wynika z umowy
ubezpieczenia.
2. Rezerwę, o której mowa w ust. 1, tworzy się w podziale na grupy ubezpieczeń dla
każdego roku zawarcia umów ubezpieczenia odrębnie.
3. W przypadku umów ubezpieczenia zawieranych na zasadach wzajemności członkowskiej
rezerwa, o której mowa w ust. 1, tworzona jest w odniesieniu do umów ubezpieczenia
zawieranych na zasadach wzajemności członkowskiej.
§ 43. 1. Stopy techniczne stosowane przez zakład ubezpieczeń nie mogą być wyższe niż 80
% średniej ważonej stopy zwrotu z lokat stanowiących pokrycie wszystkich rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych ustalanych przy użyciu stóp technicznych, w ostatnich trzech latach
obrotowych, obliczonej w sposób określony w załączniku nr 7 do rozporządzenia, przy czym w
przypadku zobowiązań z umów ubezpieczenia, ustalanych w walucie obcej, uwzględnia się stopę
zwrotu z lokat dokonanych w tej walucie.
2. Stopa techniczna, stosowana przez zakład ubezpieczeń przy wycenie zobowiązań:
1) nie może być wyższa niż odpowiednia stopa techniczna stosowana przez zakład ubezpieczeń
w dniu zawarcia umowy ubezpieczenia, z której wynikają te zobowiązania;
2) nie może być wyższa niż maksymalna stopa techniczna obowiązująca w dniu zawarcia
umowy, w odniesieniu do nowo zawieranych umów ubezpieczenia, zarówno w przypadku
zobowiązań ustalanych w złotych, jak i w walutach obcych.
3. Wysokość maksymalnej stopy technicznej ustala i ogłasza organ nadzoru, w terminie do
dnia 31 stycznia każdego roku. Sposób ustalenia wysokości maksymalnej stopy technicznej
określa załącznik nr 8 do rozporządzenia.
4. Ogłoszona w danym roku wysokość maksymalnej stopy technicznej jest obowiązująca od
dnia 1 maja tego roku, z zastrzeżeniem ust. 5.
5. Ogłoszona w danym roku wysokość maksymalnej stopy technicznej nie ma zastosowania
przy obliczaniu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dotyczących zobowiązań zakładu
ubezpieczeń powstałych po dniu 30 kwietnia danego roku, w wyniku:
1) dokonanych zmian warunków umów ubezpieczenia zawartych do tego dnia, pod warunkiem
że w umowach tych przewidziana była możliwość dokonania powyższych zmian; w
szczególności dotyczy to: podwyższenia wysokości sumy ubezpieczenia, indeksacji składki,
zamiany na ubezpieczenie bezskładkowe;
2) przystąpienia kolejnych ubezpieczonych do grupowej umowy ubezpieczenia na życie.
6. Ograniczenie dotyczące stosowanych stóp technicznych, określone w ust. 1 i 2, nie ma
zastosowania do:
1) umów ubezpieczenia w dziale ubezpieczeń na życie, w których składka opłacana jest
jednorazowo, a okres, na jaki umowa została zawarta, nie jest dłuższy niż 8 lat,
2) umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym,
przy czym stosowane stopy techniczne nie mogą odbiegać od stóp zwrotu z inwestycji aktywów
stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych dotyczących tych umów.
7. Zakłady ubezpieczeń mogą stosować niższe stopy techniczne aniżeli stopa zwrotu
ogłaszana przez organ nadzoru.
§ 44. 1. Przyjęte zasady tworzenia i metody ustalania rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
jak również założenia dotyczące danych i wskaźników statystycznych wykorzystywanych przy

17
ustalaniu rezerw powinny być stosowane w sposób ciągły; nieuzasadnione zmiany zasad, metod i
założeń są niedopuszczalne.
2. W przypadku ubezpieczeń na życie zasady ustalania udziału w zysku należnego z tytułu
zawartej umowy ubezpieczenia powinny być stosowane w sposób jednolity przez cały czas
trwania umowy ubezpieczenia.
§ 45. Wielkość rezerw techniczno-ubezpieczeniowych na udziale reasekuratora powinna być
ustalona zgodnie z uregulowaniami odpowiednich umów reasekuracyjnych.
§ 46. 1. Do wszystkich typów umów ubezpieczenia, gdzie możliwe jest wyliczenie rezerwy
ubezpieczeń na życie przy użyciu składki netto, można stosować metodę Zillmera, z wyjątkiem
umów ubezpieczenia terminowego na wypadek śmierci oraz wszystkich umów ubezpieczeń
wypadkowych i chorobowych.
2. Rozliczeniu w czasie metodą Zillmera podlegają koszty bezpośrednie i pośrednie
związane z pozyskaniem i zawarciem umowy ubezpieczenia oraz koszty związane z
wykorzystaniem przez ubezpieczającego możliwości nieobowiązkowego podwyższenia składki
w trakcie umowy ubezpieczenia.
3.
Maksymalny poziom narzutu, o który można podwyższyć składkę netto, jest
równowartością 3,5 % sumy kapitału rozłożoną na cały okres opłacania składek przy użyciu
założeń wykorzystanych przy kalkulacji rezerwy ubezpieczeń na życie.
4. Składka podwyższona, o której mowa w ust. 3, nie może być wyższa od składki opłacanej
przez klienta.
5. Koszty akwizycji rozliczane przy zastosowaniu metody Zillmera nie mogą być wyższe niż
wartość składki przypisanej brutto w pierwszym roku polisowym.
6. Jeżeli w wyniku zillmeryzacji rezerwy ubezpieczeń na życie otrzymuje się wynik ujemny,
to przyjmuje się wartość tej rezerwy równą "0".
§ 47. Jeżeli przy ustalaniu wysokości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych otrzymuje się w
trakcie obliczania rezerw wartości ujemne, to do dalszych obliczeń przyjmuje się wartość równą
zero, z wyłączeniem wyniku uwzględnienia wartości oszacowanych regresów i odzysków w
rezerwie na niewypłacone odszkodowania i świadczenia.
Rozdział 5
Szczególne zasady sporządzania sprawozdań finansowych zakładu ubezpieczeń
§ 48. 1. Techniczny rachunek ubezpieczeń na życie oraz techniczny rachunek ubezpieczeń
majątkowych i osobowych jest sporządzany dla grup ubezpieczeń bezpośrednich.
2. Techniczny rachunek ubezpieczeń w zakresie reasekuracji czynnej sporządza się w
podziale na klasy rachunkowe.
§ 49. 1. W przepływach z działalności operacyjnej wykazuje się odrębnie wpływy i wydatki
z działalności bezpośredniej i reasekuracji czynnej, odrębnie wpływy i wydatki z reasekuracji
biernej oraz odrębnie wpływy i wydatki z pozostałej działalności operacyjnej.
2. W przepływach z działalności lokacyjnej wykazuje się wpływy i wydatki z
poszczególnych rodzajów lokat zakładu ubezpieczeń. Wpływy i wydatki związane z nabyciem,
realizacją innych aktywów niż lokat ujmuje się odpowiednio we wpływach i wydatkach z
pozostałej działalności operacyjnej lub w przepływach z działalności finansowej.

18