Przedstawiony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Druk nr 3898

Warszawa, 1 lutego 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezydent

Rzeczypospolitej Polskiej


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy


-
o zmianie ustawy o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że do reprezentowania mojego
stanowiska w toku prac nad projektem ustawy upoważniam Panią Irenę Wóycicką
– Podsekretarza Stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Łączę wyrazy szacunku

(-) Bronisław Komorowski
Projekt

Ustawa

z dnia 2011 r.

o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Art. 1. W ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.) po art. 194b dodaje się
art. 194c – 194h w brzmieniu:


"Art. 194c. Jeżeli w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30 września 2011 r.
emeryt pobierał emeryturę, do której prawo zostało zawieszone od dnia 1 października
2011 r. na podstawie art. 103a w związku z art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r.
o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr
257, poz. 1276), może zgłosić wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury na
zasadach określonych w art. 194d-194h, o ile nie pobrał emerytury wskutek tego
zawieszenia przez co najmniej 30 miesięcy.

Art.194d. Jeżeli z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury wystąpi
emeryt, któremu świadczenie obliczono w myśl art. 53, wysokość emerytury oblicza
się na nowo w myśl tego przepisu.
Art.194e. 1. Emeryt, któremu przyznano emeryturę na podstawie art. 24 ust. 1
i obliczono jej wysokość zgodnie z art. 26, może zgłosić wniosek o ponowne
ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w ust. 2-5.
2. Wysokość emerytury oblicza się według zasad określonych w art. 26.
3. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie
emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku
o ponowne ustalenie wysokości emerytury oraz zwaloryzowanego kapitału
początkowego po pomniejszeniu o kwotę stanowiącą iloczyn kwoty pobieranej
emerytury, ustalonej na dzień jej przyznania po raz pierwszy w wysokości przed
odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na
ubezpieczenie zdrowotne oraz liczby miesięcy pobierania tej emerytury.
4. Do ustalenia wysokości emerytury przyjmuje się wiek ubezpieczonego w dniu
zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury.
5. Jeżeli wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury złożył członek otwartego
funduszu emerytalnego, przepis art. 108 ust. 2a, stosuje się odpowiednio.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2010 r. Nr 40, poz. 224, Nr 134,
poz. 903, Nr 205, poz. 1365, Nr 238, poz. 1578 i Nr 257, poz. 1726.
Art. 194f. Jeżeli z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości emerytury wystąpi
emeryt, któremu przyznano emeryturę na podstawie art. 24 ust. 1 i obliczono jej
wysokość w myśl art. 183 ust. 1 lub 2, wysokość emerytury ustala się na nowo w myśl
art. 183 ust. 1 lub 2 - z tym, że podstawę obliczenia emerytury w części ustalonej w
myśl art. 26, z uwzględnieniem zasad określonych w art. 194e ust. 3, pomniejsza się w
proporcji do części emerytury obliczonej w myśl art. 183 ust. 1 pkt 2 lub ust. 2 pkt 2.
Art.194g. Przepisy art. 194e stosuje się do emerytur obliczonych w myśl art. 55.
Art.194h. 1. Ponowne ustalenie wysokości emerytury następuje na wniosek zgłoszony
nie wcześniej niż po ustaniu ubezpieczeń emerytalnych i rentowych.
2. Jeżeli w wyniku ponownego ustalenia emerytura jest niższa, świadczenie
przysługuje w dotychczasowej wysokości.
3. Przepisów art.194c – 194g nie stosuje się do emerytur, których wysokość została
ustalona na zasadach w nich określonych. ".

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

2

Uzasadnienie

Projekt zakłada nowelizację ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) zwanej dalej
„ustawą o emeryturach i rentach z FUS” polegającą na wprowadzeniu przepisów

o możliwości ponownego ustalania wysokości emerytur dla emerytów, których prawo do
emerytury zostanie zawieszone od dnia 1 października 2011 r. na podstawie art. 103a
w związku z art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach
publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 257, poz. 1276).
Celem przedłożonej nowelizacji jest przyznanie uprawnienia do ponownego ustalenia
wysokości emerytur emerytom uprawnionym w okresie od 8 stycznia 2009 r. do 30 września
2011 r. do równoczesnego pobierania emerytury oraz kontynuowania zatrudnienia u tego
samego pracodawcy bez konieczności rozwiązywania umowy o pracę, którym prawo do
pobierania emerytury zostanie zawieszone od dnia 1 października 2011 r. Osoby te
podejmując decyzję o pobieraniu emerytury przy jednoczesnym kontynuowaniu pracy
działały w zaufaniu do państwa i stanowionego przez nie prawa, które zmieniło się względem
nich na niekorzyść na skutek wejścia w życie ustawy o zmianie ustawy o finansach
publicznych oraz niektórych innych ustaw.
Wejście w życie ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych
ustaw pogorszyło sytuację tych osób, czego nie mogły one przewidzieć w momencie
podejmowania przedmiotowej decyzji. W świetle przepisów obecnie obowiązujących decyzje
tych osób mogłyby być inne np. o kontynuowaniu pracy bez jednoczesnego przechodzenia na
emeryturę. Należy bowiem podkreślić, że moment przyznania emerytury wpływa na
wysokość tego świadczenia zarówno w systemie dla ubezpieczonych urodzonych przed
1 stycznia 1949 r., jak i urodzonych po 31 grudnia 1948 r. Dlatego też w odniesieniu do tych
osób proponuje się wprowadzenie regulacji niwelującej negatywne skutki zmiany
dotychczasowych przepisów, polegającej na umożliwieniu ponownego ustalenia wysokości
emerytury po rozwiązaniu stosunku pracy przez tych emerytów.
Podstawowe warunki, od których spełnienia zależy możliwość złożenia wniosku o ponowne
ustalenie wysokości emerytury na zasadach określonych w przedkładanym projekcie, określa
dodawany art. 194c ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z tym przepisem wniosek
taki będzie mógł złożyć emeryt, który w okresie od dnia 1 stycznia 2009 r. do dnia 30
września 2011 r. pobierał emeryturę, do której prawo zostało zawieszone na podstawie
art. 103a w związku z art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach
publicznych i niektórych innych ustaw, o ile nie pobierał emerytury wskutek tego zawieszenia
przez co najmniej 30 miesięcy.
Ramy czasowe okresu, w którym emeryt pobierał emeryturę wyznaczają następujące
zdarzenia. Okres początkowy wynika z faktu wejścia w życie w dniu 8 stycznia 2009 r.
ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o emeryturach kapitałowych (Dz. U. Nr 228, poz. 1507),
która w art. 37 pkt 5 lit b uchyliła art. 103 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS,
czego skutkiem była możliwość pobierania emerytury przez emeryta kontynuującego
zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego
wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury, ustalonym w decyzji
organu rentowego. Jednocześnie ze względu na wyliczanie i wypłacanie emerytur przez
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w systemie pełnych miesięcy, co miało miejsce również
3

w styczniu 2009 r., jako datę początkową należy wskazać dzień 1 stycznia 2009 r. Data
końcowa omawianego okresu jest konsekwencją postanowień art. 28 ustawy o zmianie
ustawy o finansach publicznych i niektórych innych ustaw, zgodnie z którym do emerytur
przyznanych przed dniem wejścia w życie tej ustawy (1 stycznia 2011 r.), przepisy ustaw
o emeryturach i rentach z FUS oraz o emeryturach kapitałowych, w brzmieniu nadanym tą
ustawą, będą miały zastosowanie poczynając od dnia 1 października 2011 r.
Ostatnim warunkiem wymagającym wyjaśnienia jest okres co najmniej 30 miesięcy,
w których emeryt nie pobierał emerytury na skutek jej zawieszenia na podstawie art. 103a
ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Okres ten długością odpowiada okresowi pomiędzy
8 stycznia 2009 r. a 30 września 2011 r., w którym możliwe było jednoczesne pobieranie
emerytury oraz kontynuowanie pracy u tego samego pracodawcy bez konieczności
rozwiązywania stosunku pracy.
Uzależnienie możliwości ponownego ustalenia wysokości emerytury od pozostawania w
zatrudnieniu jeszcze przez co najmniej 30 miesięcy, licząc od dnia 1 października 2011 r., ma
na celu umożliwienie przeliczenia świadczenia osobom, które utraciły możliwość
jednoczesnego pobierania emerytury i osiągania zarobków przez okres relatywny do
wskazanego wyżej, a nie np. przez okres 1 czy 3 miesięcy. Emeryci, którzy kontynuowali
zatrudnienie przez krótszy okres niż 30 miesięcy, będą mogli przeliczyć wysokość emerytury
w oparciu o obowiązujące przepisy art. 108 i 110 ustawy.

Ponowne ustalenie wysokości emerytur dla emerytów urodzonych przed dniem

1 stycznia 1949 r.
Zgodnie z projektowanym art. 194d ponowne ustalenie wysokości emerytur na wniosek
emerytów, któremu świadczenie obliczono w myśl art. 53 tj. urodzonych przed dniem
1 stycznia 1949 r., będzie następować na nowo, na podstawie tego samego przepisu.
Regulacja ta umożliwi osobom, którym – w myśl art. 103a - zawieszono emeryturę od
1 października 2011 r., ponowne ustalenie jej wysokości według zasad obowiązujących przy
obliczaniu emerytur przyznawanych po raz pierwszy. Oznacza to zatem, że w razie zgłoszenia
wniosku o ustalenie podstawy wymiaru emerytury zgodnie z art. 15 - wysokość emerytury
zostanie obliczona od kwoty bazowej, obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku, o którym
mowa w tym przepisie.
Jeżeli osoba uprawniona do emerytury - we wniosku o jej ponowne obliczenie w myśl art. 53
- zażąda, aby za podstawę wymiaru emerytury została przyjęta podstawa wymiaru wcześniej
przyznanego świadczenia (w przypadku, gdy jest to korzystniejsze lub nie jest możliwe
ustalenie podstawy wymiaru w myśl art. 15), wówczas – zgodnie z art. 53 ust. 4 - od kwoty
bazowej, obowiązującej w dacie zgłoszenia wniosku o przeliczenie, obliczana będzie
wyłącznie część socjalna emerytury (wynosząca 24% kwoty bazowej), natomiast część
uzależniona od stażu pracy (składkowego i nieskładkowego) będzie liczona od
dotychczasowej kwoty bazowej.

Taka sytuacja może wystąpić w przypadku braku zarobków z 10 kolejnych lat
kalendarzowych w 20-leciu poprzedzającym rok zgłoszenia wniosku o przeliczenie (art. 15
ust. 1) albo mniej korzystnych zarobków z 20 dowolnie wybranych lat z całego okresu
podlegania ubezpieczeniu (art. 15 ust. 6).
4