Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości

osiągnięcia zysku albo na użytek własny, prawo użytkowania, służebności
gruntowe, prawa budowlane) jako operacje objęte swobodą przepływu
kapitału.


III. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej

III.1. Projekt, w art. 1 pkt 1, przewiduje udzielanie bonifikat od opłat z
tytułu użytkowania wieczystego, co może prowadzić do niezgodności z
zasadami udzielania pomocy państwa. Ponieważ zasady udzielania bonifikat
określane będą zarządzeniem wojewody albo uchwałą rady lub sejmiku
właściwej jednostki samorządu terytorialnego, to te akty będą musiały zostać
ocenione pod kątem zgodności z art. 107 § 1 TfUE. Sam proponowany przepis
art. 73 ust. 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami nie jest sprzeczny z
prawem Unii Europejskiej.
Analogiczne uwagi dotyczą proponowanego art. 4 ust. 11 ustawy o
przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności
nieruchomości (art. 2 pkt 3 lit. c projektu).

III.2. Projekt z jednej strony przewiduje rozszerzenie przedmiotowego i
podmiotowego zakresu ustawy o przekształceniu prawa użytkowania
wieczystego w prawo własności nieruchomości, z drugiej strony wprowadza
nowe ograniczenia stosowania ustawy. Zgodnie z proponowanym art. 1 ust. 1b
pkt 3 ustawy o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo
własności nieruchomości w związku z art. 1 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 24 marca
1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (Dz. U. z 2004 r. Nr
167, poz. 1758, ze zm.), prawo żądania przekształcenia nie będzie przysługiwało
cudzoziemcom w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez
cudzoziemców (osoby fizyczne, osoby prawne i nieposiadające osobowości
oprawnej spółki takich osób).
Zgodnie z art. 245 TfUE, określenie zasad prawa własności należy do
kompetencji państw członkowskich. Jednak zasady te i ich wykonywanie nie
mogą naruszać prawa Unii Europejskiej. Zasady przekształcania prawa
użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości podlegają zatem
ocenie zgodności z prawem Unii Europejskiej.
Proponowane rozwiązanie jest sprzeczne z art. 63 i art. 64 w związku z
art. 18 TfUE, gdyż ogranicza swobodę przepływu kapitału w stosunku do
cudzoziemców, w tym do przynależnych państw członkowskich Unii
Europejskiej.
Zgodnie z postanowieniami Traktatu akcesyjnego, a w szczególności
Załącznika XII do Aktu o warunkach przystąpienia, Polska ma prawo
stosowania czasowych wyłączeń od ogólnych zasad prawa Unii Europejskiej, w
tym od zasad dotyczących swobodnego przepływu kapitału. Obecnie

3
obowiązuje wyłączenie określone w punkcie 4.2. załącznika, dotyczące
nabywania nieruchomości rolnych i leśnych. Polska ma prawo utrzymać do 30
kwietnia 2016 r. ograniczenia w nabywaniu tych nieruchomości przez
cudzoziemców, na zasadach przewidzianych w ustawie z dnia 24 marca 1920 r.
o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców. Jednak w żadnym przypadku
obywatele państw członkowskich Unii Europejskiej lub osoby prawne
utworzone zgodnie z przepisami innego państwa członkowskiego nie mogą być
traktowane w sposób mniej korzystny, w zakresie nabywania nieruchomości
rolnych i leśnych, niż w dniu podpisania Traktatu o przystąpieniu (podpisanie
Traktatu miało miejsce 16 kwietnia 2003 r. w Atenach). Możliwość stosowania
przez Polskę wyłączenia jest ograniczona w stosunku do rolników, którzy
legalnie zamieszkiwali i dzierżawili grunty w Polsce przez czas określony w
Załączniku.
Rodzaje nieruchomości oddawanych w użytkowanie wieczyste określa
art. 232 Kodeksu cywilnego. Mogą to być grunty stanowiące własność Skarbu
Państwa położone w granicach administracyjnych miast oraz grunty Skarbu
Państwa położone poza tymi granicami, lecz włączone do planu
zagospodarowania przestrzennego miasta i przekazane do realizacji zadań jego
gospodarki, a także grunty stanowiące własność jednostek samorządu
terytorialnego lub ich związków. W wypadkach przewidzianych w przepisach
szczególnych przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być także inne
grunty Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków.
Przedmiotem użytkowania wieczystego mogą być zatem grunty rolne i leśne.
Proponowany przepis art. 1 ust. 1b pkt 3 ustawy o przekształceniu prawa
użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości dotyczy
wszystkich nieruchomości, w tym także nieruchomości objętych treścią
Załącznika XII do Aktu o warunkach przystąpienia. Nie można jednak uznać, by
proponowany przepis był w tej części zgodny z Aktem o warunkach
przystąpienia, gdyż jest to nowe ograniczenie nabywania nieruchomości przez
cudzoziemców, nieistniejące w dniu przystąpienia
Wobec powyższego, należy uznać, że wyłączenie w stosunku do
cudzoziemców, w rozumieniu ustawy o nabywaniu nieruchomości przez
cudzoziemców, prawa żądania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego
w prawo własności nieruchomości narusza art. 63 i art. 64 w zw. z art. 18 TfUE
i nie jest objęte derogacją z Załącznika XII do Aktu o warunkach przystąpienia.

IV. Konkluzja

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce
nieruchomościami oraz o zmianie ustawy o przekształceniu prawa użytkowania
wieczystego w prawo własności nieruchomości jest niezgodny z prawem Unii
Europejskiej w zakresie, w jakim odmawia cudzoziemcom (w rozumieniu
ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez

4
cudzoziemców) prawa żądania przekształcenia użytkowania wieczystego w
prawo własności nieruchomości (art. 2 pkt 1 lit. c projektu).
W pozostałym zakresie projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii
Europejskiej.









Dyrektor
Biura
Analiz
Sejmowych
Michał Królikowski



5
Warszawa, 21 czerwca 2011 r.
BAS–WAPEiM–1474 /11

Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zmianie
ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu
prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Stanisław Huskowski)
jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu
art. 95a Regulaminu Sejmu



Poselski projekt ustawy ma na celu nowelizację trzech ustaw:
• ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U.
z 2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.),
• ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania
wieczystego w prawo własności nieruchomości (Dz. U. Nr 175, poz.
1459, ze zm.),
• ustawy z dnia 25 marca 2011 r. o ograniczeniu barier administracyjnych
dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. Nr 106, poz. 622).
W odniesieniu do ustawy o gospodarce nieruchomościami projekt
przewiduje zmianę zasad udzielania bonifikat opłat z tytułu użytkowania
wieczystego, zmianę zasad wnoszenia podwyższonych opłat rocznych z tytułu
użytkowania wieczystego oraz doprecyzowanie trybu żądania aktualizacji opłaty
rocznej.
W ustawie o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo
własności nieruchomości proponuje się rozszerzenie zakresu ustawy na
wszystkie rodzaje nieruchomości oddane w użytkowanie wieczyste oraz na
osoby prawne będące użytkownikami wieczystymi. Rozszerzenie nie będzie
dotyczyło Polskiego Związku Działkowców, państwowych i samorządowych
osób prawnych oraz cudzoziemców i spółek zagranicznych. Ponadto proponuje
się, by prawo żądania przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo
własności nieruchomości było uniezależnione od zgody wszystkich
użytkowników wieczystych. Projekt przewiduje również zmianę zasad
udzielania bonifikat od opłat z tytułu przekształcenia.
Zmiany proponowane w ustawie o ograniczaniu barier administracyjnych
dla obywateli i przedsiębiorców związane są z propozycja nowelizacji ustawy o
gospodarce nieruchomościami i polegają na uchyleniu przepisów dotyczących
opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego.
Projekt, w zakresie, w jakim odmawia cudzoziemcom (w rozumieniu
ustawy z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez
cudzoziemców) prawa żądania przekształcenia użytkowania wieczystego w
prawo własności nieruchomości (art. 2 pkt 1 lit c projektu) jest niezgodny z
prawem Unii Europejskiej. W pozostałym zakresie projekt nie jest sprzeczny z
prawem Unii Europejskiej.
Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o gospodarce
nieruchomościami oraz ustawy o przekształceniu prawa użytkowania
wieczystego w prawo własności nieruchomości nie jest projektem ustawy
wykonującej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a Regulaminu
Sejmu.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski





2