Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
projekt przewiduje konieczność implementacji do polskiego prawa dyrektywy Rady w sprawie rynków instrumentów finansowych oraz dyrektywy w sprawie adekwatności kapitałowej firm inwestycyjnych i instytucji kredytowych; rozwiazań sprzyjających rozwojowi polskiego rynku kapitałowego (ułatwienie funkcjonowania mechanizmów krótkiej sprzedaży): poszerzenia katalogu instrumentów finansowych (np. o instrumenty o charakterze derywatów, o zróżnicowanych typach instrumentu bazowego)
projekt mający na celu wykonanie prawa Unii Europejskiej
- Kadencja sejmu: 6
- Nr druku: 64
- Data wpłynięcia: 2007-11-08
- Uchwalenie: Projekt uchwalony
- tytuł: o zmianie ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz niektórych innych ustaw
- data uchwalenia: 2008-09-04
- adres publikacyjny: Dz.U. 2009 Nr 165, poz. 1316
64
ryzykiem dla pozycji sekurytyzacyjnych zgodnie z §100 - 102.
§ 16. Pozycja bez zewnętrznej oceny jakości kredytowej oznacza pozycję sekurytyzacyjną,
dla której nie istnieje uznana ocena jakości kredytowej, dokonana przez uznaną zewnętrzną
instytucję oceny wiarygodności kredytowej.
§ 17. Pozycja z oceną jakości kredytowej oznacza pozycję sekurytyzacyjną, dla której istnieje
uznana ocena jakości kredytowej, dokonana przez uznaną zewnętrzną instytucję oceny
wiarygodności kredytowej.
§18. Program emisji papierów komercyjnych zabezpieczonych aktywami (program ABCP)
oznacza program sekurytyzacyjny, w ramach którego wyemitowane papiery wartościowe
przyjmują z reguły postać papierów komercyjnych z pierwotnym terminem zapadalności
wynoszącym jeden rok lub krócej.
Księga 2. Zasady ogólne.
§19.1. Jeżeli dom maklerski stosuje metodę standardową obliczania wymogu kapitałowego z
tytułu ryzyka kredytowego zgodnie z załącznikiem nr 6 do rozporządzenia, w przypadku
klasy ekspozycji, do której byłyby przypisane ekspozycje sekurytyzowane zgodnie z § 20 - 23
załącznika nr 6 do rozporządzenia, dom maklerski oblicza kwotę ekspozycji ważonej
ryzykiem w odniesieniu do pozycji sekurytyzacyjnej zgodnie z § 46 - 83.
2. W innych przypadkach, niż określone w § 19.1., dom maklerski oblicza kwotę ekspozycji
ważonej ryzykiem w odniesieniu do pozycji sekurytyzacyjnej zgodnie z § 46 - 50 oraz § 84 -
123.
§20. Jeżeli istotna część ryzyka kredytowego związanego z ekspozycjami sekurytyzowanymi
została przetransferowana z domu maklerskiego inicjującego na inny podmiot zgodnie z § 32
– 38, dom maklerski inicjujący może:
1) w przypadku sekurytyzacji tradycyjnej, wyłączyć ekspozycje, które poddano
sekurytyzacji z obliczeń kwot ekspozycji ważonych ryzykiem oraz w stosownych
przypadkach, kwot oczekiwanych strat,
2) w przypadku sekurytyzacji syntetycznej, obliczać w stosunku do ekspozycji
sekurytyzowanych kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem oraz w stosownych
przypadkach, kwoty oczekiwanych strat, zgodnie z § 32 – 38.
§21.1. Jeżeli ma zastosowanie § 20, dom maklerski inicjujący oblicza kwoty ekspozycji
ważonych ryzykiem określone w niniejszym załączniku w stosunku do pozycji, które posiada
w danej sekurytyzacji.
2. Jeżeli dom maklerski inicjujący nie przekaże istotnej części ryzyka kredytowego na rzecz
innego podmiotu zgodnie z ust. 1, kwot ekspozycji ważonych ryzykiem dla pozycji
wynikających z takiej sekurytyzacji nie oblicza się.
§22. W celu obliczenia kwoty ekspozycji ważonej ryzykiem dla pozycji sekurytyzacyjnej,
pozycji przypisuje się wagi ryzyka na podstawie jakości kredytowej pozycji, którą można
ustalić poprzez odniesienie do oceny jakości kredytowej nadanej przez zewnętrzną instytucję
oceny wiarygodności kredytowej lub w inny sposób, zgodnie z przepisami niniejszego
załącznika.
§23. Jeżeli ekspozycja dotyczy różnych transz sekurytyzacyjnych, ekspozycja względem
każdej z transz uznawana jest za odrębną pozycję sekurytyzacyjną. Uznaje się, że dostawcy
ochrony kredytowej dla pozycji sekurytyzacyjnych utrzymują pozycje sekurytyzacyjne.
Pozycje sekurytyzacyjne obejmują ekspozycje wynikające ze związanych ze strukturą
sekurytyzacyjną transakcji pochodnych na stopę procentową lub walutowych transakcji
pochodnych.
149
§24. Jeżeli pozycja sekurytyzacyjna objęta jest rzeczywistą lub nierzeczywistą ochroną
kredytową, waga ryzyka stosowana wobec tej pozycji może zostać zmieniona zgodnie § 5 i 6
załącznika nr 6 do rozporządzenia, traktowanymi w powiązaniu z § 2, § 4.2, § 5.2, § 6, § 7
załącznika nr 7 do rozporządzenia.
§25. Za wyjątkiem ekspozycji pomniejszających sumę kapitałów własnych, kwota ekspozycji
ważonej ryzykiem wliczana jest do całkowitej kwoty ekspozycji domu maklerskiego
ważonych ryzykiem dla celów § 3.1. pkt 3 rozporządzenia.
§ 26. W celu ustalenia wagi ryzyka pozycji sekurytyzacyjnej zgodnie z § 22 - 25 dom
maklerski może zastosować ocenę jakości kredytowej nadaną przez uznaną zewnętrzną
instytucję oceny wiarygodności kredytowej.
§27. Korzystanie przez dom maklerski z ocen kredytowych uznanej instytucji oceny
wiarygodności kredytowej do obliczania ważonych ryzykiem kwot ekspozycji zgodnie z § 22
- 25 odbywa się w sposób spójny i zgodny z zasadami określonymi w § 39 – 45.
§28. W przypadku sekurytyzacji ekspozycji odnawialnych z opcją przedterminowej spłaty
ekspozycji, dom maklerski inicjujący oblicza zgodnie z § 46 – 123 dodatkową kwotę
ekspozycji ważonej ryzykiem w związku z możliwym wzrostem poziomu ryzyka
kredytowego w wyniku uruchomienia opcji przedterminowej spłaty.
§29. Ekspozycja odnawialna oznacza ekspozycję, w przypadku której jest dopuszczalne, aby
salda zadłużenia klientów zmieniały się na podstawie ich decyzji o pożyczaniu lub spłacie
zadłużenia w ramach uzgodnionego limitu, natomiast opcja przedterminowej spłaty oznacza
klauzulę umowną nakazującą, w przypadku zaistnienia określonych zdarzeń, wykup pozycji
inwestorów przed pierwotnie określonym terminem zapadalności wyemitowanych papierów
wartościowych.
§30. Dom maklerski inicjujący, który w zakresie sekurytyzacji skorzystał z postanowień § 20-
21 w celu obliczenia kwot ekspozycji ważonych ryzykiem lub instytucja sponsorująca, mając
na względzie ograniczenie potencjalnych lub rzeczywistych strat inwestorów, nie mogą
udzielać wsparcia jakości kredytowej sekurytyzacji wykraczającego poza ich obowiązki
umowne.
§31. Jeżeli dom maklerski inicjujący lub instytucja sponsorująca narusza postanowienia § 30
w zakresie sekurytyzacji, udzielając wsparcia jakości kredytowej sekurytyzacji
wykraczającego poza jego obowiązki wynikające z umowy dotyczącej programu
sekurytyzacyjnego, dom maklerski obowiązany jest do uwzględniania sekurytyzowanych
ekspozycji w rachunku ekspozycji ważonych ryzykiem bez uwzględniania wpływu
sekurytyzacji oraz do podania do publicznej wiadomości faktu udzielenia wsparcia
nieobjętego umową i informacji o wpływie takiego działania na wymogi kapitałowe.
Część II. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania transferu istotnej części ryzyka
kredytowego oraz obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem i kwot oczekiwanych
strat dla ekspozycji objętych sekurytyzacj
Księga 1. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania transferu istotnej części ryzyka
kredytowego w sekurytyzacji tradycyjnej.
§32. W przypadku sekurytyzacji tradycyjnej dom maklerski inicjujący może wyłączyć
ekspozycje sekurytyzowane z obliczeń kwot ekspozycji ważonych ryzykiem oraz kwot
oczekiwanych strat, jeśli istotna część ryzyka kredytowego związana z tymi ekspozycjami
została przekazana stronie trzeciej, a transfer taki spełnia następujące warunki:
1) dokumentacja sekurytyzacji odzwierciedla istotę ekonomiczną transakcji,
150
2) dom maklerski inicjujący oraz jego wierzyciele nie mają tytułu prawnego do
sekurytyzowanych ekspozycji, również w przypadku upadłości i przejęcia masy
upadłościowej przez syndyka, co jest poparte wiarygodną opinią prawną,
3) wyemitowane w ramach sekurytyzacji papiery wartościowe nie stanowią zobowiązań
domu maklerskiego inicjującego.
4) przyjmujący ekspozycję jest jednostką specjalnego przeznaczenia do celów
sekurytyzacji lub funduszem sekurytyzacyjnym,
5) dom maklerski inicjujący nie zachowuje efektywnej lub pośredniej kontroli nad
przekazanymi ekspozycjami, przy czym:
a) dom maklerski inicjujący zachowuje efektywną kontrolę nad przekazanymi
ekspozycjami, jeśli posiada prawo odkupu wcześniej przekazanych ekspozycji od
przejmującego ekspozycje, aby zrealizować związane z nimi korzyści, lub jeśli jest
zobowiązany do ponownego przejęcia ryzyka przekazanego wraz z ekspozycjami,
b) zachowanie przez dom maklerski inicjujący praw do administrowania lub
obowiązków administracyjnych w odniesieniu do przekazanych ekspozycji nie stanowi
samo w sobie pośredniej kontroli ekspozycji,
6) w przypadku występowania opcji odkupu końcowego spełnione są następujące
warunki:
a) realizacja opcji odkupu końcowego następuje według uznania domu maklerskiego
inicjującego,
b) opcja odkupu końcowego może być wykonana jedynie w przypadku, gdy 10% lub
mniej pierwotnej wartości nominalnej ekspozycji sekurytyzowanych pozostaje
niespłacone,
c) opcja odkupu końcowego nie jest sformułowana w sposób mający na celu uniknięcie
przypisania strat do pozycji wsparcia jakości kredytowej lub innych pozycji
będących w posiadaniu inwestorów, ani też w jakikolwiek inny sposób mający na
celu udzielenie wsparcia jakości kredytowej,
7) umowa, na podstawie której dom maklerski przelewa sekurytyzowane wierzytelności,
nie zawiera klauzul stwierdzających, że:
a) za wyjątkiem przypadku opcji przedterminowej spłaty, wymaga się, by dom
maklerski inicjujący podwyższał jakość kredytową pozycji sekurytyzacyjnych, w tym
między innymi poprzez zmianę bazowych ekspozycji kredytowych lub zwiększenie
dochodów wypłacanych inwestorom w przypadku pogorszenia się jakości kredytowej
ekspozycji sekurytyzowanych,
b) w przypadku pogorszenia się jakości kredytowej puli ekspozycji bazowych
zwiększeniu ulegają dochody należne posiadaczom pozycji sekurytyzacyjnych.
Księga 2. Wymogi minimalne dotycz ce uznawania transferu istotnej części ryzyka
kredytowego w sekurytyzacji syntetycznej.
§33. W przypadku sekurytyzacji syntetycznej dom maklerski inicjujący może obliczać kwoty
ekspozycji ważonych ryzykiem oraz odpowiednio kwoty oczekiwanych strat dla ekspozycji
objętych sekurytyzacją zgodnie z § 34 - 35 , jeśli istotna część ryzyka kredytowego została
przekazana stronie trzeciej poprzez rzeczywistą lub nierzeczywistą ochronę kredytową, a
transfer spełnia następujące warunki:
1) dokumentacja sekurytyzacji odzwierciedla istotę ekonomiczną transakcji.,
2) ochrona kredytowa, za pośrednictwem której przekazywane jest ryzyko kredytowe
spełnia kryteria dopuszczalności oraz inne wymogi niezbędne do uznania takiego
151
zabezpieczenia określone w § 2, § 4.2, § 5.2, § 6, § 7 załącznika nr 7 do rozporządzenia,
przy czym dla celów tego ustępu jednostek specjalnego przeznaczenia nie uznaje się za
dopuszczalnych dostawców ochrony nierzeczywistej.,
3) instrumenty stosowane w celu transferu ryzyka kredytowego nie zawierają warunków,
które:
a) narzucają znaczące progi istotności, poniżej których, w razie wystąpienia zdarzenia
kredytowego, nie jest uruchamiana ochrona kredytowa,
b) pozwalają na zakończenie ochrony na skutek pogorszenia się jakości kredytowej
ekspozycji bazowych,
c) w przypadkach innych niż opcja przedterminowej spłaty nakładają na dom
maklerski inicjujący wymóg podwyższenia jakości kredytowej pozycji
sekurytyzacyjnych,
d) zwiększają koszt ochrony kredytowej ponoszony przez dom maklerski lub dochód
wypłacany posiadaczom pozycji sekurytyzacyjnych z tytułu pogorszenia się jakości
kredytowej ekspozycji bazowych,
4) dom maklerski posiada wiarygodną opinię prawną, potwierdzającą możliwość
wyegzekwowania ochrony kredytowej w obrębie wszystkich właściwych jurysdykcji.
Księga 3. Wymogi minimalne dotycz ce obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem
przez dom maklerski inicjuj cy dla ekspozycji poddanych sekurytyzacji syntetycznej
§34. W przypadku, gdy spełnione są warunki określone w § 33, obliczając kwoty ekspozycji
ważonych ryzykiem dla ekspozycji sekurytyzowanych, dom maklerski inicjujący
sekurytyzację syntetyczną obowiązany jest, z zastrzeżeniem § 36 - 38, stosować metody
obliczeniowe określone w § 46 – 123. W przypadku, gdy spełnione są warunki określone w §
33, jeśli do obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem dla ekspozycji sekurytyzowanych
dom maklerski inicjujący sekurytyzację syntetyczną wykorzystuje metodę wewnętrznych
ratingów określoną w załączniku nr 6 do rozporządzenia, kwota oczekiwanej straty w
odniesieniu do ekspozycji sekurytyzowanych jest równa zeru.
§35. Przepisy § 34 odnoszą się do całej puli ekspozycji sekurytyzowanych. Z zastrzeżeniem
przepisów § 36 - 38 , dom maklerski inicjujący oblicza kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem
w odniesieniu do wszystkich transz sekurytyzacyjnych zgodnie z § 46 – 123, z
uwzględnieniem zasad uznawania technik ograniczania ryzyka kredytowego, w
szczególności, gdy dana transza przekazywana jest stronie trzeciej za pośrednictwem ochrony
nierzeczywistej, dom maklerski, obliczając kwoty ekspozycji ważonych ryzykiem, przypisuje
tej transzy wagę ryzyka tej strony trzeciej.
Księga 4. Sposoby traktowania przypadków niedopasowania terminów zapadalności w
sekurytyzacji syntetycznej.
§36. Do celów obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem zgodnie z § 34,
niedopasowanie terminów między ochroną kredytową, na skutek której osiąga się podział na
transze, a ekspozycjami sekurytyzowanymi uwzględnia się zgodnie z § 37 - 38 .
§37. Za termin zapadalności ekspozycji sekurytyzowanych przyjmuje się najdłuższy termin
zapadalności dowolnej z tych ekspozycji, nie dłuższy jednak niż pięć lat. Termin zapadalności
ochrony kredytowej określa się zgodnie z załącznikiem nr 7 do rozporządzenia.
§38. Dom maklerski inicjujący nie uwzględnia niedopasowania terminów zapadalności w
obliczaniu kwot ekspozycji ważonych ryzykiem, którym zgodnie z § 46 – 123 przypisuje się
wagę ryzyka 1250% a w odniesieniu do wszelkich innych transz podejście do niedopasowania
terminów zapadalności określone w załączniku nr 17 do rozporządzenia, stosuje się zgodnie z
następującym wzorem:
152
RW* = [RW(SP) x (t-t*) / (T-t*)] + [RW(Ass) x (T-t) / (T-t*)]
gdzie:
RW* oznacza kwotę ekspozycji ważonej ryzykiem do celów rachunku wymogów
kapitałowych określonego w § 3.1 pkt.3 rozporz dzenia,
RW (Ass) oznacza kwotę ekspozycji ważonej ryzykiem dla ekspozycji sekurytyzowanych,
bez uwzględnienia sekurytyzacji, obliczoną proporcjonalnie do udziału transzy w strukturze
sekurytyzacyjnej,
RW(SP) oznacza kwotę ekspozycji ważonej ryzykiem obliczoną zgodnie z § 34, gdyby nie
występowało niedopasowanie terminów zapadalności,
T oznacza termin zapadalności ekspozycji bazowych wyrażony w latach,
t oznacza termin zapadalności ochrony kredytowej wyrażony w latach,
t* równa się 0,25.
Część III. Zewnętrzna ocena jakości kredytowej.
Księga 1. Kryteria, jakie musz spełniać zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności
kredytowej.
§ 39. Dla potrzeb obliczania kwot ekspozycji ważonych ryzykiem na mocy § 46 – 123, ocena
jakości kredytowej opracowana przez uznaną zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności
kredytowej musi spełnić warunki określone w § 4 rozporządzenia z dnia ....2007 r. w sprawie
ocen wiarygodności kredytowej nadawanych przez zewnętrzne instytucje wiarygodności
kredytowej.
Księga 2. Stosowanie zewnętrznych ocen jakości kredytowej.
§ 40. Dom maklerski stosuje w odniesieniu do posiadanych pozycji sekurytyzacyjnych oceny
jakości kredytowej uznanych zewnętrznych instytucji oceny wiarygodności kredytowej
zgodnie z przepisami rozporządzenia z dnia .... w sprawie ocen kredytowych stosowanych
przez domy maklerskie.
§ 41. Dom maklerski nie może, z zastrzeżeniem przepisów § 9 pkt. 4 rozporządzenia z dnia
.... w sprawie ocen kredytowych stosowanych przez domy maklerskie., stosować ocen jakości
kredytowej danej zewnętrznej instytucji oceny wiarygodności kredytowej do swoich pozycji
w określonych transzach oraz ocen jakości kredytowej innej zewnętrznej instytucji oceny
wiarygodności kredytowej do swoich pozycji w innych transzach w ramach tej samej
struktury sekurytyzacyjnej, niezależnie od tego czy transze te posiadają, czy nie posiadają
oceny jakości kredytowej nadane przez pierwszą zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności
kredytowej.
§42. W przypadku, gdy ochrona kredytowa, uznana na podstawie przepisów rozporządzenia z
dnia .... w sprawie ocen kredytowych stosowanych przez domy maklerskie, zapewniana jest
bezpośrednio jednostce specjalnego przeznaczenia do celów sekurytyzacji i ochrona ta
znajduje odzwierciedlenie w ocenie jakości kredytowej pozycji nadanej przez wyznaczoną
zewnętrzną instytucję oceny wiarygodności kredytowej, można zastosować wagę ryzyka
przypisaną do tej oceny.
§43. Jeśli ochrona nie jest uznana na podstawie przepisów rozporządzenia z dnia .... w
sprawie ocen kredytowych stosowanych przez domy maklerskie, nie uznaje się też związanej
z nią oceny jakości kredytowej.
§44. W sytuacji, gdy ochrona kredytowa nie jest zapewniana jednostce specjalnego
przeznaczenia do celów sekurytyzacji, lecz bezpośrednio pozycji sekurytyzacyjnej, oceny
jakości kredytowej pozycji nadanej przez wyznaczoną zewnętrzną instytucję oceny
wiarygodności kredytowej nie uznaje się.
Księga 3. Przyporz dkowanie zewnętrznych ocen jakości kredytowej.
153