Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka

Warszawa, 16 kwietnia 2008 r.
BAS-WAEM-1024/08
Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej




Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka (przedstawiciel
wnioskodawców: poseł Magdalena Kochan)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity: Monitor Polski z
2002 r., Nr 23, poz. 398, ze zmianami) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę artykułów 1, 9-11 oraz dodanie artykułów
11a i 11b w ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U.
Nr 6, poz. 69). Proponuje się: określenie kwalifikacji i innych wymagań
stawianych kandydatowi na Rzecznika Praw Dziecka (m.in. wymóg
obywatelstwa polskiego), zmianę przesłanek podejmowania działań przez
Rzecznika (działania na wniosek obywateli lub ich organizacji), zwiększenie
kompetencji Rzecznika wobec innych organów, organizacji lub instytucji oraz
nieznaczne zwiększenie katalogu zadań i środków służących realizacji zadań.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia
ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Odnosząc się do treści zmian proponowanych w projekcie należy
wskazać art. 39 Traktatu ustanawiającego wspólnotę Europejską (TWE),
ustanawiający swobodę przepływu pracowników wewnątrz Wspólnoty, oraz
interpretujące ten przepis orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot
Europejskich (Trybunał).


2
3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
W artykule 1 pkt 1 projektu proponuje się dodanie ustępu 4 w art. 1
ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka. Przepis ten określa kwalifikacje i inne
wymagania, które powinien spełniać kandydat na Rzecznika Praw Dziecka.
Jednym z wymogów jest posiadanie polskiego obywatelstwa. Oznacza to
wyłączenie możliwości kandydowania na stanowisko Rzecznika osób
nieposiadających polskiego obywatelstwa, w tym także obywateli państw
członkowskich Unii Europejskiej.
Przepis art. 39 TWE ustanawia zasadę swobody przepływu pracowników
wewnątrz Wspólnoty. Treścią tej swobody jest zakaz dyskryminacji ze względu
na przynależność państwową między pracownikami państw członkowskich w
zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunków pracy (art. 39 ust. 1
TWE). Jednak postanowienia art. 39 nie mają zastosowania do zatrudnienia w
administracji publicznej (art. 39 ust. 4 TWE). Ponieważ to wyłączenie zakazu
dyskryminacji ze względu na przynależność państwową ma charakter wyjątku,
nie można go traktować rozszerzająco. Jego treść, wraz z pojęciem
„administracja publiczna”, jest przedmiotem orzecznictwa Trybunału. Trybunał
stwierdza, że pojęcie służby publicznej w rozumieniu art. 39 ust. 4 TWE należy
interpretować i stosować jednolicie w całej Wspólnocie i w związku z tym nie
może być w pełni pozostawione uznaniu państw członkowskich. Zgodnie z
orzecznictwem Trybunału art. 39 ust. 4 (wyłączenie stosowania zakazu
dyskryminacji) ma zastosowanie tylko do stanowisk, których sprawowanie
zakłada bezpośredni lub pośredni udział w wykonywaniu władzy powierzonej
przez prawo publiczne oraz dotyczy wykonywania obowiązków, których celem
jest zabezpieczenie interesu ogólnego państwa albo innych władz publicznych.
Sprawowanie takiego stanowiska wymaga więc istnienia szczególnych relacji
zależności między osobą je sprawującą a państwem oraz zakłada istnienie praw i
obowiązków wynikających z więzów przynależności państwowej.
Funkcja Rzecznika Praw Dziecka jest określona w art. 72 Konstytucji
RP oraz w ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka. Rzecznik jest powoływany przez
Sejm i składa przed Sejmem ślubowanie, którego treścią jest m.in. dochowanie
wierności Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej (art. 4 i 5 ustawy o Rzeczniku
Praw Dziecka). Sprawowanie tej funkcji zakłada wykonywanie działań
powierzonych przez prawo publiczne oraz wymaga istnienia szczególnych
relacji w stosunku do państwa, wynikających z więzów obywatelstwa. Należy
uznać, że w omawianym przypadku wymóg obywatelstwa polskiego jest
usprawiedliwiony, ponieważ zgodnie z art. 39 TWE zasada swobody przepływu

1 Zob. m.in. wyrok Trybunału z 26 maja 1982 r. w sprawie Commission v Kingom of Belgium, C–149/79, ECR
1982, str. 1845, pkt 10, 12 i 18, wyrok Trybunału z 16 czerwca 1987 r. w sprawie Commission v Italian
Republic, C–225/85, ECR 1987, str. 2625, pkt 7, wyrok Trybunału z 30 września 2003 r. w sprawie Albert
Anker, C–47/02, ECR 2003, str. I–10447, pkt 57–60.


3
pracowników nie ma zastosowania. Projekt w tym zakresie, a także w pozostałej
części nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

4. Konkluzja
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.



Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego

Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski


Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, Rzecznik Praw Dziecka,
obywatelstwo

Warszawa, 16 kwietnia 2008 r.
BAS-WAEM-1025/08



Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej



Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia – w trybie art. 95a ust. 3 Regulaminu Sejmu – czy
poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
(przedstawiciel wnioskodawców: poseł Magdalena Kochan) jest projektem
ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej

Projekt przewiduje zmianę artykułów 1, 9-11 oraz dodanie artykułów
11a i 11b w ustawie z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U.
Nr 6, poz. 69). Proponuje się: określenie kwalifikacji i innych wymagań
stawianych kandydatowi na Rzecznika Praw Dziecka (m.in. wymóg
obywatelstwa polskiego), zmianę przesłanek podejmowania działań przez
Rzecznika (działania na wniosek obywateli lub ich organizacji), zwiększenie
kompetencji Rzecznika wobec innych organów, organizacji lub instytucji oraz
nieznaczne zwiększenie katalogu zadań Rzecznika i środków służących
realizacji tych zadań.
Projekt ustawy nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka nie jest
projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.

Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych




Michał Królikowski
Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, Rzecznik Praw Dziecka,
obywatelstwo