Senacki projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy - Prawo ochrony środowiska

4
5)
sposób wykorzystywania i rozliczania środków Funduszu, w tym wzór
i terminy składania przez podmioty kwartalnych informacji,
6)
szczegółowe zasady gospodarki finansowej Funduszu
- uwzględniając potrzebę prowadzenia odrębnej gospodarki finansowej w
zakresie realizacji zadań dotyczących pomocy osobom pokrzywdzonym
przestępstwem oraz pomocy postpenitencjarnej, a
także potrzebę
skutecznego i racjonalnego wykorzystania środków Funduszu oraz
osiągnięcia celów, dla których Fundusz został utworzony.";";
2) art. 5 otrzymuje brzmienie:
"Art. 5. Instytucje, stowarzyszenia, fundacje lub organizacje społeczne, na rzecz których
orzeczono środki finansowe z tytułu nawiązki lub świadczenia pieniężnego, są
obowiązane przekazać Ministrowi Sprawiedliwości, w terminie 60 dni od dnia wejścia w
życie niniejszej ustawy, sprawozdanie dotyczące wykorzystania tych środków za okres
nierozliczony na dotychczasowych zasadach, zawierające informację o wysokości
otrzymanych środków oraz ich rozliczenie ze wskazaniem celów, na które zostały
wydane.";
3) uchyla się art. 7;
4) art. 9 otrzymuje brzmienie:
"Art. 9. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2012 r., z wyjątkiem art. 1 pkt 1, 6, 8 i 9,
które wchodzą w życie z dniem 1 lipca 2010 r.".
Art. 2.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 30 czerwca 2011 r.
Uzasadnienie
Ustawa z dnia 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks karny
wykonawczy oraz ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 40 poz. 227), powołująca do
życia Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, nie zawiera regulacji
dotyczących trybu egzekucji środków pieniężnych zasądzonych na rzecz Funduszu. Podstawowym
celem projektowanej ustawy jest wskazanie podmiotu właściwego do prowadzenia egzekucji,
rozszerzenie delegacji ustawowej do wydania aktu wykonawczego o określenie wzoru raportu
z
wykorzystania dotacji i zasad gospodarki finansowej Funduszu. Innym ważnym celem
projektowanej regulacji jest wskazanie expressis verbis podmiotu zobowiązanego do pokrywania
kosztów zaliczek na egzekucję komorniczą należności Funduszu. Brak takiego zapisu w ustawie
powoduje rozbieżności interpretacyjne, czy opłaty zaliczkowe mają być uiszczane ze środków
Funduszu, czy też z należności Skarbu Państwa, co ma istotne znaczenie dla oceny skutków
finansowych regulacji.
Projektowana ustawa przewiduje, że postępowanie egzekucyjne w zakresie windykacji
nawiązek i świadczeń pieniężnych zasądzonych na rzecz Funduszu będą prowadziły sądy I instancji,
które wydały orzeczenie, w trybie przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Sądy te będą
również prowadziły szczegółową wyodrębnioną ewidencję księgową tych należności. Rozwiązanie
to jest racjonalne z punktu widzenia systematyki kompetencji organów władzy państwowej.
Nawiązka i świadczenie pieniężne jest elementem wyroku sądowego, którego egzekucja należy do
zadań sądu. Minister Sprawiedliwości, jako dysponent Funduszu, uprawniony jest do planowania
i podziału środków Funduszu pomiędzy poszczególnych beneficjentów i do sprawowania kontroli
zasadności wydatkowania dotacji przyznanych ze środków Funduszu. Natomiast zupełnie
niecelowym jest, z
punktu widzenia konstytucyjnych obowiązków naczelnych organów
państwowych, aby dysponent Funduszu prowadził postępowanie egzekucyjne dotyczące orzeczeń
niezawisłych sądów.
Potrzeba uchwalenia projektowanej regulacji wynika z konieczności wskazania podmiotu
właściwego do prowadzenia egzekucji należności zasądzonych na rzecz Funduszu oraz
uwzględnienia wymogów prawnych, stawianych funduszom celowym przez przepisy prawa - ustawę
z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157 poz. 1240, z późn. zm.). Z tych
powodów koniecznym stało się wskazanie, że podmioty otrzymują ze środków Funduszu dotacje
celowe, z wydatkowania których są zobowiązane sporządzać raporty kwartalne i rozliczenie
końcowe. Doprecyzowano też zakres kontroli wydatkowania dotacji i tryb jej zwrotu. W związku
z tymi zmianami należało również rozszerzyć delegację ustawową do wydania aktu wykonawczego
2
o uprawnienie do określenia szczegółowych zasad gospodarki finansowej Funduszu i trybu
składania raportu oraz jego wzoru.
Termin wejścia w życie w/w ustawy został przewidziany na dzień 30 czerwca 2011 r., ze
względu na potrzebę jej wejścia w życie przed dniem wejścia w życie ustawy nowelizowanej, czyli
przed dniem 1 lipca 2011 r.
Jednocześnie przesunięcie terminu wejścia w życie ustawy nowelizowanej na dzień
1
stycznia 2012 r. pozwoli na lepsze przygotowanie sądów do nowych obowiązków.
Za w/w terminem wejścia w życie powyższej ustawy przemawia również harmonogram
prowadzenia rachunkowości i ewidencji przez sądy oraz wykonywanie zadań z zakresu budżetu (od
1 stycznia 2012 r. – rozpoczęcie nowego roku budżetowego). Ponadto od dnia 1 stycznia 2012 r.
egzekucja grzywien zostanie przekazana przez sądy do urzędów skarbowych, co umożliwi
sprawniejszą realizację zadań wynikających z przedmiotowej nowelizacji. Przyjęcie takiego
rozwiązania pozwoli także na znaczne oszczędności budżetowe.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 31 grudnia 2010 r.
BAS-WAPEiM-2413/10

Pan Grzegorz Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej
senackiego projektu ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy – ustawy
– Kodeks karny, ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz ustawy – Prawo
ochrony środowiska (przedstawiciel wnioskodawcy: senator Piotr
Zientarski)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz. 47 ze
zmianami) sporządza się następującą opinię:

1.
Przedmiot projektu ustawy
Projekt ma na celu zmianę art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 12 lutego 2010 r. o
zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Kodeks karny wykonawczy oraz
ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 40, poz. 227). Zmiana odnosi
się do art. 43 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny wykonawczy (Dz.
U. Nr 90, poz. 557, ze zmianami; dalej: k.k.w.), który określa zasady tworzenia i
działania Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
W projekcie mowa jest m.in. o przeznaczeniu środków tego funduszu na pomoc
określonym osobom, udzielaną „przez jednostki niezaliczone do sektora
finansów publicznych i niedziałające w celu osiągnięcia zysku, w tym
stowarzyszenia, fundacje, organizacje i instytucje” (art. 43 § 6 pkt 1 k.k.w.).
Projekt zakłada ponadto obowiązek prowadzenia przez te podmioty
wyodrębnionej ewidencji księgowej otrzymanych środków i dokonywanych z
tych środków wydatków (art. 43 § 9 k.k.w.), a także obowiązek zwrotu
równowartości przekazanych środków wraz z odsetkami w przypadku
wykorzystania ich niezgodnie z celem ich przyznania (art. 43 § 13 k.k.w.).
Podobny obowiązek spoczywa również na końcowych beneficjantach pomocy
(art. 43 § 14 k.k.w.).
Ustawa ma wejść w życie z dniem 30 czerwca 2011 r.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Ocena zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej wymaga sięgnięcia
do postanowień art. 107 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dalej:
TfUE).



3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Kryterium oceny zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej określa
art. 107 TfUE. Zgodnie z ustępem pierwszym tego przepisu, z zastrzeżeniem
innych postanowień przewidzianych w traktatach, wszelka pomoc przyznawana
przez państwo członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w
jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez
sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwom lub produkcji niektórych towarów, jest
niezgodna z rynkiem wewnętrznym w zakresie, w jakim wpływa na wymianę
handlową między państwami członkowskimi. Przywołać należy ponadto art. 107
ust. 2 pkt 1, w myśl którego z rynkiem wewnętrznym zgodna jest pomoc o
charakterze socjalnym przyznawana indywidualnym konsumentom, pod
warunkiem że jest przyznawana bez dyskryminacji związanej z pochodzeniem
produktów. Analiza projektu w świetle przywołanych traktatowych kryteriów
uznania przewidzianego w jego treści wsparcia za pomoc publiczną w
rozumieniu art. 107 ust. 1 TfUE prowadzi do następujących wniosków.
Z jednej strony, wsparcie, o którym mowa, jest niewątpliwie udzielane ze
środków publicznych. Zgodnie z art. 43 § 2 k.k.w. Fundusz Pomocy
Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej jest państwowym funduszem
celowym, którego dysponentem jest Minister Sprawiedliwości. Należy więc
uznać, że spełnione jest pierwsze kryterium uznania wsparcia za pomoc
publiczną („pomoc przyznawana przez państwo członkowskie lub przy użyciu
zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie”).
Z drugiej jednak strony, brak jest podstaw do uznania, że zachodzą
pozostałe trzy przesłanki uznania wsparcia za pomoc publiczną, tj. kryteria
selektywności („niektóre przedsiębiorstwa”), zakłócenia lub groźby zakłócenia
konkurencji oraz wpływu udzielanego wsparcia na wymianę handlową między
państwami członkowskimi. Taka kwalifikacja opiera się na następujących
argumentach. Po pierwsze, mimo że pomioty, którym przekazywane są środki z
funduszu w celu udzielania pomocy określonym osobom, mogą zostać w
niektórych przypadkach uznane za przedsiębiorstwa w rozumieniu unijnego
prawa pomocy publicznej (por. decyzja Komisji z 16 września 1997 r., Dz. Urz.
WE L 159 z 3.6.98, s. 58), wsparcie nie jest selektywne, tj. kierowane do
określonych przedsiębiorców lub wyróżnionych działów produkcji. Przeciwnie,
każdy podmiot niezaliczany do sektora finansów publicznych, który nie działa w
celu osiągnięcia zysku, może stać się stroną umowy, na podstawie której będzie
korzystał ze środków funduszu. Po drugie, wszelkie środki przekazywane przez
fundusz mogą być przeznaczone wyłącznie na realizację celów jego działania.
Cele te określa ustawa i są one zdeterminowane przez socjalny charakter
pomocy udzielanej przez fundusz. Po trzecie, projekt zakłada obowiązek zwrotu
równowartości środków, w przypadku ich niezgodnego z celem wykorzystania;
podmioty udzielające pomocy obowiązane są do prowadzenia wyodrębnionej
ewidencji księgowej otrzymanych środków i dokonywanych z nich wydatków,

2