Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o obligacjach

Druk nr 3874

Warszawa, 18 stycznia 2011 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niżej podpisani
posłowie wnoszą projekt ustawy:


- o zmianie ustawy o obligacjach.


Do reprezentowania wnioskodawców w pracach nad projektem ustawy
upoważniamy pana posła Sławomira Neumanna.



(-) Roman Brodniak; (-) Renata Butryn; (-) Piotr Cieśliński; (-) Krzysztof
Gadowski; (-) Artur Gierada; (-) Mariusz Grad; (-) Iwona Guzowska;
(-) Michał Jaros; (-) Dariusz Lipiński; (-) Michał Marcinkiewicz; (-
) Sławomir Neumann; (-) Janina Okrągły; (-) Danuta Olejniczak; (-) Paweł
Orłowski; (-) Maciej Orzechowski; (-) Agnieszka Pomaska; (-) Grzegorz
Roszak; (-) Andrzej Ryszka; (-) Henryk Siedlaczek; (-) Tomasz Smolarz;
(-) Miron Sycz; (-) Grzegorz Sztolcman.
Projekt
Ustawa z dnia …
o zmianie ustawy o obligacjach

Art. 1. W ustawie z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. Nr 120,
poz. 1300, z późn. zmprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 2 po pkt 1 dodaje się pkt 1a w brzmieniu:
„1a) spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa
Oszczędnościowo-Kredytowa,”;
2) w art. 23a ust. 2 po pkt 1 dodaje się pkt 1a i 1b w brzmieniu:
„1a)
Bank Gospodarstwa Krajowego, w szczególności w celu realizacji programów
rządowych, o których mowa w art. 5 ust. 5 pkt 3, 5 i 7 ustawy z dnia 14 marca 2003 r.
o Banku Gospodarstwa Krajowego (Dz. U. Nr 65, poz. 594, z późn. zm
1b) Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A. w celu realizacji przedmiotu działalności, o którym
mowa w art. 5 ustawy z dnia 4 marca 2005 r. o Krajowym Funduszu Kapitałowym (Dz. U.
Nr 57, poz. 491 oraz z 2009 r. Nr 65, poz. 545),”;
3) art. 29 otrzymuje brzmienie:
„Art. 29. 1. Emitent może, a w przypadku zabezpieczenia emisji poręczeniem lub gwarancją
Skarbu Państwa jest obowiązany, gdy liczba nabywców obligacji jest wyższa niż 15, przed
rozpoczęciem emisji obligacji zawrzeć z bankiem umowę o reprezentację obligatariuszy
wobec emitenta, zwaną dalej „umową o reprezentację”, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. W przypadku zabezpieczenia emisji obligacji, o których mowa w art. 23 ust. 2 pkt 1a,
poręczeniem lub gwarancją Skarbu Państwa, gdy liczba nabywców obligacji jest wyższa niż
15, Bank Gospodarstwa Krajowego, przed rozpoczęciem emisji obligacji, może zawrzeć
umowę o reprezentację.”.
Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 216, poz. 1824,
z 2003 r. Nr 217, poz. 2124, z 2005 r. Nr 157, poz. 1316, Nr 183, poz. 1538, Nr 184, poz. 1539 i Nr 249,
poz. 2104, z 2008 r. Nr 231, poz. 1547 oraz z 2009 r. Nr 131, poz. 1075.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 217, poz. 2124,
z 2004 r. Nr 91, poz. 870, z 2006 r. Nr 157, poz. 1119 oraz z 2009 r. Nr 65, poz. 545.

Uzasadnienie


I.
W obecnym stanie prawnym obligacje, zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r.
o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. Nr 120, poz. 1300, ze zm.), mogą być emitowane przez:
podmioty prowadzące działalność gospodarczą, posiadające osobowość prawną, a także
spółki komandytowo-akcyjne;
jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa), a także związki tych
jednostek oraz miasto stołeczne Warszawa;
inne podmioty posiadające osobowość prawną, upoważnione do emisji obligacji na
podstawie innych ustaw;
instytucje finansowe, których członkiem jest Rzeczpospolita Polska lub Narodowy Bank
Polski, lub przynajmniej jedno z państw należących do Organizacji Współpracy
Gospodarczej i Rozwoju (OECD), lub bank centralny takiego państwa, lub instytucje, z
którymi Rzeczpospolita Polska zawarła umowy regulujące działalność takich instytucji na
terenie Rzeczypospolitej Polskiej i zawierające stosowne postanowienia dotyczące emisji
obligacji.
Obecnie spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajowa Spółdzielcza Kasa
Oszczędnościowo-Kredytowa, mimo iż posiadają osobowość prawną, zgodnie z art. 3 ust. 2
i art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-
kredytowych (Dz. U. z 1996 r. Nr 1, poz. 2, ze zm.), prowadzą działalność niezarobkową,
czyli nie mogą prowadzić działalności gospodarczej, która ze swej właściwości jest
zarobkowa. Taka sytuacja uniemożliwia tym podmiotom emisję obligacji.
Powyższe przepisy mają na celu wprowadzenie możliwości emisji obligacji przez
spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajową Spółdzielczą Kasę
Oszczędnościowo-Kredytową. Przyjęcie niniejszego projektu ustawy umożliwiałoby tym
podmiotom zwiększenie funduszy własnych w ramach pożyczek podporządkowanych.
Możliwość emisji obligacji mogłaby się przyczynić do poprawy płynności tych instytucji
finansowych. Rozwiązanie takie mogłoby mieć istotne znaczenie w przypadku konieczności
szybkiego zwiększenia funduszy własnych. Uwzględniając bowiem spółdzielczy charakter
tych instytucji należy wskazać na ograniczone możliwości pozyskania kapitału w stosunkowo
krótkim okresie czasu. Emisja obligacji mogłaby być również skutecznym narzędziem
procesów restrukturyzacji tych podmiotów.
Obecna sytuacja i pozycja rynkowa spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych oraz
Krajowej Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo-Kredytowej sprawia, iż wykluczenie z
możliwości emisji obligacji wydają się być bezzasadne. Dla porównania należy zauważyć, że
zgodnie z art. 2 pkt 1 ustawy o obligacjach prawo emisji obligacji przysługuje wszystkim
podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą i posiadającym osobowość prawną.
Projekt ustawy zakłada zatem w art. 1 pkt 1 uzupełnienie katalogu podmiotów uprawnionych
do emisji obligacji o spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe oraz Krajową
Spółdzielczą Kasę Oszczędnościowo-Kredytową poprzez dodanie w art. 2 pkt 1a.


II.
Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2001 r., Nr 120, poz. 1300, ze zm.)
w art. 23a ust. 1 wyróżnia obligacje przychodowe jako możliwość przyznania prawa do
zaspokojenia swoich roszczeń z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami emitenta:
• z całości albo z części przychodów lub z całości albo części majątku przedsięwzięć, które
zostały sfinansowane ze środków uzyskanych z emisji obligacji, lub
• z całości albo z części przychodów z innych przedsięwzięć określonych przez emitenta.
Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o obligacjach, emitent może ograniczyć w treści obligacji
przychodowej swoją odpowiedzialność za zobowiązania wynikające z tych obligacji do
kwoty przychodów lub wartości majątku przedsięwzięcia, do których obligatariuszowi służy
prawo pierwszeństwa na zasadach określonych w art. 23a ustawy. W obecnej sytuacji
rynkowej obligacje przychodowe wydają się być interesującą alternatywą dla innych źródeł
finansowania inwestycji publicznych. Zabezpieczeniem zobowiązań podmiotu z tytułu emisji
obligacji jest wówczas jedynie precyzyjnie określony i wyodrębniony strumień przychodów,
lub majątku z inwestycji określonych przez emitenta. Podmiot zaciągając znaczące
zobowiązania bez obciążania całości swojego majątku i całości potencjalnych przychodów,
zmniejsza ryzyko swojej działalności i dodatkowo zabezpiecza daną inwestycje Tego typu
dywersyfikacja daje większą swobodę i bezpieczeństwo pozyskiwania finansowania dla
nowych inwestycji. Jako instrument o wiele bardziej elastyczny, umożliwia lepsze
dopasowanie sposobu finansowania do konkretnej inwestycji (np. emisja w seriach z różnymi
terminami zapadalności).
W obecnym stanie prawnym, zgodnie z art. 23a ust. 2 ustawy o obligacjach, emitentami
takich instrumentów mogą być:
• jednostka samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego, miasto
stołeczne Warszawa;
• spółka akcyjna albo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, w których jednostka
samorządu terytorialnego posiada taką liczbę akcji albo udziałów, która zapewnia mu
więcej niż 50% ogólnej liczby głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu
wspólników, o ile jedynym przedmiotem działalności spółki jest zaspokajanie potrzeb
społeczności lokalnych lub wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznej;
• spółka akcyjna albo spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, której jedynym
przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań z zakresu użyteczności publicznej na
podstawie umowy zawartej z jednostką samorządu terytorialnego, związkiem jednostek
samorządu terytorialnego lub miastem stołecznym Warszawa i która zadania te będzie
wykonywać co najmniej przez okres równy okresowi zapadalności obligacji,
• spółka akcyjna, która na podstawie upoważnienia ustawowego lub na podstawie koncesji
albo zezwolenia wykonywać będzie zadania z zakresu użyteczności publicznej albo
świadczyć usługi w zakresie transportu lub komunikacji oraz utrzymania i rozwoju
infrastruktury komunikacyjnej lub transportowej co najmniej przez okres równy okresowi
zapadalności obligacji;
• koncesjonariusz, o którym mowa w art. 37a ust. 2 ustawy z dnia 27 października 1994 r.
o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2001 r., Nr 110,
poz. 1192, ze zm.).
Powyższy projekt ustawy ma na celu wprowadzenie możliwości emisji obligacji
przychodowych przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Bank Gospodarstwa Krajowego jako
bank państwowy o wysokiej wiarygodności oraz braku zdolności upadłościowej, specjalizuje
się w obsłudze sektora finansów publicznych oraz realizacji programów rządowych, w tym
infrastrukturalnych (np. programy związane z finansowaniem budownictwa społecznego) lub
prowadzenie obsługi i organizacja finansowania Krajowego Funduszu Drogowego.
Działalność Banku Gospodarstwa Krajowego związana jest również z wspieraniem
państwowych programów społeczno-gospodarczych oraz samorządowych programów
rozwoju regionalnego.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o Banku Gospodarstwa Krajowego
(Dz. U. Nr 65, poz. 594, ze zm.) do zadań Banku Gospodarstwa Krajowego należy:
• obsługa transakcji eksportowych z zastosowaniem instrumentów wspierania eksportu oraz
wspieranie eksportu polskich towarów i usług, zgodnie z odrębnymi przepisami lub
w ramach realizacji programów rządowych;
• prowadzenie - bezpośrednio lub pośrednio - działalności gwarancyjnej lub poręczeniowej
w ramach realizacji programów rządowych lub w imieniu i na rachunek Skarbu Państwa
na podstawie ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych
przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2003 r., Nr 174, poz. 1689,
ze zm.), w szczególności dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw;
• wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego, w szczególności budownictwa
mającego na celu budowę lokali mieszkalnych na wynajem, zgodnie z odrębnymi
przepisami lub w ramach realizacji rządowych programów.
Zgodnie z art. 5 ust. 5 ustawy o Banku Gospodarstwa Krajowego w celu realizacji niektórych
programów rządowych, Bank Gospodarstwa Krajowego może również pozyskiwać środki z
innych źródeł, w szczególności zaciągać kredyty i pożyczki oraz emitować obligacje w kraju i
za granicą. Ponadto należy zauważyć, że finansowanie Krajowego Funduszu Drogowego,
umiejscowionego w Banku Gospodarstwa Krajowego, odbywa się w znacznym stopniu
poprzez emisję obligacji przez Bank Gospodarstwa Krajowego. Do sierpnia 2010 r. Bank
Gospodarstwa Krajowego wyemitował obligacje na rzecz Krajowego Funduszu Drogowego
na kwotę 15.387.500 tys. zł oraz 200.000 tys. euro.
Obligacje przychodowe byłyby odpowiednim narzędziem do sfinansowania działalności
własnej i zleconej Banku Gospodarstwa Krajowego, zwłaszcza w kontekście
długoterminowych, generujących określone dochody, inwestycji infrastrukturalnych.
Podmioty obecnie uprawnione do emisji obligacji przychodowych podobnie jak Bank
Gospodarstwa Krajowego nastawione są na wykonywanie zadań publicznych, np. spółki
kapitałowe z większościowym udziałem jednostek samorządu terytorialnego działające
w szeroko rozumianym segmencie użyteczności publicznej, a także spółki kapitałowe
wykonujące zadania użyteczności publicznej na podstawie koncesji lub zezwoleń. W związku
z powyższym wyłączenie Banku Gospodarstwa Krajowego z katalogu takich podmiotów
wydaje się być bezzasadne.
Analogiczne przesłanki wydaja się być właściwe do zastosowania w przypadku Krajowego
Funduszu Kapitałowego S.A. Zgodnie z art. 5 dnia 4 marca 2005 r. o Krajowym Funduszu
Kapitałowym (Dz. U. Nr 57, poz. 491, ze zm.). Wyłącznym przedmiotem działalności
Krajowego Funduszu Kapitałowego jest udzielanie wsparcia finansowego funduszom
kapitałowym, inwestującym w przedsiębiorców mających siedzibę na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej, w szczególności w przedsiębiorców innowacyjnych lub
prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Wprawdzie przedsięwzięcia finansowane
przez Krajowy Funduszu Kapitałowy S.A. obarczone są podwyższonym ryzykiem, jednak
wysoki profesjonalizm kadrowy niezbędny do oceny poszczególnych projektów umożliwia